Παρεμβάσεις Τραμπ και Ερντογάν για το θρίλερ Κασόγκι

Συνεχίζεται το θρίλερ με την εξαφάνιση του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι, τα ίχνη του οποίου χάθηκαν την περασμένη Τρίτη κατά την επίσκεψή του στο σαουδαραβικό προξενείο της Κωνσταντινούπολης. Η εξαφάνιση προκάλεσε διεθνή ανησυχία και οι πιέσεις προς το Ριάντ εντείνονται τόσο από την Άγκυρα όσο και από την Ουάσινγκτον,  με τους προέδρους Ερντογάν και Τραμπ να εκδηλώνουν προσωπικό ενδιαφέρον για την υπόθεση.

Οι ανησυχίες της διεθνούς κοινότητας εντάθηκαν ακόμη περισσότερο όταν οι τουρκικές αρχές προχώρησαν στην εκτίμηση ότι ο γνωστός Σαουδάραβας δημοσιογράφος, ο οποίος το τελευταίο διάστημα αρθρογραφούσε στην Ουάσινγκτον Ποστ, δολοφονήθηκε εντός του προξενείου.

Την άποψη αυτή, η οποία διατυπώθηκε αρχικά, το περασμένο Σάββατο, από διοικητικούς αξιωματούχους, υποστήριξε στην συνέχεια με σθένος ο  σύμβουλος του κόμματος του Ερντογάν και προσωπικός φίλος του Κασόγκι,  Γιασίν Ακτάι. Μιλώντας μάλιστα στο CNN Turk, ο Ακτάι επέμεινε ότι ο Κασόγκι δεν βγήκε από το προξενείο «με φυσιολογικό τρόπο». Ο ίδιος σε άλλη συνέντευξή του στο Reuters εξέφρασε την άποψη ότι οι τουρκικές αρχές θεωρούν «σχεδόν βέβαιο» πως μια ομάδα από 15 Σαουδάραβες που έκανε αιφνιδιαστική και σύντομη επίσκεψη στο προξενείο, αναχωρώντας αμέσως μετά από την Τουρκία, σχετίζεται με την εξαφάνιση.

Το Ριάντ αρνείται από την πρώτη στιγμή αυτές τις κατηγορίες, δηλώνει άγνοια για την εξαφάνιση του Κασόγκι και υποστηρίζει ότι ο αγνοούμενος δημοσιογράφος έφυγε από το προξενείο, αλλά δεν τον κατέγραψαν οι κάμερες, όπως δεν κατέγραψαν και την είσοδό του. Παραλλήλως, σαουδαραβική πηγή ασφαλείας αναφέρει ότι το Σάββατο έφτασε στην Κωνσταντινούπολη μία ομάδα Σαουδαράβων ερευνητών για να πάρει μέρος στις έρευνες, σε συνεργασία με τις τουρκικές αρχές.

Ανεβάζει τους τόνους ο Ερντογτάν

Αμέσως μετά την ανακοίνωση των εκτιμήσεων των τουρκικών αρχών περί δολοφονίας του Κασόγκι εντός του προξενείου, ο Ερντογάν δήλωσε ότι παρακολουθεί προσωπικά την υπόθεση, σημειώνοντας ότι εξακολουθεί να ελπίζει πως θα έχει αίσιο τέλος. Ο Τούρκος πρόεδρος είπε επίσης ότι οι αρχές της χώρας του εξετάζουν όλα τα αρχεία και το οπτικό υλικό που υπάρχει σχετικά με τις τελευταίες κινήσεις του Κασόγκι. Τόνισε ωστόσο, ότι θα περιμένει τα αποτελέσματα της έρευνας που διεξάγουν Τούρκοι εισαγγελείς.

Ένα εικοσιτετράωρο αργότερα πάντως, από την Βουδαπέστη όπου βρισκόταν, ο Ερντογάν έστειλε σαφές μήνυμα στο Ριάντ, ότι είναι αυτό που πρέπει να αποδείξει, και μάλιστα «με εικόνες», ότι  ο Κασόγκι έφυγε από το προξενείο. Παραλλήλως άφησε αιχμές για τους υπεύθυνους του προξενείου, τονίζοντας ότι «δεν μπορούν να ξεφύγουν» ισχυριζόμενοι ότι ο δημοσιογράφος αποχώρησε, χωρίς να το αποδεικνύουν. Έκανε τέλος αναφορά στην μυστηριώδη άφιξη της ομάδας των δεκαπέντε Σαουδαράβων, σημειώνοντας ότι οι εισαγγελείς εξετάζουν τις αφίξεις και τις αναχωρήσεις από το αεροδρόμιο.

Την ίδια ώρα, κάνοντας χρήση των υποσχέσεων του πρίγκιπα διαδόχου της Σαουδικής Αραβίας, οι τουρκικές αρχές ζήτησαν και επισήμως να διεξάγουν έρευνα στο προξενείο. Το αίτημα των τουρκικών αρχών διαβιβάστηκε στον Σαουδάραβα πρεσβευτή στην Άγκυρα, ο οποίος κλήθηκε τη Κυριακή, για δεύτερη φορά, στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι σχέσεις της Άγκυρας με το Ριάντ είναι ιδιαίτερα τεταμένες, μετά την απόφαση της Τουρκίας να ενισχύσει την στρατιωτική παρουσία του στο Κατάρ, το οποίο συνασπισμός του Κόλπου με επικεφαλής την Σαουδική Αραβία είχε αποκλείσει τον περασμένο χρόνο. Υπάρχει όμως και ένας άγνωστος πόλεμος ανάμεσα στην Τουρκία και την Σαουδική Αραβία, στον οποίο εμπλέκεται και η Αίγυπτος, που αφορά την διεκδίκηση της ηγεσίας στον σουνιτικό μουσουλμανικό κόσμο. Άγκυρα και Ριάντ βρίσκονται σε μόνιμες τριβές και αντιπαραθέσεις για το θέμα, με το Κάιρο να παίζει έναν ρόλο μπαλαντέρ και αυτήν την περίοδο να βρίσκεται πιο κοντά στο αραβικό Βασίλειο.

