Οι περίεργες εκρήξεις και πυρκαγιές στη Ρωσία – Οφείλονται σε σαμποτάζ;

Διάφορα βίντεο σε ιστότοπους δείχνουν ουκρανικά πλήγματα σε ρωσικές αποθήκες πυρομαχικών με αμερικανικούς πυραύλους HIMARS και άλλα συστήματα πυροβολικού. Τα τελευταία βίντεο δείχνουν εκρήξεις και πυρκαγιές σε εγκαταστάσεις αποθήκευσης ρωσικών πυρομαχικών στη Νόβα Κάκοβκα, μια πόλη στην περιφέρεια της Χερσώνας. Επίσης, έλαβαν χώρα πυρκαγιές σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις εντός της Ρωσίας. Οφείλονται άραγε σε σαμποτάζ;

Πρόσφατα, σημειώθηκε φονική πυρκαγιά σε ινστιτούτο αεροδιαστημικής έρευνας στο Τβερ, βορειοδυτικά της Μόσχας. Μια άλλη πυρκαγιά συνέβη σε εργοστάσιο πυρομαχικών στο Περμ, πάνω από 1.100 χιλιόμετρα ανατολικά, κοντά στα Ουράλια, που φέρεται να κατασκεύαζε πυραύλους Grad και Smerch. Καταγράφηκαν επίσης πυρκαγιές σε δύο αποθήκες πετρελαίου στο Μπριάνσκ, κοντά στη Λευκορωσία. Την 1η Μαΐου, βίντεο είχαν καταγράψει πυρκαγιά σε δεξαμενές καυσίμου στο Mιτίσι. Σύμφωνα με πληροφορίες, η τοποθεσία της αποθήκης καυσίμων απέχει μόλις τριάντα λεπτά από το Κρεμλίνο.

Advisor to Head of Kherson administration Serhii Khlan confirmed that Ukrainian Army hit the ammunition warehouse that Russia had in Nova Kakhovka.

What a pretty sight. pic.twitter.com/AvFKeR15Zt

— Anton Gerashchenko (@Gerashchenko_en) July 11, 2022

 

Την 1η Μαΐου δημοσιεύτηκαν φωτογραφίες που δείχνουν ότι μια σιδηροδρομική γέφυρα στην περιοχή Κουρσκ καταστράφηκε λόγω δολιοφθοράς. Η γέφυρα χρησιμοποιήθηκε για τη μεταφορά ρωσικών στρατευμάτων και στρατιωτικού εξοπλισμού στην Ουκρανία. Το RIA Novosti ανέφερε το περιστατικό, χωρίς να αναφέρει την αιτία της «μερικής κατάρρευσης». Μετά την πυρκαγιά στο Κεντρικό Ινστιτούτο Ερευνών των Δυνάμεων Αεροδιαστημικής Άμυνας στο Τβερ στις 21 Απριλίου, η οποία σκότωσε και τραυμάτισε αρκετούς ανθρώπους, τα social media μεταφέρουν κάθε αναφορά φωτιάς κάπου στη Ρωσία –ειδικά σε ευαίσθητες τοποθεσίες– σαν απόδειξη ότι η χώρα δέχεται επιθέσεις με σαμποτάζ.

Κανείς δεν αναλαμβάνει ευθύνη, αλλά οι αναλυτές λένε ότι τουλάχιστον ορισμένα από τα περιστατικά, ιδιαίτερα αυτά στο Μπριάνσκ, δείχνουν πιθανή προσπάθεια του Κιέβου να φέρει τον πόλεμο πίσω από τις ρωσικές γραμμές, μέσα στην ρωσική επικράτεια. Σε μια ανάρτηση στο Telegram, ο Μικαΐλο Ποντόλιακ, ανώτερος σύμβουλος του Ζελένσκι, χαρακτήρισε τις πυρκαγιές “θεία δίκη”. «Μεγάλες αποθήκες καυσίμων καίγονται περιοδικά… για διαφορετικούς λόγους… Το κάρμα είναι σκληρό πράγμα».

