Ο Μακρόν στο ΝΑΤΟ, ο Ερντογάν στη Λιβύη

Η Γαλλία έθεσε τελικά στο ΝΑΤΟ θέμα τουρκικής προκλητικότητας στη Λιβύη, όπως είχε προαναγγείλει ο Μακρόν, μετά τις επιθετικές ενέργειες τουρκικής νηοπομπής εναντίον γαλλικής φρεγάτας που μετέχει στην ευρωπαϊκή επιχείρηση “Ειρήνη”. Ο επικεφαλής της Συμμαχίας περιορίστηκε πάντως σε γενικότητες, ενώ την ίδια ώρα, ο Τσαβούσογλου “έστησε” τον Ντι Μάιο και επικεφαλής πολυμελούς τουρκικής αντιπροσωπείας πετάχτηκε αιφνιδιαστικά μέχρι την Τρίπολη για να κλείσει εκκρεμότητες.

Η κόντρα Άγκυρας-Παρισιού έχει προσλάβει τις τελευταίες ημέρες εκρηκτικές διαστάσεις. Ειδικά, μετά το οργισμένο ξέσπασμα του Μακρόν για την πρωτοφανή, προκλητική και απαράδεκτη ενέργεια των τουρκικών πολεμικών πλοίων, όχι μόνον να μην επιτρέψουν τον έλεγχο του ύποπτου πλοίου Cirkin που συνόδευαν προς τη Λιβύη, αλλά και να “λοκάρουν” γαλλική φρεγάτα που μετείχε στην επιχείρηση ελέγχου.

Η Γαλλία κατηγορεί ευθέως την Τουρκία ότι παραβιάζει συστηματικά το εμπάργκο όπλων που ο ΟΗΕ επέβαλε στην βορειοαφρικανική χώρα και πλέον, μετά την διεθνή Διάσκεψη του Βερολίνου, στην οποία μετείχε και ο Ερντογάν, υπεύθυνη για την επιτήρησή του είναι η ευρωπαϊκή επιχείρηση “Ειρήνη”. Την ίδια ώρα, η Άγκυρα, η οποία επεκτείνει συνεχώς την στρατιωτική παρουσία της στη Λιβύη, κατηγορεί τη Γαλλία, ότι στηρίζει τον στρατάρχη Χαφτάρ, αντίπαλο της συμμαχικής με την Τουρκία κυβέρνησης της Τρίπολης. Κάτι που βεβαίως το Παρίσι αρνείται.

Παρατηρητής ο Στόλτενμπεργκ

Το θέμα της τουρκικής προκλητικότητας στη Λιβύη και την ανατολική Μεσόγειο τέθηκε την Τετάρτη, από το Παρίσι και την Αθήνα, στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ που συνεδριάζει σε επίπεδο υπουργών Άμυνας. Τα τέλια είχαν αρχίσει, ωστόσο, λίγες ώρες νωρίτερα, όταν Γάλλος αξιωματούχος, αρμόδιος για αμυντικά θέματα, κάλεσε το ΝΑΤΟ να σταματήσει να «στρουθοκαμηλίζει και να προσποιείται ότι δεν υπάρχει πρόβλημα Τουρκίας».

Ο Γάλλος αξιωματούχος δεν χαρίστηκε και δεν έμεινε μόνο στην προκλητική και απαράδεκτη συμπεριφορά της Τουρκίας στη Λιβύη. Έθεσε συνολικά το ζήτημα της τουρκικής παραφωνίας στη Συμμαχία, αναφέροντας την αγορά ρωσικών αμυντικών συστημάτων S-400, αλλά και τα εμπόδια που προβάλλει η Άγκυρα στον αμυντικό σχεδιασμό του ΝΑΤΟ για την Πολωνία και τις χώρες της Βαλτικής. Μια στάση που εξυπηρετεί ξεκάθαρα τις θέσεις της Μόσχας. Τόνισε μάλιστα, ότι είναι πλέον καιρός, να κάνει το ΝΑΤΟ μια ανοιχτή και ειλικρινή συζήτηση με την Άγκυρα για το σύνολο των ενεργειών της που προκαλούν προβλήματα στη Συμμαχία.

Στη χθεσινή, πρώτη ημέρα της Συνόδου πάντως, ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, αναφέρθηκε γενικώς στις συζητήσεις που είναι  σε εξέλιξη, ανάμεσα στην ΕΕ και την βορειοατλαντική Συμμαχία για την αναζήτηση μιας πιθανής συνεργασίας. Πρόσθεσε μάλιστα ότι η επιχείρηση του ΝΑΤΟ “Sea Guardian” (σε αυτήν μετείχε η γαλλική φρεγάτα που απειλήθηκε από την τουρκική νηοπομπή) «παρείχε για πολλά χρόνια στήριξη στην επιχείρηση “Σοφία”», την οποία κατονόμασε ως «προκάτοχο της επιχείρησης “Ειρήνη”».

