Ουκρανικό μέτωπο: Κινήσεις στρατευμάτων και πολεμικά σενάρια

Ο αρχηγός του γερμανικού Πολεμικού Ναυτικού καρατομήθηκε το Σάββατο, επειδή είπε ότι Η Μόσχα αξίζει σεβασμό και ότι το Κίεβο δεν θα ξανακερδίσει ποτέ την Κριμαία από τη Ρωσία. Αυτό που πριν μερικά χρόνια φαινόταν αυτονόητο στο ουκρανικό μέτωπο έγινε όνειδος μέσα σε τσουνάμι κατηγοριών εναντίον του Πούτον. Κάποιοι τον αποκαλούν μέχρι και “Χίτλερ του 21ου αιώνα”!

Η Δύση έχει αποδυθεί σε μια προσπάθεια να περικυκλώσει την Ρωσία και να την περιορίσει, προσεταιριζόμενη πολιτικούς με φιλοδυτικές απόψεις, προκαλώντας εξεγέρσεις (πορτοκαλί επαναστάσεις) στις παρυφές της ρωσικής επικράτειας, σε μια προσπάθεια να μειώσει τη ρωσική επιρροή σε αυτό που η Μόσχα αποκαλεί “εγγύς εξωτερικό”. Το γεγονός ήταν ένα ακόμη επεισόδιο στον φραστικό πόλεμο που έχει ξεσπάσει με φόντο τις κινήσεις ρωσικών στρατευμάτων, της μεταφοράς εξοπλισμού από χώρες του ΝΑΤΟ προς το ουκρανικό μέτωπο, πτήσεις κατασκοπευτικών αεροσκαφών πάνω από την Ουκρανία, τις Βαλτικές Χώρες και πλησίον του θύλακου του Καλίνινγκραντ και της Λευκορωσίας.

Η Βρετανία κατηγορεί τον Πούτιν ότι θέλει να αντικαταστήσει την κυβέρνηση του Κιέβου με πρόσωπα φίλα προσκείμενα στην Μόσχα, κατονομάζοντας και συγκεκριμένους πολιτικούς. Από τις 18 Ιανουαρίου αεροσκάφη C-17 της Βρετανικής Πολεμικής Αεροπορίας άρχισαν να πετούν προς το διεθνές αεροδρόμιο Boryspil έξω από το Κίεβο, αφότου οι βρετανικές αρχές ανακοίνωσαν δημόσια τις προγραμματισμένες αποστολές όπλων. Ο οπλισμός μεταφέρεται εν μέσω των εκπεφρασμένων ανησυχιών της Δύσης ότι η Ρωσία σχεδιάζει μια μεγάλης κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία.

Στις 19 Ιανουαρίου το αμερικανικό Ναυτικό δημοσιοποίησε εντελώς ανορθόδοξα, φωτογραφία του υποβρυχίου κατευθυνομένων πυραύλων USS Georgia (SSGN 729), έξω από τη Λεμεσό, θέλοντας να καταδείξει ότι οι ΗΠΑ μπορούν να πλήξουν στόχους στην Ουκρανία εκ του ασφαλούς. Τα σενάρια πολέμου στο ουκρανικό μέτωπο αναζωπυρώθηκαν, καθώς ρωσικά στρατεύματα μεταβαίνουν στη Λευκορωσία για μεγάλης κλίμακας ασκήσεις τον επόμενο μήνα. Οι ασκήσεις, με το όνομα United Resolve, φέρεται ότι θα πραγματοποιηθούν κοντά στα σύνορα με την Ουκρανία, την Πολωνία και τη Λιθουανία.

Το ΝΑΤΟ υποδαυλίζει την ένταση

Η Μόσχα ήταν ανένδοτα αντίθετη στην επέκταση του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία και αλλού και η εξέλιξη στο Καζακστάν την έχουν ενθαρρύνει. Η ένταση έχει κλιμακωθεί στο ουκρανικό μέτωπο, σε σημείο που το Κρεμλίνο ίσως αισθάνεται την ανάγκη να απαντήσει στο παιχνίδι που παίζει η Δύση στην Ουκρανία. Λόγω και των στρατιωτικών συγκεντρώσεων, οι πιθανότητες λάθος υπολογισμού και λάθος κίνησης έχουν αυξηθεί σημαντικά.

