Νέα τορπίλη από Σκόπια – Τι σημαίνει η άρνηση της Ακαδημίας να αλλάξει όνομα

Σε μια νέα παραβίαση της Συμφωνίας των Πρεσπών οδεύουν τα Σκόπια, καθώς η κυβέρνηση Ζάεφ απέσυρε το νομοσχέδιο για τη μετονομασία της λεγόμενης “Μακεδονικής” Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών (ΜANU). Η απόσυρση του νομοσχεδίου έγινε μετά τις αντιρρήσεις του Ιδρύματος, παρά τα όσα συμφώνησε ο Ζάεφ με την Αθήνα.

Σύμφωνα με την “Συμφωνία των Πρεσπών” η κυβέρνηση των Σκοπίων είναι υποχρεωμένη να αλλάξει την ονομασία Μακεδονία σε Βόρεια Μακεδονία σε όλους τους Κρατικούς Φορείς, καθώς και τους Οργανισμούς και τα Ιδρύματα που ανήκουν στο κράτος ή χρηματοδοτούνται από αυτό. Ο πρόεδρος της Ακαδημίας, Λιούπτσο Κοτσάρεφ, έκανε ωστόσο γνωστό, ότι τα μέλη του ΔΣ του Ιδρύματος αρνούνται να συμπεριλάβουν τον όρο “Βόρεια Μακεδονία”, παρά την κυβερνητική θέση και κυρίως την διεθνή δέσμευσή της.

Η απόφαση της Ακαδημίας

Σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά, μόνον ένα μέλος του του ΔΣ του MANU τάχθηκε υπέρ της αλλαγής της ονομασίας του Ιδρύματος, η οποία χρονολογείται από το 1967. Μάλιστα, για την πλειοψηφία των μελών του ΔΣ και κυρίως για τον πρόεδρο του, η μετονομασία σε “Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών Βόρειας Μακεδονίας” θεωρείται ως μία «απαράδεκτη» εξέλιξη.

Θα πρέπει να σημειωθεί, ότι ο Κοτσάρεφ υπήρξε και παραμένει πολέμιος της Συμφωνίας των Πρεσπών ανάμεσα στα Σκόπια και την Αθήνα και όσα αυτή προβλέπει για την αλλαγή της συνταγματικής ονομασίας του γειτονικού κράτους. Έχει δηλώσει άλλωστε επανειλημμένως στα τοπικά ΜΜΕ ότι «η Συμφωνία των Πρεσπών αποτελεί παράγοντα περιφερειακής αποσταθεροποίησης». Ο ίδιος έχει υποστηρίξει επίσης πολλές φορές ότι οι συμφωνίες που έχουν υπογράψει τα Σκόπια με την Αθήνα και την Σόφια «υποβαθμίζουν τους ‘‘Μακεδόνες’’» .

Η αντίδραση του Κοτσάρεφ ήταν, με βάση τα προηγούμενα, αναμενόμενη. Αυτό που δεν ήταν αναμενόμενο, ωστόσο, είναι η υποχώρηση του Ζάεφ και της κυβέρνησής του, η οποία έχει αναλάβει τις σχετικές υποχρεώσεις με τις διεθνείς συμφωνίες που έχει υπογράψει και συγκεκριμένα για την περίπτωση με τη Συμφωνία των πρεσπών. Ο Ζάεφ είχε βέβαια πολλές αντιδράσεις στο να περάσει αυτή τη Συμφωνία στη Βουλή των Σκοπίων και ακόμα περισσότερες για να γίνει αυτή αποδεκτή από την πλειοψηφία των πολιτών της γειτονικής χώρας.