Η Παρέμβαση Παναγιωτόπουλου 

Υπάρχει, ωστόσο, μία ουσιαστική διαφορά. Η επιχείρηση “Σοφία” είχε την εντολή της ΕΕ να αποτρέπει τη δράση των διακινητών, σε μια προσπάθεια ανάσχεσης των μεταναστευτικών ροών. Αντιθέτως, η εντολή της επιχείρησης “Ειρήνη” απορρέει από την απόφαση της διεθνούς Διάσκεψης του Βερολίνου και μάλιστα στη βάση των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Της παρέμβασης Στόλτενμπεργκ προηγήθηκαν οι τοποθετήσεις των υπουργών Άμυνας της Ελλάδας και της Γαλλίας, στις οποίες τονίστηκε η εχθρική συμπεριφορά της Άγκυρας προς συμμαχικά πλοία της ΕΕ και συγκεκριμένα ελληνικών και γαλλικών. Το πρώτο πλοίο που ενεπλάκη, άλλωστε, στην υπόθεση ήταν η φρεγάτα “Σπέτσαι”, από την οποία, με εντολή του Ιταλού διοικητή της επιχείρησης “Ειρήνη”, απονηώθηκε ελικόπτερο για να ελέγξει το ύποπτο πλοίο. Συνάντησε, ωστόσο, την άρνηση των τουρκικών φρεγατών και με νέα εντολή του Ευρωπαίου επικεφαλής της επιχείρησης επέστρεψε στη βάση του.

Σε μια προσεκτική, πλην όμως αιχμηρή και εστιασμένη στα γεγονότα, παρέμβαση ο Έλληνας υπουργός Άμυνας, Νίκος Παναγιωτόπουλος, τόνισε την αναγκαιότητα της πλήρους συμμόρφωσης των συμμάχων με το Διεθνές Δίκαιο και επέκρινε τη απειλή χρήσης βίας από ένα συμμαχικό πλοίο εναντίον άλλου συμμαχικού. Χαρακτήρισε, μάλιστα, «όχι απλώς προβληματική, αλλά ανήκουστη» την τουρκική συμπεριφορά, επισημαίνοντας ότι τέτοιου είδους ενέργειες «υπονομεύουν τη συνοχή και την αλληλεγγύη του ΝΑΤΟ» και «δεν  προσιδιάζουν σε συμμαχία με ισχυρούς δεσμούς και κοινές αξίες, αλλά σε ευκαιριακή ομάδα προώθησης επί μέρους συμφερόντων».

Ακάθεκτος ο Ερντογάν 

Η Άγκυρα, ωστόσο, συνεχίζει την δυναμική πολιτική της στη Λιβύη. Την ώρα που στο ΝΑΤΟ συνέβαιναν τα παραπάνω, ο Τσαβούσογλου, αφού μετέθεσε, χωρίς να δώσει καμία εξήγηση, για την Παρασκευή την συνάντησή του με τον Ιταλό ομόλογό του, πήγε στην Τρίπολη ως επικεφαλής τουρκικής αντιπροσωπείας, στην οποία μετείχαν ο υπουργός Οικονομικών και γαμπρός του Ερντογάν, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, και ο αρχηγός της τουρκικής υπηρεσίας πληροφοριών, Χακάν Φιντάν.

Οι τούρκοι αξιωματούχοι συναντήθηκαν με τον επικεφαλής της κυβέρνησης της Τρίπολης και συζήτησαν για τη συνέχιση «της εφαρμογής του μνημονίου κατανόησης για τη στρατιωτική συνεργασία», την οποία υπέγραψαν το 2019. Μια αμφιλεγόμενη συμφωνία, στην οποία αντιδρά το “στρατόπεδο Χαφτάρ”, αλλά ο Ερντογάν βασίζει σε αυτήν την στρατιωτική παρουσία του στην αφρικανική χώρα. Στην συνάντηση συζητήθηκε και η επιστροφή των τουρκικών εταιριών, ειδικά των κατασκευαστικών, οι οποίες μέχρι το 2011 κατείχαν μεγάλο μερίδιο της λιβυκής αγοράς και είχαν αναλάβει σημαντικά έργα που όμως έμειναν στη μέση μετά την ανατροπή του Καντάφι.

Η επίσκεψη της τουρκικής αντιπροσωπείας στη Λιβύη, στον απόηχο των εχθρικών ενεργειών που προηγήθηκαν και την ίδια ημέρα που ήταν αναμενόμενο ότι θα τεθεί θέμα στο ΝΑΤΟ, δεν είναι παρά άλλη μία επίδειξη δύναμης από τον Ερντογάν. Ο Τούρκος πρόεδρος στέλνει έτσι το μήνυμα, ότι όχι μόνον δεν παραιτείται, αλλά επεκτείνει τα σχέδιά του για τη Λιβύη, αδιαφορώντας για τις αντιδράσεις και την κριτική που του ασκείται, ακόμη και από τη Ρωσία.