Ποια εξέλιξη επιθυμεί στην Ουκρανία το Πεκίνο

Στην γεωπολιτική συνηθίζεται να τονίζεται πως δεν υπάρχουν αιώνιοι σύμμαχοι και φίλοι, παρά αποκλειστικά μόνιμα συμφέροντα και συχνά οι διμερείς σχέσεις απαιτούν συνεχείς αναπροσαρμογές των συμφερόντων και από τις δύο πλευρές. Από τις συνθήκες αυτές δεν εξαιρούνται η Κίνα και οι σχέσεις της με άλλες δυνάμεις, όπως οι ΗΠΑ και η Ρωσία, αλλά και με δυνάμεις της Μέσης Ανατολής, όπως η Σαουδική Αραβία. Η κινεζική κοινότητα των στρατηγικών αναλυτών εμφανίζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Ουκρανία.

Οι Κινέζοι αναλυτές επιχειρούν να διερευνήσουν διεξόδους από την ουκρανική κρίση που ευνοούν τα συμφέροντα της χώρας τους. Οι συγκεκριμένοι ειδικοί αναγνωρίζουν ότι, με βάση το πρίσμα του Πεκίνου, οι μέχρι τούδε απότομες μεταβολές που προκαλούνται από την κρίση, δεν κρίνονται επιβλαβείς για τα κινεζικά συμφέροντα. Αντίθετα οι νέες στρατηγικές ευκαιρίες για την Κίνα κρίνονται δραστικά σημαντικότερες σε σύγκριση με τις νέες προκλήσεις, εάν αντιμετωπισθούν με συγκεκριμένο πρίσμα αξιολόγησης που εστιάζεται, όχι στον απαιτούμενο χρόνο λήξης της κρίσης, αλλά πως θα επιτευχθεί ο τερματισμός της.

Μία από τις σημαντικότερες ακαδημαϊκές ομάδες στρατηγικών αναλυτών με επικεφαλής τον εγνωσμένου κύρους καθηγητή της έδρας διεθνών σχέσεων του Πανεπιστημίου Διεθνών Μελετών της Σαγκάης Huang Jing, υποστηρίζει πως μία ολοκληρωτική και απόλυτη νίκη της μίας ή της άλλης πλευράς, δεν συμβαδίζει με τα συμφέροντα της Κίνας. Εάν η Ουκρανία επιτύχει συντριπτικές νίκες στα πεδία των μαχών, θα εδραιώσει και θα παγιώσει την ηγεμονία των ΗΠΑ και της Δύσης.

Η φυσική συνέπεια της συγκεκριμένης εξέλιξης θα αυξήσει απότομα την αυτοπεποίθηση των Αμερικανών και των συμμάχων τους για να στραφούν κατά της Κίνας, προκαλώντας με εμπλοκή της Ταϊβάν ακόμα μία σύγκρουση μέσω αντιπροσώπων. Ταυτόχρονα μία ουσιαστικά ηττημένη Ρωσία, θα ενδιαφερθεί εναγωνίως για μία ειρηνική διευθέτηση των διαφορών της με την Δύση, εξισορροπώντας την υπερβολική της πλέον εξάρτηση από την Κίνα.

Κατά την ομάδα του Huang Jing επιβάλλεται να αποτραπεί μία ενδεχόμενη ρωσική κατάρρευση, είτε με έμμεσες ή ακόμα και άμεσες ενισχύσεις, ώστε να διασφαλισθεί πως παραμένει μία σημαντικότατη απειλή για την κυριαρχία των ΗΠΑ και της Δύσης σε παγκόσμιο επίπεδο. Η συγκεκριμένη εξέλιξη δεν θα επιτρέψει την μετατροπή της Κίνας στο επόμενο άτυχο θύμα των ορέξεων του Λευκού Οίκου.

