Οι πόλεμοι της Ρωσίας

Η Ρωσική επίθεση στην Ουκρανία καταδεικνύει το τέλος μίας εποχής την οποία σηματοδότησε η πτώση του τείχους του Βερολίνου το 1989 και την απαρχή μίας άλλης με το ενδεχόμενο ενός νέου Ψυχρού Πολέμου προ των πυλών. Σε ένα τέτοιο σκηνικό τα στρατόπεδα οριοθετούνται με μεγαλύτερη σαφήνεια και δημιουργούνται σκληροί ανταγωνισμοί ανάμεσα στις λεγόμενες φιλελεύθερες δημοκρατίες και στα απολυταρχικά καθεστώτα με τις εμπλεκόμενες χώρες να καλούνται να πάρουν μία σαφή θέση.

Για την Δύση, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία επιδιώκει μία αλλαγή στην αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ευρώπης. Από την άλλη, ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν απέστειλε 2 επιστολές, μία στο ΝΑΤΟ και μία στις ΗΠΑ απαιτώντας εγγυήσεις για την ασφάλεια της χώρας του, καθώς δεν επιθυμούσε την περαιτέρω διεύρυνσή του ΝΑΤΟ κοντά στα σύνορα με την Ρωσία. Οι απαντήσεις που του εδόθησαν δεν ήταν ικανοποιητικές με τον ίδιο να παραμένει άκαμπτος στους 4 όρους που έχει θέσει για την αποφυγή της κλιμάκωσης στην Ουκρανία και είναι οι εξής: α) αναγνώριση της ρωσικής κυριαρχίας στην Κριμαία, β) αποστρατικοποίηση του ουκρανικού κράτους, γ) αποναζιστικοποίηση, δ) εγκαθίδρυση ουδέτερου καθεστώτος της Ουκρανίας.

Ο στόχος του Πούτιν σαφής. Θέλει να ενώσει το Ντονμπάς με την Κριμαία ελέγχοντας παράλληλα την ακτή της Αζοφικής. Οι πολλαπλές ρωσικές στρατιωτικές επιχειρήσεις έχουν ως σκοπό τον όσο δυνατόν μεγαλύτερο έλεγχο του ουκρανικού εδάφους, έτσι ώστε όταν η Ρωσία κληθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων να μπορέσει να ανταλλάξει τα κατακτηθέντα με την ουδετερότητα της χώρας και την αλλαγή της κυβέρνησης την οποία κατηγορεί για σύμπραξη με φιλοναζιστικούς και φασιστικούς κύκλους, οι οποίοι επιδόθηκαν σύμφωνα με τα λεγόμενά του, σε ακραίες συμπεριφορές εναντίον των ρωσόφωνων δημοκρατιών του Ντονμπάς τις οποίες και αναγνώρισε προκειμένου να παράσχει βοήθεια στους πληθυσμούς τους.

Στην ουσία, η αναγνώριση από την Ρωσία της ανεξαρτησίας του Ντόνετσκ και του Λουγκάνσκ βάζει τέλος στις Συμφωνίες του Μινσκ οι οποίες αν και δεν ετέθησαν ποτέ σε ισχύ, αντιμετωπίζονταν και από τις δύο χώρες, Ουκρανία και Ρωσία, ως ο καλύτερος τρόπος για την επίλυση της κρίσης. Ειδικότερα η δεύτερη Συμφωνία προέβλεπε μία συνταγματική μεταρρύθμιση που θα έδινε την δυνατότητα σε όλες τις περιφέρειες της Ουκρανίας και στις αποσχιθείσες να έχουν βέτο σε κρίσιμες αποφάσεις συμπεριλαμβανομένου και του φλέγοντος ζητήματος της ένταξης της χώρας στο ΝΑΤΟ, με σκοπό την διαφύλαξη της ουδετερότητας της.

Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ανάλογη κίνηση έχει γίνει ξανά από την Ρωσία με την αναγνώριση της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας, δύο περιοχών που αποσχίστηκαν από την Γεωργία μετά τον πόλεμο του 2008. Στην περίπτωση της Γεωργίας, η Ρωσία με έντεχνο τρόπο πάλι εκμεταλλεύτηκε την αναγνώριση των δύο προαναφερθεισών περιοχών, σε μία προσπάθεια να ματαιώσει και σε αυτή την περίπτωση τις φιλοδοξίες της Γεωργίας για ένταξή της στο ΝΑΤΟ.

Το ίδιο ακριβώς επιδιώκει και για την Ουκρανία. Οι Ρώσοι ισχυρίζονται ότι η Συμφωνία του Μινσκ δεν εφαρμόστηκε με υπαιτιότητα της Ουκρανίας. Σύμφωνα με τα λεγόμενά τους, η χώρα δεν θα αποτελούσε στόχο επίθεσης εάν τηρούνταν όλες εκείνες οι προϋποθέσεις που θα τους εξασφάλιζαν ένα πλαίσιο εγγυήσεων ανάλογο με εκείνο της Φινλανδίας το οποίο τηρείται κατά γράμμα.

Φυσικά δεν υπάρχει καμία αμφισβήτηση ή δικαιολογία για την παράνομη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Απλά στο διεθνές προσκήνιο, όταν υπάρχουν τέτοιου είδους διενέξεις χρειάζεται νηφαλιότητα και σύνεση στην λήψη αποφάσεων. Κάποιοι θα αναρωτιούνται για το αν το αίτημα της Ρωσίας για ουδετεροποίηση της Ουκρανίας είναι θεμιτό όπως και το γιατί η Ουκρανία μία χώρα με πολλά εσωτερικά προβλήματα και όχι μόνο, ήθελε να αποτελέσει έναν θύλακα του ΝΑΤΟ γνωρίζοντας ότι μία τέτοια κίνηση θα προκαλούσε την οργή των Ρώσων.

Γιατί δεν προωθήθηκε μία διπλωματική θέση από την Ουκρανική κυβέρνηση; Αντ’ αυτού ο Πρόεδρος Ζελένσκι ισχυριζόταν ότι είναι αναφαίρετο δικαίωμα της χώρας του να προβεί σε εξοπλισμούς ακόμα και να φιλοξενήσει πυρηνικά επί του εδάφους της Ουκρανίας, μία δήλωση που έγινε στην Διάσκεψη Ασφάλειας στο Μόναχο. Όλα ξεκίνησαν όταν ο πρόεδρος της Ουκρανίας άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο να ακυρωθεί από το Κίεβο το Μνημόνιο της Βουδαπέστης.

Σύμφωνα με αυτό η χώρα του δεν μπορεί να διατηρεί πυρηνικό οπλοστάσιο. Όλα αυτά συνέτειναν στην δημιουργία μίας επιθετικής στάσης της Ρωσίας η οποία προέταξε το επιχείρημα του λεγόμενου Buffer Zone (ουδέτερης ζώνης) ως ένα πλαίσιο εγγύησης της δικής της εδαφικής ασφάλειας. Το αποτέλεσμα σήμερα ένα στρατιωτικό κομβόι 67 χλμ να κατευθύνεται στην πόλη του Κιέβου.

Τουρκική προκλητικότητα

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, είναι τεράστιες οι ευθύνες που αναλογούν στην Ευρώπη και στην Δύση. Στην ουσία υπήρξε ένα είδος διασυρμού καθώς το αποτέλεσμα είναι λυπηρό. Η Ευρώπη άργησε να λάβει τις βέλτιστες αποφάσεις και φθάσαμε σήμερα στην αποτρόπαια πράξη της εισβολής. Έστω και αργά, Ευρώπη και Δύση πρέπει να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων. Η ανεξαρτησία της εκάστοτε χώρας είναι υπέρτατο αγαθό. Οι ευρωπαϊκές κοινωνίες οφείλουν να προασπίσουν την έννοια των συνόρων και της ελευθερίας.

