Παίζουν με την ευρωπαϊκή ενότητα το οικονομικό Ράιχ και η ολλανδική ουρά του

Απειλή για την ευρωπαϊκή ενότητα αποτελεί η εμμονή του Βερολίνου να αρνείται την έκδοση κοινού ομολόγου για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας, παρά το γεγονός ότι μετά το ιταλικό τελεσίγραφο οι ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν στη διερεύνηση μιας περισσότερο δυναμικής παρέμβασης. Η στάση αυτή θέτει όμως υπαρξιακά ζητήματα στην Ενωμένη Ευρώπη και ο Μακρόν χτύπησε ήδη καμπάνα κινδύνου για την Σένγκεν.

Το ιταλικό βέτο στο κείμενο συμφωνίας και το τελεσίγραφο της Ρώμης για άμεση εξεύρεση δραστικής λύσης που δεν θα έχει σχέση με τα γνωστά από το παρελθόν “μνημόνια”, ανάγκασαν τους 27 ηγέτες της ΕΕ να δεχθούν ότι σε διάστημα δύο εβδομάδων θα πρέπει να εξετάσουν πιο σθεναρά μέτρα για την αντιμετώπιση της ύφεσης που προκαλεί η πανδημία. Οι ευρωπαίοι ηγέτες κάνουν λόγο για «πνεύμα αλληλεγγύης» και ζητούν από το Eurogroup να «παρουσιάσει τις προτάσεις του», ώστε να «ενισχυθεί η απάντηση με νέες δράσεις» και να δοθεί «κοινή απάντηση».

Η Ρώμη και η Μαδρίτη, η οποία συντάχθηκε από το βράδυ της Πέμπτης με τις ιταλικές ενέργειες, ζήτησαν και επέβαλαν στην ΕΕ την διερεύνηση και την υποβολή νέων προτάσεων, επιδιώκοντας μια «ισχυρή και επαρκή» οικονομική αντίδραση. Η στάση αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο του αιτήματος για έκδοση κοινού ευρωπαϊκού ομολόγου που, υπό την “ηγεμονία” του Μακρόν, υπέβαλλαν συνολικά εννέα ευρωπαίοι ηγέτες, ανάμεσά τους ο πρωθυπουργός της Ελλάδας.

Μέρκελ: Άλλος για μνημόνιο 

Οι εννέα ζητούν από την ΕΕ την «εξεύρεση ενός εργαλείου» στην κατεύθυνση της δημιουργίας κοινού ομολόγου για το σύνολο της Ευρωζώνης, αντιδρώντας ουσιαστικά στην προληπτική γραμμή πίστωσης από τον ΕΜΣ που υιοθέτησε το γερμανοκρατούμενο Eurogroup. Η ιδέα του κοινού δανεισμού και της αναγκαστικής “κοινοτικοποίησης” χρέους, που θα διευκόλυνε το δανεισμό κυρίως του φτωχού ευρωπαϊκού νότου, δεν αρέσει, ωστόσο, στο Βερολίνο, το οποίο αντιδρά σθεναρά, έχοντας στο πλευρό του και την Ολλανδία.

Η αντίδραση των Γερμανών στην “αμοιβαιοποίηση χρέους” είναι ήδη γνωστή από την κρίση του 2008 και οφείλεται στο γεγονός ότι το Βερολίνο δεν θέλει να παραιτηθεί από τον ρόλο του ως “εξαγωγέας χρέους” στις χώρες του ευρωπαϊκού νότου. Όπως έδειξε άλλωστε, ήδη από τότε, αντιμετωπίζει αυτές τις χώρες, και ιδιαίτερα την Ελλάδα, ως “αποικίες χρέους”. Η σημερινή κρίση είναι, ωστόσο, σοβαρότερη από την προηγούμενη, πρωτίστως γιατί απειλεί άμεσα ζωές, αλλά και γιατί η οικονομική καταστροφή που επιφέρει είναι εμφανώς ισχυρότερη και βαθύτερη.