Την περασμένη εβδομάδα, Αμερικανοί προειδοποίησαν ότι η Ρωσία μπορεί να σχεδιάζει επιχειρήσεις “ψευδούς σημαίας” (επιθέσεις ή επεισόδια που διαπράττονται από τη μια πλευρά αλλά αποδίδονται στην άλλη) ως πρόσχημα για εισβολή. Την Τρίτη, ο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ είπε ότι η συμμαχία είχε πληροφορίες για «σημαντική παρουσία Ρώσων πρακτόρων πληροφοριών εντός της Ουκρανίας».

Ταυτόχρονα, η Ουάσινγκτον απειλεί με κυρώσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να επιβληθούν ακόμη και στον ίδιο τον Πούτιν, αν η Ρωσία επιτεθεί στην Ουκρανία. Αυτό, όμως, μοιάζει σαν κίνηση απελπισίας κι όχι πραγματική απειλή εναντίον μιας ισχυρότατης πολεμικής μηχανής, όπως η ρωσική. Την προηγούμενη άνοιξη, η Ρωσία μετέφερε δυνάμεις σε μικρές αποστάσεις από τα ουκρανικά σύνορα. Τα τρένα που μετέφεραν εξοπλισμό εκείνη τη περίοδο, ταξίδευαν μαζικά υπό το φως της ημέρας, μεταφέροντας οχήματα σε απέραντους καταυλισμούς, όπως στο Voronezh και την Κριμαία.

Η νέα φάση ανάπτυξης είναι εντελώς διαφορετική. Περισσότερα και με λιγότερα βαγόνια τρένα μεταφέρουν εξοπλισμό κατά τη διάρκεια της νύχτας, με πολύ πιο αργό ρυθμό και σε περισσότερα, μικρότερα στρατόπεδα. Επιπλέον, οι ρωσικές αρχές απαγόρευσαν την πρόσβαση πολιτών σε ιστοσελίδες παρακολούθησης της σιδηροδρομικής κίνησης. Η πρώτη μετακίνηση νέων μονάδων εντοπίστηκε στην περιοχή του Κουρσκ και αφορούσε μονάδες της 2ης Μηχανοκίνητης Μεραρχίας και 1ης Τεθωρακισμένης Στρατιάς Φρουρών. Επιπλέον δυνάμεις της 2ης Μηχανοκίνητης Μεραρχίας και 4ης Μεραρχίας Αρμάτων αναπτύχθηκαν μερικές μέρες αργότερα κοντά στα σύνορα της βόρειας Ουκρανίας μεταξύ Κουρσκ και Μπριάνσκ.

Κινήσεις στις περιοχές Κουρσκ και Σμολένσκ

Το Jane’s αναφέρει ότι μια τακτική ομάδα από την 138η Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία της 6ης Στρατιάς Συνδυασμένων Όπλων με 253 αυτοκινούμενα οβιδοβόλα (SPH) και άρματα T-72B3 μετακινήθηκε από την περιοχή της Αγίας Πετρούπολης στο πεδίο εκπαίδευσης Pogonovo ανατολικά του Κουρσκ στα τέλη Νοεμβρίου. Στην περιοχή Σμολένσκ υπάρχει συγκέντρωση περίπου 700 αρμάτων, τεθωρακισμένων μεταφοράς προσωπικού, αυτοκινούμενων πυροβόλων και εκτοξευτών βαλλιστικών πυραύλων Iskander από μονάδες της Κεντρικής Στρατιωτικής Περιφέρειας.