Στο παιχνίδι και ο Τραμπ

Έντονο ενδιαφέρον για την υπόθεση εκδηλώνεται και στις ΗΠΑ, όπου ο Κασόγκι είχε αυτοεξοριστεί τον περασμένο χρόνο, φοβούμενος την σύλληψή του από το καθεστώς της Σαουδικής Αραβίας, καθώς επέκρινε την ηγεσία του Βασιλείου για την εισβολή στην Υεμένη και για μια σειρά άλλα θέματα.

Η εφημερίδα Ουάσινκτον Ποστ, στην οποία ο Σαουδάραβας δημοσιογράφος αρθρογραφούσε, κατήγγειλε από την πρώτη στιγμή την εξαφάνισή του και μετά τις ανακοινώσεις των τουρκικών αρχών περί δολοφονίας κάλεσε, μέσα από το χθεσινό κύριο άρθρο της, την αμερικανική κυβέρνηση να «απαιτήσει εξηγήσεις».

Η εφημερίδα μάλιστα επισήμανε ότι ο Ντόναλντ Τραμπ έχει αποκαλέσει στο πρόσφατο παρελθόν τον πρίγκιπα διάδοχο της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ μπεν Σαλμάν ως τον «καλύτερό του σύμμαχο», θέτοντας θέμα κατευθείαν στον Αμερικανό πρόεδρο. Παραλλήλως υπογράμμιζε ότι «αν ο Σαλμάν δεν συνεργαστεί πλήρως, τότε το Κονγκρέσο οφείλει, σε πρώτη φάση, να διακόψει κάθε στρατιωτική συνεργασία με το Ριάντ».

Λίγες ώρες αργότερα στο θέμα παρενέβη ο ίδιος ο Τραμπ, ο οποίος επιστρέφοντας στον Λευκό Οίκο από μια επίσκεψή του στην Φλόριντα, εξέφρασε την ανησυχία του για την εξαφάνιση του Σαουδάραβα δημοσιογράφου. Ο Αμερικανός πρόεδρος χαρακτήρισε «άσχημες ιστορίες» όσα έχουν ειπωθεί μέχρι στιγμής για την υπόθεση, δηλώνοντας ότι δεν του αρέσουν αυτά που ακούει.

Κράτησε ωστόσο κάποιες επιφυλάξεις, καθώς οι έρευνες είναι σε εξέλιξη. Νωρίτερα πάντως, αρκετοί γερουσιαστές, ανάμεσά τους ο σύμμαχος του Τραμπ Λίντσεϊ Γκρέιαμ, έστειλαν σαφείς προειδοποιήσεις στο Ριάντ, ότι αν οι πληροφορίες για την δολοφονία του Κασόγκι επιβεβαιωθούν,  θα υπάρξουν «καταστροφικές» συνέπειες στις σχέσεις των δύο χωρών.

Στρατηγικός σύμμαχος

Το Ριάντ αποτελεί στρατηγικό σύμμαχο της Ουάσινγκτον στην Μέση Ανατολή και τον αραβικό κόσμο και η κυβέρνηση Τραμπ προωθεί την ενίσχυση της συμμαχίας των δύο χωρών, κυρίως ενάντια στην ιρανική απειλή. Στην διάρκεια της περιοδείας του μάλιστα και της επίσκεψής του στην Σαουδική Αραβία, τον περασμένο χρόνο, ο Τραμπ χόρεψε τον «χορό των σπαθιών» με τους Σαουδάραβες ηγέτες και υπέγραψε μία κολοσσιαίων διαστάσεων συμφωνία για την προμήθεια στρατιωτικού υλικού.

Πριν λίγες ημέρες πάντως, ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε ότι κοστίζει πολύ στις ΗΠΑ η προστασία των πετρελαιοπαραγωγών χωρών, μια δήλωση που προκάλεσε την αντίδραση της Σαουδικής Αραβίας, η οποία απάντησε ότι «τα έχει πληρωμένα όλα». Το Ριάντ υποβάθμισε ωστόσο τις διαφορές με τον Αμερικανό πρόεδρο.

Η αμερικανική ηγεσία όλες αυτές τις ημέρες αναμένει περισσότερες πληροφορίες γύρω από την υπόθεση της εξαφάνισης του Κασόγκι, αναζητώντας στοιχεία που θα επιβεβαιώνουν τις εκτιμήσεις που κάνουν οι δύο πλευρές: η Άγκυρα και το Ριάντ. Σήμερα ωστόσο, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο προέτρεψε την ηγεσία του αραβικού Βασιλείου να υποστηρίξει μια «εμπεριστατωμένη έρευνα», έτσι ώστε να διαλευκανθεί η υπόθεση.