«Δεν επιβεβαιώνουμε, δεν αρνούμαστε»

Κανονικά, σε μια χώρα όπως η Ρωσία, μια πυρκαγιά σε ένα εργοστάσιο ή κτίριο δεν είναι κάτι ιδιαίτερο. Αλλά από τη ρωσική εισβολή, περισσότερες από δώδεκα πυρκαγιές έχουν τραβήξει τεράστια προσοχή στα social media, εν μέσω φόβων ότι υπάρχει μια συντονισμένη εκστρατεία σαμποτάζ από τους Ουκρανούς. Ακόμη και οι πυρκαγιές στα τέλη του περασμένου μήνα στην ρωσική Άπω Ανατολή (σε αεροπορική βάση βόρεια του Βλαδιβοστόκ και σε εργοστάσιο άνθρακα στη Σαχαλίνη) δημιούργησαν υποψίες. Και στις αρχές Μαΐου, μια τεράστια πυρκαγιά έπληξε ένα εργοστάσιο χημικών στο Ντζερζίνσκ, ανατολικά της Μόσχας.

«Οι Ρώσοι σαμποτέρ κατά του Πούτιν συνεχίζουν το ηρωικό τους έργο», είπε ο Ιγκόρ Σούσκο, ένας Ουκρανός ραλίστας που δημοσιεύει τακτικά φωτογραφίες και βίντεο στο Twitter με υποτιθέμενες πράξεις δολιοφθοράς εντός της Ρωσίας, χωρίς να προσφέρει στοιχεία ότι έγιναν εσκεμμένα. Ένας άλλος σύμβουλος του Ζελένσκι, ο Ολεξέι Αρεστόβιτς, μιλώντας στους New York Times, ήταν νεφελώδης, λέγοντας ότι το Ισραήλ δεν παραδέχεται ποτέ τις κρυφές επιθέσεις και τις δολοφονίες του. «Δεν επιβεβαιώνουμε, ούτε διαψεύδουμε», είπε.

Οι Times του Λονδίνου ανέφεραν ότι το (άγνωστο αν υφίσταται) “Τάγμα Σαμάν” έχει ήδη εκτελέσει σειρά σαμποτάζ στη Ρωσία. Σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το δημοσίευμα, ελικόπτερα μεταφέρουν τις ομάδες κρούσης μέχρι κάποιο σημείο, μετά το οποίο πεζοί πλέον μεταβαίνουν στον στόχο και εντός της ρωσικής επικράτειας. Σε άλλο δημοσίευμα στον ιστότοπο The Drive άλλο “μέλος” της ομάδας δίνει εύσημα στους πιλότους των ελικοπτέρων.

To πρώην μέλος της Ρωσικής Δούμας και ακτιβιστής κατά του Πούτιν Ίλια Πονομάρεφ άνοιξε κανάλι στην ιστοσελίδα Telegram για να ενημερώσει το κοινό σχετικά με αυτές τις ενέργειες. Ο ίδιος ανέφερε: «Συμβαίνει παντού και γι’ αυτό κανείς δεν μπορεί να πει ότι είναι έργο της ουκρανικής υπηρεσίας πληροφοριών, ή των Ουκρανών σαμποτέρ… Οι Ουκρανοί θα μπορούσαν να πραγματοποιήσουν κάποιες πράξεις δολιοφθοράς κοντά στα σύνορα, αλλά δεν κάνουν τέτοια στο Βλαδιβοστόκ, προφανώς, ήταν Ρώσοι που το έκαναν αυτό».

Στις 28 Μαΐου, μια βόμβα μολότοφ ρίχτηκε σε στρατολογικό γραφείο στη Συμφερούπολη, στην Κριμαία. Ο δράστης σκαρφάλωσε τον φράχτη, μπήκε στο συγκρότημα και πέταξε μια εμπρηστική βόμβα στο παράθυρο του υπογείου. Την ίδια μέρα, μια πράξη δολιοφθοράς έλαβε χώρα σε σιδηροδρομική γραμμή στην περιοχή Σεργκιέφ Ποσάντ, η οποία εξυπηρετεί εγκαταστάσεις του ρωσικού Υπουργείου Άμυνας. Από την επίθεση διαλύθηκε ένας σιδηροδρομικός κόμβος, ενώ ράγες μετακινήθηκαν.