Οι New York Times δημοσίευσαν παρεμφερείς πληροφορίες για τη συγκέντρωση μονάδων στο Pogonovo. Λόγω έλλειψης επαρκών καταλυμάτων για τα πληρώματα των οχημάτων, μάλιστα, στην τοποθεσία παραμένουν μόνο όσοι στρατιώτες χρειάζονται για την συντήρηση του εξοπλισμού. Οι δορυφορικές εικόνες δείχνουν ότι γίνονται εργασίες υποδομών για να στηρίξουν μια περαιτέρω αύξηση δυνάμεων. Επίσης φαίνεται να έχουν προωθηθεί και μονάδες αεράμυνας με συστήματα BUK.

Ταυτόχρονα, όπως προαναφέραμε, ρωσικά στρατεύματα ταξιδεύουν προς την Λευκορωσία για κοινές ασκήσεις, ενώ έχουν ήδη εγκατασταθεί και αντιαεροπορικές συστοιχίες S-400. Η χρήση του λευκορωσικού εδάφους για την εξαπόλυση επίθεσης εναντίον του Κιέβου είναι από στρατιωτικής άποψης λογική επιχείρηση, σε περίπτωση σύρραξης στο ουκρανικό μέτωπο, δεδομένης της μικρής απόστασης του Κιέβου από τα σύνορα (περίπου 50 χλμ). Αυτό το σενάριο φοβίζει τη Δύση και πολύ περισσότερο την ουκρανική ηγεσία.

Σενάρια στο ουκρανικό μέτωπο

Πάντα σε περίπτωση σύγκρουσης, η Ρωσία θα επιδιώξει να καταλάβει την ανατολική Ουκρανία, με κέντρο τις αποσχισθείσες περιοχές των “Δημοκρατιών” του Ντονέσκ και του Λουχάνσκ. Με αυτό ως γνώμονα, ο Πούτιν μπορεί να εντείνει την πίεση χρησιμοποιώντας τα δύο σώματα στρατού που έχουν δημιουργήσει οι αποσχισθέντες φιλορώσοι. Δηλαδή να δημιουργηθούν επεισόδια, τα οποία θα ωθήσουν την Μόσχα να αναγνωρίσει τις αποσχισθείσες περιοχές ως αυτόνομα κράτη, ένα βήμα πριν τα προσαρτήσει.

Αν τα πράγματα φτάσουν σε σύρραξη στο ουκρανικό μέτωπο, οι Ρώσοι πιθανότατα θα προελάσουν κατά μήκος της ακτής της Αζοφικής Θάλασσας με σκοπό να δημιουργήσουν μια χερσαία παραθαλάσσια ζώνη μεταξύ των αποσχισθέντων περιοχών και της Κριμαίας. Μια τέτοια προέλαση (περίπου 300 χλμ) είναι μέσα στις δυνατότητες των συγκεντρωθέντων ρωσικών στρατευμάτων. Θα έφερνε και την Μαριούπολη υπό ρωσική κατοχή και θα έκλεινε οριστικά την όποια διέξοδο της Ουκρανίας στην Αζοφική, την οποία θα καθιστούσε “ρωσική λίμνη” και θα έλυνε το χρόνιο πρόβλημα λειψυδρίας της Κριμαίας.

Κατά ένα άλλο σενάριο, η συγκέντρωση στρατευμάτων στο Κουρσκ έχει στόχο την πόλη Χάρκοβο, δημιουργώντας ακόμη περισσότερα προβλήματα στο Κίεβο. Ταυτόχρονα, η παρουσία των ρωσικών στρατευμάτων στην Λευκορωσία, ακόμη κι αν αυτά παραμείνουν αμέτοχα, δεν θα επιτρέψει στο Κίεβο να εφησυχάσει και να αποσπάσει στρατεύματα από τα βόρεια σύνορα προς ενίσχυση των ανατολικών περιοχών.

