Οι Χούτι καίνε την Aramco – Παγιδευμένος στον ιρανικό λαβύρινθο ο Τραμπ

Μόλις πρόσφατα, η αιφνίδια αποπομπή του Τζον Μπόλτον από την αμερικανική κυβέρνηση, έμοιαζε ως ένα πρώτο βήμα της προσέγγισης του προέδρου Τραμπ προς τον μεγάλο του εχθρό. Αναφερόμαστε στο Ιράν, το οποίο είχε πολλούς να πανηγυρίσει την απομάκρυνση του αμφιλεγόμενου αξιωματούχου. Ο πρώην σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας, ως γνωστόν, ήταν υπέρμαχος της πολεμικής αντιμετώπισης της Τεχεράνης. Φανατικός υποστηρικτής του πολέμου στο Ιράκ, ήταν θιασώτης ενός “προληπτικού πλήγματος” και εναντίον του σιιτικού Ιράν.

Και όμως οι ευφάνταστες ιδέες του Τζον Μπόλτον δεν σταματούν εδώ. Οραματίζονταν πως θα σχημάτιζε την επόμενη κυβέρνηση του Ιράν, με τα “φαντάσματα” των “Μουτζαχεντίν του Λαού”. Είναι μία “σκοτεινή” οργάνωση Ιρανών αντικαθεστωτικών, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει βρει καταφύγιο στην Αλβανία. Αποτελεί “κόκκινο πανί” για το ιρανικό καθεστώς, μιας και είναι υπεύθυνη για μία σειρά τρομοκρατικών επιθέσεων, ήδη από την δεκαετία του ’80.

Όμως, ο Αμερικανός πρόεδρος, το τελευταίο διάστημα, δήλωνε σε όλους τους τόνους πως δεν επιθυμεί πόλεμο με την Τεχεράνη. Στην πρόσφατη σύνοδο των G7 δήλωσε αρνητικός ακόμα και σε μία προοπτική αλλαγής καθεστώτος στο Ιράν. Στον αντίποδα, φάνηκε πρόθυμος για διαπραγματεύσεις με την ιρανική κυβέρνηση, ακόμα και με τον Αγιοτολάχ Χαμενεΐ, τον πραγματικά ισχυρό άνδρα του καθεστώτος. Πρέπει να σημειώσουμε πως λίγες ώρες μετά την αποπομπή Μπόλτον, έμοιαζε έτοιμος να συζητήσει μέχρι και την χαλάρωση των οικονομικών κυρώσεων έναντι της Τεχεράνης.

Όλα αυτά μέχρι το περασμένο Σάββατο και την επίθεση που σημειώθηκε εναντίον της Σαουδικής Αραβίας. Η επίθεση πραγματοποιήθηκε με drones εις βάρος των εγκαταστάσεων πετρελαίου του ενεργειακού κολοσσού Aramco. Τη ευθύνη ανέλαβαν οι σιίτες αντάρτες Χούτι της Υεμένης, βασικοί πρωταγωνιστές του αιματηρού εμφυλίου πολέμου που μαίνεται στην χώρα. Ένας εμφύλιος που έχει εξελιχθεί σε έναν “πόλεμο δια αντιπροσώπων” ανάμεσα στο σουνιτικό βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας και στο σιιτικό Ιράν, το οποίο υποστηρίζει τους Χούτι.

Το όπλο του πετρελαίου

Αν και το Ιράν αρνήθηκε ότι οργάνωσε την επίθεση, ο Ιρανός πρόεδρος Χασάν Ρουχανί δικαιολόγησε τις επιθέσεις των Χούτι. Μίλησε για ανταποδοτικό μέτρο έναντι των βομβαρδισμών που πραγματοποιεί καθημερινά η αεροπορία της Σαουδικής Αραβίας. Θα μπορούσε κάλλιστα να επισημάνει την υποκρισία των δυτικών επικριτών του. Πράγματι τα εγκλήματα πολέμου που διαπράττει στην Υεμένη το πάμπλουτο σαουδαραβικό βασίλειο δεν συγκινούν ιδιαίτερα τα διεθνή ΜΜΕ.