Νέα κρίση στα Σκόπια

Η σημερινή εξέλιξη κρίνεται πάντως ιδιαίτερα σοβαρή, καθώς στα μέσα Μαρτίου θα εκδικαστούν στο Συνταγματικό Δικαστήριο οι προσφυγές που έχουν κατατεθεί εναντίον της Συμφωνίας των Πρεσπών και του Διατάγματος με το οποίο αυτή τέθηκε σε ισχύ. Πρόκειται για συνολικά επτά προσφυγές, τις οποίες υπογράφουν  το “Παγκόσμιο Συνέδριο της Μακεδονίας”, η καθηγήτρια Σόλζα Γκρέσεβα και πολίτες.

Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας εκπρόσωποι της κυβέρνησης και της Βουλής, καθώς και εμπειρογνώμονες στο θέμα των σχέσεων της Βόρειας Μακεδονίας με την Ελλάδα, θα κληθούν να καταθέσουν για τις συνομιλίες με την Αθήνα, την υπογραφή της Συμφωνίας, αλλά και για τις διαδικασίες ψήφισης της και το Διάταγμα με το οποίο τέθηκε σε ισχύ.

Τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο σοβαρά για τον Ζάεφ, αν αναλογιστεί κανείς ότι το Συνταγματικό Δικαστήριο, στα κρίσιμα θέματα, λαμβάνει υπόψη του τα αποτελέσματα προπαρασκευαστικών συνεδριών που συνήθως προκαλούνται στην Ακαδημία Επιστημών και Τεχνών της Βόρειας Μακεδονίας. Σε μια τέτοια προπαρασκευαστική συνεδρία αναμένεται να συζητηθεί το αμέσως επόμενο διάστημα και ο νόμος για τις γλώσσες, ο οποίος αναγνωρίζει ως επίσημη γλώσσα και την αλβανική, προβλέποντας και τη  διευρυμένη χρήση της στη Βόρεια Μακεδονία.

Ένα παλιό πρόβλημα

Την συζήτηση αυτή θα ανοίξει βέβαια ο Λιούπτσο Κοσάρεφ, όπως πιθανότατα θα συμβεί και με την προπαρασκευαστική συνεδρία για τη Συμφωνία των Πρεσπών, πριν φτάσουν οι εναντίον της προσφυγές στο Συνταγματικό Δικαστήριο. Σημειώνεται ότι τόσο ο νόμος για τις γλώσσες όσο και η Συμφωνία των Πρεσπών δεν έχουν επικυρωθεί από τον προηγούμενο Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον προερχόμενο από το VMRO-DPMNE, Γκιόργκε Ιβάνοφ.

Πρόβλημα με την χρήση της ονομασίας Βόρεια Μακεδονία είχε όμως ο Ζάεφ και την προηγούμενη εβδομάδα, μετά τις κατηγορίες του Κεντρικού Συμβουλίου ‘‘Μακεδόνων’’ που εκπροσωπεί στην σκοπιανή διασπορά στην Γερμανία, ότι οι Αρχές βάζουν προσκόμματα στη χρήση των συγκεκριμένων όρων. Μπροστά σε αυτές τις κατηγορίες το υπουργείο Δικαιοσύνης, αλλά και ο ίδιος ο Ζάεφ, προχώρησαν σε διευκρινιστικές δηλώσεις στις οποίες ανέφεραν ότι «δεν υπάρχει κανένα απολύτως πρόβλημα με τη χρήση των όρων “Μακεδονία” και “Μακεδονικός/ή” από εταιρείες και ενώσεις που δεν σχετίζονται με το κράτος».

Οι ίδιοι είχαν επισημάνει ότι η αλλαγή της ονομασίας σε Βόρεια Μακεδονία με βάση τη Συμφωνία των Πρεσπών αφορά μόνον «το κράτος, τους επίσημους θεσμούς και όλους τους  δημόσιους οργανισμούς, οι οποίοι πρέπει να εφαρμόσουν τη Συμφωνία και να σεβαστούν το Σύνταγμα της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας». Ο Λιούπτσο Κοτσάρεφ και η Ακαδημία έδιξαν όμως ότι μάλλον εφαρμόζουν  άλλο Σύνταγμα.