Οι “μύθοι” του Τραμπ για το Ιράν

Η ομιλία του Ντόναλντ Τραμπ στον ΟΗΕ είχε πολλές αμήχανες στιγμές. Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν αποχώρησε επιδεικτικά, στην έναρξη της ομιλίας του Αμερικανού ομολόγου του. H αλαζονική δήλωση του μεγιστάνα ότι “σε δύο χρόνια έχει πετύχει περισσότερα από οποιονδήποτε άλλο πρόεδρο των ΗΠΑ“, προκάλεσε άφθονα γέλια στο ακροατηρίο.

Ο “εκρηκτικός” Αμερικανός πρόεδρος έμεινε ψύχραιμος και συνέχισε την ομιλία του. Μία ομιλία η οποία περιλάμβανε ρητορικές επιθέσεις κατά τις παγκοσμιοποίησης, των εμπορικών πρακτικών της Κίνας και της ενεργειακής εξάρτησης της Γερμανίας από την Ρωσία. Τους πιο βαρείς χαρακτηρισμούς τους επεφύλασσε για το Ιράν. Μίλησε για μία “διεφθαρμένη δικτατορία“, ζητώντας την καθολική απομόνωση του ισλαμικού καθεστώτος. Χαρακτήρισε την σιιτική χώρα σαν τον μεγαλύτερο “χορηγό της τρομοκρατίας“, επισημαίνοντας πως “δεν σέβεται τα κυριαρχικά δικαιώματα των εθνών“.

Ο Ντόναλντ Τραμπ θέλει να ξηλώσει ολοκληρωτικά την παρακαταθήκη του Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος ήταν πιο διαλλακτικός στην αντιμετώπιση της Τεχεράνης. Απέσυρε τις ΗΠΑ από την ιστορική συμφωνία της διεθνούς κοινότητας για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, όπως είχε υποσχεθεί προεκλογικά. Ο νυν πρόεδρος δεν ζητάει ευθέως “αλλαγή καθεστώτος“. Είναι όμως προφανές πως αυτό επιδιώκει, με την μονομερή επαναφορά των βαρύτατων οικονομικών κυρώσεων.

“Διεφθαρμένη δικτατορία” και “χορηγός τρομοκρατίας”;

Θα αποπειραθούμε να αντικρίσουμε τους ισχυρισμούς του Αμερικανού προέδρου. Καταρχήν είναι το Ιράν μία “διεφθαρμένη δικτατορία”; Προφανώς είναι ένα αυταρχικό καθεστώς, που παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα. Όχι όμως στον βαθμό που τα παραβιάζουν οι πιο στενοί σύμμαχοι των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα το βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας.

Στη Σαουδική Αραβία, νόμος είναι η θέληση του πανίσχυρου βασιλιά Σαλμάν. Εφαρμόζεται με μαζικές διώξεις αντιφρονούντων από την μυστική αστυνομία και την εφαρμογή των πιο ακραίων διδαχών του σουνιτικού Ισλάμ. Η Δύση εμφανίζεται να ενδιαφέρεται για τη δημοκρατία στο Ιράν και τη Συρία, όμως η στάση της είναι υποκριτική. Εάν είχε ανθρωπιστικά κίνητρα δεν θα σιωπούσε στην στυγνή καταστολή που σημειώνεται στη Σαουδική Αραβία και στα υπόλοιπα διεφθαρμένα εμιράτα του Κόλπου.

Είναι η Τεχεράνη ο “μεγαλύτερος χορηγός της τρομοκρατίας“, όπως δήλωσε ο Ντόναλντ Τραμπ; Καταρχήν το ίδιο το σιιτικό Ιράν είναι θύμα της ισλαμικής τρομοκρατίας, όπως έδειξε η πολύνεκρη τρομοκρατική επίθεση της 22ας Σεπτεμβρίου. Η ιρανική κυβέρνηση μίλησε για τρομοκρατικό χτύπημα υποκινούμενο από τις ΗΠΑ και αραβικές χώρες, με εκτελεστικά όργανα σουνίτες τζιχαντιστές.

Παρεμπιπτόντως υπεύθυνες για όλα τα αιματηρά περιστατικά ισλαμικής τρομοκρατίας των τελευταίων ετών, είναι εξτρεμιστικές οργανώσεις του σουνιτικού Ισλάμ. Στις τάξεις των θυμάτων τους συγκαταλέγονται και πολλοί σιίτες μουσουλμάνοι. Η Αλ Κάϊντα, οι Ταλιμπάν, η Αλ Νούσρα, το Ισλαμικό Κράτος είναι οργανώσεις σουνιτικές, όχι σιιτικές. Ο ρόλος του Ιράν υπήρξε κομβικός για την εξόντωση του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ, σε αντίθεση με τον “σκοτεινό” ρόλο της Σαουδικής Αραβίας. Κοινό μυστικό είναι πως το Ριάντ αρχικά υποστήριξε το Ισλαμικό Κράτος στον συριακό εμφύλιο και υποστηρίζει ακόμα τζιχαντιστικά “παρακλάδια” του στην Υεμένη.