Ξεχάστε τα κορωνοομόλογα, τα λεγόμενα και «corona bοnds», είπε η Μέρκελ μετά την ολοκλήρωση της τηλεδιάσκεψης των Ευρωπαίων ηγετών, η οποία κράτησε περισσότερο από έξι ώρες, και επανέλαβε ότι ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας «ανοίγει πολλές δυνατότητες, οι οποίες δεν θέτουν υπό αμφισβήτηση τις θεμελιώδεις αρχές μας». Είπε δηλαδή με απλά λόγια στους Ιταλούς ότι ήρθε η ώρα να κάνουν αυτό που απέφυγαν εδώ και μια δεκαετία: να μπουν σε “μνημόνια”.

Με την άποψη αυτή, ότι δεν υπάρχει λόγος έκδοσης κοινού ομολόγου, συντάχθηκε και ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε, σημειώνοντας μάλιστα ότι δεν θέλει να σκεφθεί «ποιες συνθήκες θα μπορούσαν να μας άλλαζαν τη γνώμη». Την ίδια ώρα, η ΕΕ μετρά ήδη περισσότερους από 10.000 νεκρούς, οι οικονομίες έχουν μπει στον γύψο, η Ιταλία έχει παραλύσει, η Ισπανία βρίσκεται πολύ κοντά σε αυτό και η Γαλλία ακολουθεί.

Θυμήσου τον Γερούν 

Ο Μακρόν, ο οποίος ηγείται άλλωστε της προσπάθειας για την έκδοση κοινού ομολόγου, φέρεται ότι επισήμανε στους ομολόγους του πως η πανδημία απειλεί να καταστρέψει τους κεντρικούς πυλώνες της Ένωσης, όπως η ζώνη Σένγκεν, αν η ΕΕ αποτύχει να δείξει αλληλεγγύη σε αυτή την πρωτόγνωρη κρίση. Σύμφωνα μάλιστα με την ίδια πηγή φέρεται να τόνισε ότι διακυβεύεται το ευρωπαϊκό  εγχείρημα και ότι «ο κίνδυνος που αντιμετωπίζουμε είναι ο θάνατος της Σένγκεν». Ό,τι προσπάθησαν να διασώσουν δηλαδή, στο ξέσπασμα της επιδημίας οι Ευρωπαϊκοί Θεσμοί, υποβοηθώντας άθελά τους την εξάπλωση της.

Η Ρώμη και η Μαδρίτη δεν σχολίασαν, μέχρι στιγμής τις νέες τοποθετήσεις της Μέρκελ και του Ρούτε, εμμένοντας, ωστόσο, στο τελεσίγραφο. Σφοδρή ήταν όμως η απάντηση του πρωθυπουργού της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα, ο οποίος μίλησε για «αποκρουστική» θέση για ευρωπαίους ηγέτες και επανέλαβε τις αιχμές του για «ολλανδική μικροπρέπεια». Αφορμή για το ξέσπασμα του πορτογάλου πρωθυπουργού στάθηκε το γεγονός ότι ο υπουργός Οικονομικών της Ολλανδίας, Βόπκε Χούκστρα, πρότεινε να διενεργηθεί έρευνα από την Κομισιόν γιατί κάποιες χώρες δεν έχουν  δημοσιονομικό περιθώριο, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της πανδημίας. Ζήτησε δηλαδή και τα ρέστα για λογαριασμό της Μέρκελ.

Απαντώντας ο Κόστα έκανε λόγο για «απόλυτη αναισθησία» που συνιστά «απειλή για το μέλλον της ΕΕ» και τόνισε ότι «κανείς δεν είναι διατεθειμένος να ακούσει και πάλι Ολλανδούς υπουργούς Οικονομικών όπως αυτούς που ακούσαμε το 2008». Ο Πορτογάλος πρωθυπουργός αναφερόταν βεβαίως στον πρώην πρόεδρο του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ, αυτόν που όταν ζητούσε τα χειρότερα για την Ελλάδα βγήκαν κάποιοι στο Σύνταγμα να τον ενθαρρύνουν,Τ φωνάζοντας το γνωστο “Γερούν γερά”.