Το ενδεχόμενο ρωσικής νίκης

Από την άλλη πλευρά, μία αποφασιστική και ολοκληρωτική νίκη της Ρωσίας, κατά τον Huang Jing, δεν ευνοεί τα κινεζικά συμφέροντα, από την στιγμή που ολόκληρη η Ουκρανία και ειδικά οι ανατολικές της περιοχές θα περιέλθουν στην ρωσική σφαίρα επιρροής, ενώ και οι λιμένες του βορείου Ευξείνου Πόντου θα καταλήξουν υπό ρωσικό έλεγχο. Η συγκεκριμένη εξέλιξη μάλλον θα εξωθήσει την Μόσχα να επιστρέψει στην διαδικασία της οικονομικής της ολοκλήρωσης με την Ευρώπη, με επιβλαβείς συνέπειες για τα κινεζικά συμφέροντα.

Η ανάλυση της ομάδας του Huang Jing, εκτιμά πως ο εγκλωβισμός της Ρωσίας στο τέλμα των συγκρούσεων, χωρίς δυνατότητες απεμπλοκής και τις προσβάσεις κυρίως προς την Ευρώπη εντελώς αποκομμένες, την ωθούν προς την αυξανόμενη εξάρτησή της από την Κίνα, οπότε οι διαπραγματευτικές της δυνατότητες μειώνονται δραστικά προς όφελος των κινεζικών συμφερόντων.

Η τελική διευθέτηση της αποδολλαριοποίησης των διμερών συναλλαγών Μόσχας-Πεκίνου, με την θριαμβευτική είσοδο του κινεζικού γουάν, ο μεγάλος σιδηροδρομικός άξονας Κίνας-Κιργιστάν-Ουζμπεκιστάν και ο νέος μεγάλος αγωγός φυσικού αερίου Power of Siberia 2, όπως και άλλα μεγάλα έργα έχουν καταστεί άμεσα υλοποιήσιμα, λόγω της κρίσης στην Ουκρανία.

Η ομάδα των αναλυτών αναγνωρίζει πως η Ρωσία αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό την κινεζική διείσδυση στην Κεντρική Ασία, ζώνη που την θεωρεί παραδοσιακή σφαίρα επιρροής της, αλλά η σύγκρουσή της με το Κίεβο, την υποχρεώνει να αποφεύγει να αντιδρά σε έργα, όπως ο νέος σιδηροδρομικός άξονας, του οποίου η ολοκλήρωση επιταχύνεται εντυπωσιακά. Επί σειράν ετών Μόσχα και Πεκίνο εκφράζουν σοβαρές διαφωνίες για το έργο, με τις ρωσικές αντιδράσεις τελικά να κάμπτονται λόγω της κρίσης στην Ουκρανία.

Η χειρότερη δυνατή εξέλιξη

Κατά τον Huang Jing, η πλέον δυσμενής εξέλιξη για την Κίνα επικεντρώνεται στον απότομο και σχεδόν απρόοπτο τερματισμό των εχθροπραξιών στην Ουκρανία, που θα αποτελέσει μεν έκπληξη για την κοινή γνώμη, αλλά θα συνδυασθεί με έναν συναινετικό συμβιβασμό της Ρωσίας με την Δύση, ασχέτως εάν πραγματοποιηθεί με πρωτοβουλία των ΗΠΑ ή της Ρωσίας. Έμμεσα η Μόσχα θα επιλέξει στην περίπτωση αυτή μία λύση παράδοσης και συμβιβασμού, για να αποτρέψει μία μεγάλη στρατιωτική της αποτυχία, δραματικές πολιτικές εξελίξεις στο εσωτερικό της χώρας, ή ακόμα και την οικονομική της κατάρρευση.

Η ομάδα των Κινέζων ακαδημαϊκών αναλυτών σημειώνει πως στα στρατηγικά κλιμάκια και των δύο πολιτικών παρατάξεων των ΗΠΑ, ενισχύονται οι απόψεις που τονίζουν πως η χώρα από το απόγειο της παγκόσμιας ηγεμονίας της, φθίνει συνεχώς, οπότε επιβάλλεται να αποφεύγει να αντιπαρατίθεται σε πολλές μεγάλες δυνάμεις ταυτόχρονα. Μάλιστα ο δαιμόνιος πρώην υπουργός Εξωτερικών Henry Kissinger, έχει προειδοποιήσει αρκετές φορές πως η συγκεκριμένη προσέγγιση ενέχει σοβαρούς κινδύνους και παραμένει μία ασύνετη επιλογή.