Όμως, η επίθεση των Χούτι, αν και αναίμακτη, προκάλεσε σοκ στην Δύση. Ο βασικός λόγος είναι πως επηρεάστηκε καθοριστικά η παραγωγή πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας, με συνέπεια να ακολουθήσει άνοδος των τιμών του “μαύρου χρυσού”. Τη στιγμή που η Δύση πασχίζει να ορθοποδήσει από την οικονομική κρίση του 2008, ξύπνησαν τα φαντάσματα των πετρελαϊκών κρίσεων του πρόσφατου παρελθόντος. Οι Ιρανοί, οι οποίοι θεωρούνται αυθεντία στην πολεμική στρατηγική, εκμεταλλεύονται επιδέξια τους φόβους των δυτικών κυβερνήσεων.

Μοιάζει απίθανο να πραγματοποίησαν οι σιίτες αντάρτες Χούτι μία επίθεση τέτοιας έκτασης, χωρίς να έχουν την έγκριση του μεγαλύτερου τους συμμάχου. Πιθανολογείται, λοιπόν, πως η επίθεση υποστηρίχθηκε από τους Φρουρούς της Επανάστασης, την σκληροπυρηνική πτέρυγα του ιρανικού καθεστώτος. Η ηγεσία τους, εξάλλου, έχει πολλάκις απειλήσει με αποκλεισμό των Στενών του Ορμούζ, την πλωτή οδό όπου διέρχεται το 20% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου.

Αν κρίνουμε από την στάση πολλών ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, η Δύση έχει πάρει στα σοβαρά τις ιρανικές απειλές. Οι Βρυξέλλες συνέστησαν αυτοσυγκράτηση, ενώ αντίστοιχη στάση τήρησε και η βρετανική κυβέρνηση. Έναν πόλεμο με το Ιράν μοιάζει να απεύχεται ακόμα και ο Μπόρις Τζόνσον, ο στενότερος σύμμαχος του προέδρου Τραμπ στην Ευρώπη. Όμως, δεν φοβούνται μόνο οι Ευρωπαίοι έναν πόλεμο με το Ιράν, αλλά και ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος.

Καλύτερη άμυνα, η επίθεση

Πιστός στο δόγμα του περί “καλών οικονομικών πολέμων”, ο Τραμπ πρόκρινε την καθολική απομόνωση της Τεχεράνης. Αποσύρθηκε από την ιστορική συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, επαναφέροντας μονομερώς τις αμερικανικές οικονομικές κυρώσεις. Προφανώς υπολόγιζε σε μία, εκ των έσω, κατάρρευση του καθεστώτος. Στην πραγματικότητα, κατάφερε να ισχυροποιήσει την αδιάλλακτη πτέρυγά του.

Εάν η μετριοπαθής κυβέρνηση του πρωθυπουργού Ροχανί πασχίζει να διασώσει την συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, οι Φρουροί της Επανάστασης έχουν άλλες προτεραιότητες. Γι’ αυτούς η Δύση είναι ανάξια εμπιστοσύνης. Βλέπουν πως το Ιράν δέχεται έναν, άνευ προηγουμένου, οικονομικό πόλεμο από τις ΗΠΑ, παρόλο που είχε μείνει πιστό στις δεσμεύσεις της συμφωνίας για το πυρηνικό του πρόγραμμα. “Καλύτερη άμυνα είναι η επίθεση” μοιάζει να είναι πλέον το δόγμα των σκληροπυρηνικών του ιρανικού καθεστώτος.

Επιτομή της στρατηγικής τους αποτέλεσαν οι πρόσφατες επιθέσεις εις βάρος των πετρελαϊκών εγκαταστάσεων της Σαουδικής Αραβίας. Επιθέσεις που τρόμαξαν τον Αμερικανό πρόεδρο, αν κρίνουμε από την συγκρατημένη στάση του. Οι πιο επιθετικές δηλώσεις εις βάρος του Ιράν έγιναν από τον υπουργό Εξωτερικών Πομπέο, όχι από τον πρόεδρο. Ο Τραμπ αρκέστηκε να καθησυχάσει τους Αμερικανούς για την επάρκεια των ενεργειακών αποθεμάτων, σημειώνοντας πως θέλει να γνωρίζει με βεβαιότητα ποιος οργάνωσε την επίθεση.