Σαμποτάζ ή τυχαία γεγονότα;

Οι στρατιωτικοί αναλυτές πιστεύουν ότι τα πλήγματα στο Μπριάνσκ, εναντίον πετρελαϊκών εγκαταστάσεων, ήταν στοχευμένες και άμεσα συνδεδεμένες με τις επιχειρήσεις. Ο ιστότοπος Ukraine Weapons Tracker, που δημοσιεύει λεπτομερείς αναφορές με βίντεο επιθέσεων και από τις δύο πλευρές, δήλωσε ότι είχε “αξιόπιστες” πληροφορίες ότι οι φωτιές στο Μπριάνσκ ήταν αποτέλεσμα επιθέσεων από ουκρανικά τουρκικής κατασκευής μη επανδρωμένα αεροσκάφη Bayraktar.

Σε αυτό προστέθηκε ένας αριθμός βομβαρδισμών από ελικόπτερα και μη επανδρωμένα αεροσκάφη και προφανείς πράξεις δολιοφθοράς κατά υποδομών στο Κουρσκ και στην περιφέρεια Μπέλγκοροντ στα ουκρανικά σύνορα, κοντά στις μάχες. Οι κυβερνήτες του Μπέλγκοροντ και του Κουρσκ έχουν κατηγορήσει σαμποτέρ από την Ουκρανία για τις πυρκαγιές και την καταστροφή υποδομών, όπως σιδηροδρομικές γέφυρες. Η επίθεση της 1ης Απριλίου σε αποθήκη καυσίμων του Μπέλγκοροντ –είπε ο κυβερνήτης Βιάτσεσλαβ Γκλάντκοφ στο κανάλι του στο Telegram– ήταν το αποτέλεσμα «αεροπορικής επίθεσης από δύο ελικόπτερα των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας, που εισήλθαν στο έδαφος της Ρωσίας, πετώντας σε χαμηλό ύψος».

Στην πραγματικότητα τίποτα δεν επιβεβαιώνει ότι όλα τα περιστατικά μπορούν να αποδοθούν σε ουκρανικές ενέργειες, εκτός από το γεγονός ότι πολλές από τις πυρκαγιές έπληξαν στρατιωτικούς στόχους. Οι ανατινάξεις σιδηροδρομικών κόμβων είναι προφανώς σαμποτάζ. Σε Ουκρανούς σαμποτέρ μπορούν με πολλές επιφυλάξεις να αποδοθούν περιστατικά στις κατεχόμενες από τους Ρώσους ουκρανικές περιοχές και σε ρωσικές περιοχές πλησίον των συνόρων. Το πιο σημαντικό από αυτά τα γεγονότα είναι η πυρκαγιά στο Κεντρικό Ινστιτούτο Ερευνών των Δυνάμεων Αεροδιαστημικής Άμυνας, καθώς έπληξε μια νευραλγική για την ρωσική πολεμική βιομηχανία υποδομή, αλλά δεν ανήκει σ’ αυτή την κατηγορία.

Το ερώτημα είναι αν πρόκειται για συμπτώσεις, ή για εκστρατεία σαμποτάζ στη Ρωσία από Ουκρανούς και Ρώσους αντικαθεστωτικούς. Δεν είναι σαφές αν οι στόχοι που πλήττονται έχουν αντίκτυπο στις επιχειρήσεις στην Ουκρανία, ή απλώς επιδιώκουν να αποσταθεροποιήσουν πολιτικά το καθεστώς Πούτιν. Προφανώς, τα πλήγματα στα πλησίον του μετώπου μετόπισθεν που καταστρέφουν συγκοινωνίες ή αποθήκες καυσίμων, υλικών και πυρομαχικών έχουν επίπτωση στις επιχειρήσεις. Αλλά τα κίνητρα για περιστατικά, όπως στο Ινστιτούτο Αεροδιαστημικής Άμυνας ή στην ρωσική Άπω Ανατολή είναι άγνωστα.

Οι ΗΠΑ και η Πέμπτη Φάλαγγα

Τα σαμποτάζ στα εχθρικά μετόπισθεν είναι θεμελιώδες στοιχείο των ειδικών επιχειρήσεων. Είναι ένα αναπόσπαστο εργαλείο για ένα αντάρτικο ή έναν στρατό που αντιμετωπίζει έναν ισχυρότερο αντίπαλο, όπως συμβαίνει στην Ουκρανία. Λειτουργεί καλύτερα για όσους έχουν το εντός έδρας πλεονέκτημα. Οι δολιοφθορείς αξιοποιούν την εξοικείωση με το έδαφος και την ικανότητά τους να αναμιγνύονται με τον τοπικό πληθυσμό. Τέτοιες συνθήκες επιτρέπουν την αποτελεσματική αναγνώριση, και τη δυνατότητα ασφαλούς διείσδυσης, εκτέλεσης και διαφυγής από τον στόχο.