Εάν οι απόψεις των στρατηγικών κλιμακίων ενισχυθούν και αποκτήσουν μεγαλύτερη βαρύτητα, τότε ίσως επαναληφθεί το αποκαλούμενο “Φαινόμενο Nixon”. Ο τότε 37ος Αμερικανός πρόεδρος, αν και σφοδρός αντικομμουνιστής και μανιώδης πολέμιος της Κίνας, επισκέπτεται επίσημα το Πεκίνο το 1972 και σε σύντομο χρονικό διάστημα επιτυγχάνει να ανατρέψει τις έως τότε δεδομένες ισορροπίες του Ψυχρού Πολέμου.

Η ανησυχία των Κινέζων ειδικών

Ο Huang Jing και η ομάδα του ανησυχούν με το ενδεχόμενο να προκύψει μία ανάλογη αιφνιδιαστική προσέγγιση των ΗΠΑ με την Ρωσία, με τις πιθανότητες να αυξάνονται στην περίπτωση που υπάρξει αλλαγή στις προεδρικές εκλογές του 2024, μετά από ήττα των Δημοκρατικών. Τονίζουν πως στην αρχική φάση της κρίσης, πολλοί Ρεπουμπλικάνοι βουλευτές εμφανίζονται αντίθετοι σε κάθε προοπτική εμπλοκής των Αμερικανών στην κρίση και συνεχίζουν να διατηρούν αρνητική στάση για την υπερβολική ανάμειξη του Λευκού Οίκου στο ζήτημα των αποστολών αμυντικού εξοπλισμού στην Ουκρανία.

Με την σύρραξη να παρατείνεται χωρίς ορατό τερματισμό, η παράταξη των Ρεπουμπλικάνων ανησυχεί πως, παρά τα προβλήματα στην εξυπηρέτηση του αμερικανικού χρέους, η κυβέρνηση εξακολουθεί να διοχετεύει χρήματα των φορολογουμένων στους ουκρανικούς εξοπλισμούς. Μάλιστα η πρόσφατη αντιπαράθεση για το ζήτημα της αύξησης του δανεισμού κατά 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια, όπως υπολογίζουν οι οικονομικοί αναλυτές, για την αποπληρωμή των τόκων των ομολόγων, οξύνει την κατάσταση και πολλαπλασιάζει τις επιθέσεις κατά της κυβέρνησης Μπάιντεν και των Δημοκρατικών.

Ταυτόχρονα διογκώνεται ένα κίνημα που απαιτεί την διακοπή κάθε χρηματοδότησης προς την Ουκρανία, με πυλώνα το αριστερών κατευθύνσεων People’s Party και το αντίστοιχο δεξιόστροφο Libertarian Party. Οι δύο πολιτικές κινήσεις επηρεάζουν το 5% περίπου των ψηφοφόρων, αλλά πρόσφατη έρευνα του Συμβουλίου Διεθνών Υποθέσεων στο Σικάγο, πιστοποιεί πως το 35% των Αμερικανών αντιτίθεται στην αποστολή οπλισμού στην Ουκρανία και το 34% δεν υποστηρίζει την συνεχιζόμενη οικονομική της υποστήριξη, ενώ το 68% απορρίπτει κάθε προοπτική αποστολής στρατιωτικών δυνάμεων στα μέτωπα.

Στο επόμενο άρθρο θα εξετάσουμε γιατί ακριβώς φοβάται η ομάδα των Κινέζων στρατηγικών αναλυτών, το ενδεχόμενο ενός απότομου και συναινετικού συμβιβασμού Ηνωμένων Πολιτειών και Ρωσίας στον ουκρανικό πόλεμο.