Αναμφισβήτητα, οι αυστηρές οικονομικές κυρώσεις που επιβλήθησαν στην Ρωσία θα έχουν σοβαρό οικονομικό αντίκτυπο και στους ευρωπαϊκούς λαούς, όμως η προάσπιση της ελευθερίας, του διεθνούς δικαίου και των κανόνων που το διέπουν υπερισχύουν των δυσκολιών. Η Ευρώπη μόνο ενιαία μπορεί να προχωρήσει. Είναι μεγάλη ευκαιρία να αναλάβει πρωτοβουλίες. Στην ουσία, ο Πούτιν μέσα σε 6 ημέρες κατάφερε να αφυπνίσει την Ευρώπη και να ενεργήσει ως ενιαίος οργανισμός σε θέματα εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής.

Σε αυτό το σκηνικό, η πολιτική ηγεσία της Ελλάδας αποφάσισε να ταχθεί υπέρ του ουκρανικού λαού αποστέλλοντας πέρα από ανθρωπιστική βοήθεια και στρατιωτικό υλικό. Είμαστε ένα ελεύθερο κράτος ενάντια στον ηγεμονισμό και τις αυτοκρατορίες. Δεν είμαστε αδιάφοροι απέναντι σε αυταρχικούς ηγέτες. Ως χώρα μέλους της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ συντασσόμεθα υπέρ του δικαίου με σαφή θέση. Το ίδιο όμως θα θέλαμε να δούμε και από τους εταίρους μας και στα δικά μας ζητήματα που έχουν να κάνουν με την Τουρκία και τις συνεχείς από πλευράς της πράξεις αμφισβήτησης της εδαφικής μας κυριαρχίας.

Μία ισχυρή Ελλάδα

Η Δύση είναι ευαίσθητη στο διεθνές δίκαιο και το βλέπουμε εμπράκτως στην Ουκρανία. Δυστυχώς δεν βιώσαμε την ίδια ευαισθησία και στο θέμα της Κύπρου που τα τελευταία 48 χρόνια το βόρειο τμήμα της τελεί υπό τουρκική κατοχή, με την γείτονα χώρα να έχει δημιουργήσει ένα παράνομο κράτος, το οποίο έχει και αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφάλειας που αντιτίθενται στην ίδρυσή του.

Δεν ακούμε φωνές διαμαρτυρίας ή έμπρακτες αντιδράσεις στο αίτημα της Τουρκίας να εποικήσει την Αμμόχωστο που θεωρείται παραβατική πράξη και στηρίζεται πάλι σε αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφάλειας. Δεν είδαμε τους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ να εξεγείρονται για τις συνεχείς παραβιάσεις και παραβάσεις του ελληνικού FIR από τουρκικά μαχητικά, όπως επίσης και για τις πτήσεις τουρκικών με επανδρωμένων αεροσκαφών.

Για να μην αναφερθούμε στο αίτημα της Τουρκίας για την αποστρατικοποίηση των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου που εγείρει εκ των πραγμάτων και το συναφές θέμα της εθνικής κυριαρχίας των νησιών με την γείτονα χώρα να την αμφισβητεί ευθέως. Που έχει ακουστεί να παρενοχλείται ο Έλληνας υφυπουργός Εθνικής Άμυνας από Τούρκους επειδή επισκέφθηκε νησιά του Ανατολικού Αιγαίου που είναι κοντά στα τουρκικά παράλια; Θέλουμε μία Δύση που να μην έχει επιλεκτική ευαισθησία και να μην κλείνει τα μάτια στις άκρως παραβατικές ενέργειες της Τουρκίας.

Όπως εμείς ως Ελλάδα βγαίνουμε μπροστά σε επίπεδο αρχών συντασσόμενοι ξεκάθαρα με τις αποφάσεις των υπόλοιπων ευρωπαϊκών κρατών, έτσι θέλουμε και η Ευρώπη να συντάσσεται με το μέρος μας επιβάλλοντας κυρώσεις κάθε φορά που η Τουρκία παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και επιδεικνύει επιθετικότητα έναντι της χώρας μας με τον ίδιο τρόπο που το κάνει τώρα στην Ουκρανία.