Αξιωματούχοι του Πενταγώνου δήλωσαν ότι οι ρωσικές δυνάμεις στην Ουκρανία έχουν αδύναμη αλυσίδα εφοδιασμού και οι επιθέσεις στην υποδομή τους θα επηρεάσουν περαιτέρω την ρωσική πολεμική προσπάθεια. Ωστόσο, οι ίδιοι δεν σχολίασαν εάν, στην ενδοχώρα της Ρωσίας υπάρχει ενεργή εκστρατεία σαμποτάζ σε στόχους που δεν σχετίζονται άμεσα με την εισβολή.

Το αν κάθε τέτοιο περιστατικό είναι πράξη σαμποτάζ δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί, αλλά ένας αντιπολεμικός ακτιβιστής που στόχευσε ένα γραφείο στρατολογίας στο Λουχοβίτσι, στην περιοχή της Μόσχας, είπε: «Οι Ρώσοι δεν θέλουν να γίνουν “φορτίο 200”, γι’ αυτό λαμβάνουν απεγνωσμένα μέτρα». Η φράση “Φορτίο 200” είναι ένας ρωσικός στρατιωτικός κωδικός που χρησιμοποιείται για αναφορά στη μεταφορά νεκρών στρατιωτών.

Προς το παρόν, υπάρχουν ενδείξεις ότι κάποιες από αυτές τις δολιοφθορές έχουν διαπραχθεί από Ρώσους και Λευκορώσους αντιφρονούντες. Ειδικά για την Λευκορωσία οι ενδείξεις είναι πιο ισχυρές, καθώς Λευκορώσοι εθελοντές μάχονται σε ικανούς αριθμούς στο πλάι των Ουκρανών. Στα μέσα Ιουνίου το Newsweek ανέφερε ότι η Διεύθυνση Πληροφοριών του Υπουργείου Άμυνας της Ουκρανίας εξέδωσε αναφορά που περιγράφει μια περίπτωση κατά την οποία διοικητές πυροβολαρχίας του 933ου Ρωσικού Συντάγματος Αντιαεροπορικών Πυραύλων αφαίρεσαν και προσπάθησαν να πουλήσουν μονάδες ελέγχου από οχήματα μάχης Tor-M2U. Αν και η αναφορά δεν ονόμασε τους διοικητές, περιλάμβανε έναν εκτενή κατάλογο με αξιωματικούς του 933ου Συντάγματος Αντιαεροπορικών Πυραύλων της 150ης Μεραρχίας Μηχανοκίνητων Τυφεκιοφόρων που επιχειρούσε στην περιοχή του Ντόνετσκ.

Mια ουκρανική εκστρατεία δολιοφθοράς εντός της Ρωσίας σηματοδοτεί ένα σημαντικό και κλιμακούμενο κόστος που ο Πούτιν δεν μπορεί να αντέξει οικονομικά, αλλά δεν είναι χωρίς κίνδυνο. Αν εκτελεστεί κακώς ή πολύ επιθετικά, μια τέτοια εκστρατεία θα μπορούσε να προκαλέσει τον Πούτιν δίνοντας του τη δικαιολογία για να κλιμακώσει τη σύρραξη, προβάλλοντας ένα αφήγημα που θα μπορούσε να συσπειρώσει το εσωτερικό μέτωπο στη Ρωσία.

Οι ανοικτές αναφορές σε αμερικανικά έντυπα κύρους ότι οι ΗΠΑ δίνουν άμεση στήριξη και πληροφορίες για τέτοια πλήγματα δεν βοηθούν καθόλου να “μαλακώσει” ο Πούτιν. Αντίθετα, του δημιουργούν μεν “πονοκεφάλους”, αλλά ταυτόχρονα τον κάνουν να μηχανεύεται και άλλους τρόπους να πλήξει το “μαλακό υπογάστριο” της Ουκρανίας, δηλαδή τους συμμάχους και τροφοδότες της.