Ο “χρήσιμος ηλίθιος” του Ιράν

Στο τέλος ο Τραμπ δήλωσε πως “το Ιράν δεν σέβεται τα κυριαρχικά δικαιώματα των εθνών“. Φυσικά δεν είπε κουβέντα για τη Σαουδική Αραβία, η οποία βομβαρδίζει γυναικόπαιδα στην Υεμένη. Όμως αυτή την φορά θα δώσουμε ένα δίκιο στον Αμερικανό πρόεδρο, αν εστιάσουμε στην περίπτωση του Ιράκ.

Σε πρόσφατες ογκώδεις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας, πυρπολήθηκε από οργισμένους διαδηλωτές η πρεσβεία του Ιράν στην σιιτική πόλη Βασόρα. Για πολλούς Ιρακινούς η αυξανόμενη επιρροή της Τεχεράνης στη χώρα, είναι σύμβολο διαφθοράς και καταπίεσης. Η λαϊκή δυσαρέσκεια είναι καθολική. Δεν περιορίζεται μόνο στην μειονότητα των σουνιτών, αλλά περιλαμβάνει και πολλούς Ιρακινούς σιίτες.

Παραδόξως είναι οι ίδιες οι ΗΠΑ που ευθύνονται για την ενίσχυση της επιρροής του Ιράν στο Ιράκ. Ήταν ο Τζορτζ Μπους που εισέβαλε μονομερώς το 2003 και ανέτρεψε το καθεστώς του σουνίτη δικτάτορα Σαντάμ Χουσείν, του μεγάλου εχθρού της Τεχεράνης. Ο σιίτης πρωθυπουργός Νούρι αλ Μαλίκι, ο υπεύθυνος για τις βίαιες σεχταριστικές διώξεις έναντι των σουνιτών του Ιράκ, υπήρξε αρχικά στενός σύμμαχος του υιού Μπους. Η αλλοπρόσαλη πολιτική της Ουάσιγκτον ήταν που μακροπρόθεσμα “πρόσφερε” την αραβική χώρα “δώρο” στο Ιράν. Οι Ιρανοί απλώς εκμεταλεύτηκαν επιδέξια το χάος, που έσπειρε η αμερικανική κατοχή του Ιράκ.

Έμμονη ιδέα για τον Τραμπ το Ιράν

Ο Τραμπ αγνοεί επιδεικτικά τις αντιδράσεις των Ευρωπαίων συμμάχων των ΗΠΑ, οι οποίοι θέλουν μία πιο ήπια αντιμετώπιση του Ιράν. Ο Αμερικανός πρόεδρος, με συμμάχους το Ισραήλ και την Σαουδική Αραβία, έχει κηρύξει ολοκληρωτικό οικονομικό πόλεμο έναντι του σιιτικού καθεστώτος. Το μεγάλο ερώτημα είναι εάν οδηγηθούμε σε έναν νέο πόλεμο στην Μέση Ανατολή.

Ευτυχώς μοιάζει όλες οι πλευρές να επιδιώκουν την αποφυγή του. Αξίζει να σταθούμε στις τελευταίες δηλώσεις του Ιρανού προέδρου Χασάν Ρουχανί. Δήλωσε πως η χώρα του δεν θα αποχωρήσει από την συμφωνία για το πυρηνικό της πρόγραμμα. Ξεκαθάρισε πως δεν είναι στις προθέσεις της Τεχεράνης μία πολεμική αναμέτρηση. Έκανε μάλιστα την πρόβλεψη ότι θα επιστρέψουν στην συμφωνία οι ίδιοι οι Αμερικανοί, υπό το βάρος της διεθνούς απομόνωσης της Ουάσιγκτον.

Αλλά και ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος αιφνιδίασε τους πάντες από ένα μήνυμα στο twitter. Κινήθηκε σε άλλο μήκος κύματος από την επιθετική του ομιλία στον ΟΗΕ, χαρακτηρίζοντας τον Χασάν Ρουχανί ως “έναν υπέροχο άνθρωπο“. Όλα αυτά σαν μην είχε προηγηθεί η πολύνεκρη τρομοκρατική επίθεση στο Ιράν, για την οποία οι Φρουροί της Επανάστασης ορκίστηκαν “εκδίκηση“.

Ο Ντόναντ Τραμπ δεν έχει τους στόχους του υιού Μπους για “εξαγωγή της δημοκρατίας” στην Μέση Ανατολή μέσω πολέμων. Η στάση του στο ζήτημα του Ιράν μοιάζει περισσότερο να ικανοποιεί τον προσωπικό του εγωϊσμό, παρά ένα φιλόδοξο γεωστρατηγικό σχέδιο.
Θα θεωρήσει ως προσωπική του ήττα μία υποχώρηση από τις σκληρές προεκλογικές του θέσεις, που τηρούσε έναντι του Ιράν. Είναι πολύ εγωϊστής για να αναθεωρήσει την στάση του. Έχει όμως αποδείξει πως, παρά την πολεμική του ρητορική, “διαβάζει” προσεκτικά τους συσχετισμούς δυνάμεων στην Μέση Ανατολή, αποφεύγοντας στρατιωτικούς τυχοδιωκτισμούς.