Στον ύπνο πιάστηκε ο Τραμπ

Ο μεγιστάνας βρέθηκε απολύτως αιφνιδιασμένος και επιδιώκει να κερδίσει χρόνο. Μέχρι τώρα αρνείται να αποσαφηνίσει τη στάση του, πετώντας το μπαλάκι στην Σαουδική Αραβία. Είναι ενδεικτικό πως μίλησε για αντίποινα, τα οποία όμως θα ακολουθήσουν μετά τις εκτιμήσεις και τις εξακριβώσεις των Σαουδαράβων, οι οποίοι είναι εμφανώς σε δυσκολότερη θέση από τον πρόεδρο Τραμπ. Η εμπλοκή τους στην Υεμένη δεν εξελίχθηκε σε στρατιωτικό περίπατο, όπως υπολόγιζε ο πρίγκηπας Σαλμάν.

Στην πραγματικότητα, το πάμπλουτο σαουδαραβικό βασίλειο είναι απολύτως έκθετο σε ενδεχόμενα πολεμικά αντίποινα του Ιράν. Εάν ο καλύτερα εξοπλισμένος αραβικός στρατός δεν μπορεί να κατανικήσει μερικές χιλιάδες σιίτες αντάρτες, δεν έχει καμία ελπίδα αν βρεθεί αντιμέτωπος με τιρανικές ένοπλες δυνάμεις, οι οποίες είναι και πολύ μεγαλύτερες και με πολυετή πολεμική εμπειρία.

Όπως προαναφέραμε οι Ιρανοί είναι αυθεντίες στην στρατηγική. Δεν είναι τρελοί να προκαλέσουν το Ισραήλ, την ισχυρότερη πολεμική μηχανή της Μέσης Ανατολής, ούτε να επιτεθούν στις αμερικανικές βάσεις στον Κόλπο. Είναι, όμως, έτοιμοι για σκληρά πολεμικά αντίποινα εις βάρος του έτερου εχθρού τους, της Σαουδικής Αραβίας.

Αυτό ήταν το μήνυμα των επιθέσεων του περασμένου Σαββάτου, οι οποίες δεν αποκλείεται να επαναληφθούν, με ό,τι κι αν αυτό σημαίνει για τις τιμές του πετρελαίου και την βιωσιμότητα του σαουδαραβικού καθεστώτος. Ενός καθεστώτος, που αν και σύμμαχος των ΗΠΑ, δεν φημίζεται για τις δημοκρατικές του ευαισθησίες. Αρκεί να θυμηθούμε το φρικτό τέλος του Τζαμάλ Κασόγκι.

Ο Τραμπ κατάλαβε το λάθος του

Είναι σίγουρο πως εάν ο Τραμπ μπορούσε να γυρίσει τον χρόνο πίσω, δεν θα αποχωρούσε από την συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Ήταν, ίσως, το μεγαλύτερο λάθος της πολυσυζητημένης προεδρίας του. Πόσο μάλλον που αποδείχτηκε πως δεν είχε κάποια υψηλή στρατηγική που να εξηγεί την στάση του. Τα βαθύτερα κίνητρα για την αμφιλεγόμενη απόφαση του βρίσκονται στις εμμονές του και στην επιρροή που του ασκεί το Ισραήλ.

Ο Τραμπ είναι πλέον παγιδευμένος από τις εμμονές του και την απόλυτη πρόσδεση του με τις πιο τυχοδιωκτικές προσωπικότητες της Μέσης Ανατολής, τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Νετανιάχου και τον Σαουδάραβα πρίγκηπα Σαλμάν. Είναι παγιδευμένος από ένα ακραίο επιτελείο, που αποτελούνταν από πολεμοχαρείς νεοσυντηρητικούς, όπως ο Μπόλτον.

Μοιάζει ανήμπορος απέναντι στη στρατηγική των Ιρανών, οι οποίοι αποδείχτηκαν ένας όχι μόνο υπολογίσιμος, αλλά και δύσκολος αντίπαλος. Ο Τραμπ σίγουρα μετάνιωσε που δεν ακολούθησε εξ αρχής την διαπραγματευτική οδό με το Ιράν. Ευτυχώς που ο Αμερικανός πρόεδρος μοιάζει να κατάλαβε το λάθος του. Μένει να δούμε αν είναι πλέον πολύ αργά για την ειρήνη στην Μέση Ανατολή.