Επιπλέον, οι Ρώσοι έχουν μακρά παράδοση σε επιχειρήσεις ταχέων ελιγμών και υβριδικές επιθέσεις ακόμη και στα μετόπισθεν του εχθρού (Ντεσάντ) με αερομεταφερόμενες μονάδες, ή μονάδες Σπετσνάζ, οι οποίες στα μετόπισθεν θα σπείρουν το χάος και θα διαταράξουν την πολιτική ιεραρχία, όπως είναι εκπαιδευμένες. Ιδίως οι μονάδες που διευθύνονται από την στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών GRU έχουν άμεση γνώση πολιτικών στόχων προς εξουδετέρωση. Σε συνδυασμό με τις μεγάλες ικανότητες κυβερνοπολέμου της Μόσχας, τις οποίες η Δύση προβάλει κατά κόρο, οι Ρώσοι μπορούν να προκαλέσουν τέτοιο χάος που να παραλύσει την κυβέρνηση στο Κίεβο, καθιστώντας την ανίκανη να αντιδράσει, με αποτέλεσμα το ουκρανικό μέτωπο να καταρρεύσει.

Κούφιες οι απειλές της Δύσης

Η φοβία για επικείμενη ρωσική εισβολή, την οποία σπέρνουν και καλλιεργεί η Δύση έχει μάλλον τον αντίθετο ψυχολογικό αποτέλεσμα στους Ουκρανούς απ’ αυτό που περίμενε. Σύμφωνα με Δυτικούς διπλωμάτες και παρατηρητές στην Ουκρανία κυριαρχεί μια διάχυτη ηττοπάθεια, η οποία δεν έχει επουδενί αμβλυνθεί από τις δηλώσεις της Ουάσινγκτον ότι Αμερικανοί εκπαιδεύουν Ουκρανούς πολίτες σε μεθόδους ανταρτοπολέμου και δολιοφθορών σε περίπτωση που η χώρα καταληφθεί από τους Ρώσους.

Η Δύση –με πρωταγωνιστές ΗΠΑ, Βρετανία, Βαλτικές Χώρες και Πολωνία– απειλεί την Ρωσία με άμεσες και τρομακτικές συνέπειες, χωρίς να κατονομάζουν τι θα μπορούσαν να πράξουν πέραν των οικονομικών κυρώσεων. Οι οικονομικές κυρώσεις θα ωθήσουν την Μόσχα ακόμη πιο μακριά από την Δύση, προς την Κίνα. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, να ωθήσουν τη Μόσχα και σε κινήσεις διακοπής της ροής του φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.

Αυτό έχει θορυβήσει τους Ευρωπαίους, ιδίως τους Γερμανούς, που βλέπουν ότι μπορεί να υποστούν ενεργειακή ασφυξία, την οποίο δεν θα είναι εύκολο να αντιμετωπίσουν ειδικά μέσα στο χειμώνα. Σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία, όπου το κόστος της ενέργειας έχει εκτοξευτεί στα ύψη, το κλείσιμο της στρόφιγγας του ρωσικού αερίου θα ισοδυναμούσε με αυτοχειρία της Ευρώπης.

Οι ΗΠΑ δεν μπορούν να προμηθεύσουν την Ευρώπη με σχιστολιθικό αέριο σε ποσότητες ικανές να υποκαταστήσουν το ρωσικό φυσικό αέριο. Ο παγκόσμιος στόλος μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου δεν μπορεί να αναλάβει κι αυτή την αποστολή, σε μια εποχή μάλιστα που η Κίνα πληρώνει αδρά για να εξασφαλίσει ενέργεια από όσες πηγές μπορεί.

Δεν είναι ξεκάθαρο τι ακριβώς προσπαθεί να πετύχει η αμερικανική πολιτική, η οποία από την μια ευαγγελίζεται τον απογαλακτισμό της Ευρώπης από την ρωσική ενέργεια (βλέπε NordStream 2), ενώ ταυτόχρονα εμποδίζει την ανάπτυξη των κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο μέσω του EastMed. Σ’ αυτή τη φάση, πάντως, η Ελλάδα πρέπει να ανησυχεί για τη χρήση της Αλεξανδρούπολης για την προώθηση ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων προς Βορρά. Η Αλεξανδρούπολη αποκτά στρατηγικό χαρακτήρα και ως εκ τούτου αναπόφευκτα μπαίνει στο ρωσικό στόχαστρο.