Ποιου θρυλικού στρατηγού τη στρατηγική εφαρμόζουν οι Ρώσοι στην Ουκρανία

Οι αργές κινήσεις συνεχίζονται και κατά την διάρκεια της πολυδιαφημισμένης και τελικά αποτυχημένης ουκρανικής αντεπίθεσης, αν και τον Ιούνιο του 2023 οι ρωσικές δυνάμεις καταλαμβάνουν μετά από σκληρή αντίσταση το Bakhmut και τον Φεβρουάριο του 2024 την Avdivka. Στο πρώτο τρίμηνο του 2024, τα εδαφικά οφέλη των Ρώσων φθάνουν μόλις τα 500 τετραγωνικά χιλιόμετρα, αλλά η αιφνιδιαστική μετατόπιση του κέντρου βάρους των ρωσικών δυνάμεων στην περιοχή του Χαρκόβου στον βορρά, αποδίδει εντός δύο εβδομάδων εδαφικά οφέλη της τάξης των 100 τετραγωνικών χιλιομέτρων.

Ο επικεφαλής των αναλυτών του Ινστιτούτου Διεθνούς Οικονομίας του Κιέλου (Institut für Weltwirtschaft, IfW), Uwe Parpart, παρουσιάζει ένα ιστορικό ανάλογο για τις βραδείες και επιφυλακτικές κινήσεις των Ρώσων στο μέτωπο της Ουκρανίας, επικαλούμενος τον γνωστό Βρετανό στρατιωτικό αναλυτή και ιστορικό Liddell Hart.

Ο Βρετανός παρατηρεί προσεκτικά την παράδοξη και φαινομενικά ανεξήγητη συμπεριφορά των Ρώσων, μετά την αποφασιστική τους νίκη κατά των Γερμανών στο Kursk το 1943. Η προέλασή τους εξελίσσεται απελπιστικά αργά, χωρίς να αξιοποιούνται προφανή κενά στις γερμανικές γραμμές του μετώπου, αλλά η επιτυχημένη προώθηση συνεχίζεται, χωρίς η ηγεσία των ρωσικών δυνάμεων να διακινδυνεύει μία μεγάλης κλίμακας μάχη ή ευρείες πλευρικές κινήσεις περικύκλωσης και λαβίδας, όπως οι Γερμανοί κατά την διάρκεια των αρχικών φάσεων της Επιχείρησης Barbarossa.

Ζει η στρατηγική Tukhachevsky

Αναμφίβολα πρόκειται για μία ζωτική και οξυδερκή παρατήρηση, με τον Parpart να τονίζει πως η αρχική προέλαση των Ρώσων προς το Κίεβο στα πρότυπα του κεραυνοβόλου πολέμου, υποφέρει από λανθασμένη συλλογή πληροφοριών και έλλειψη μεγάλου βάθους επιμελητείας και διοικητικής μέριμνας. Η επιχείρηση αποτελεί το αντίθετο της τακτικής των επιχειρήσεων μεγάλου βάθους που αυτή είχε αναπτυχθεί από τον Ρώσο στρατάρχη Mikhail Tukhachevsky, πριν από την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και της πολιτικής του δίωξης και συνεπακόλουθης εκτέλεσής του από τον Joseph Stalin το 1937. Όμως η τακτική του επιβιώνει και μετά τις μεγάλες ρωσικές ήττες του 1941 και την ζωτικής σημασίας ήττα των Γερμανών στο Kursk, ο Stalin επέτρεψε στο ανώτατο γενικό επιτελείο να την υιοθετήσει.

Σε φάση προσβολής του αντιπάλου, η τακτική μεγάλου βάθους απαιτεί επιθετικές ενέργειες σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο εύρος μετώπου, οι οποίες επιβάλλονται για την δημιουργία της μεγαλύτερης δυνατής ζώνης επαφής με τις αντίπαλες δυνάμεις, ώστε να υποχρεωθούν να αποκτήσουν σε επίπεδο τακτικής μεγαλύτερο βάθος άμυνας. Οι Ρώσοι μετά την μάχη του Kursk, εστιάζονται στην επαφή και τις επιθετικές ενέργειες με συνδυασμό δυνάμεων πεζικού, τεθωρακισμένων και πυροβολικού, σε μία εξαιρετικά μεγάλη γραμμή μετώπου.

Οι επιθετικές ενέργειες έχουν κατά βάση διερευνητικό χαρακτήρα, αλλά πραγματοποιούνται με μεγάλη ισχύ πυρός, επιτρέποντας καταρρεύσεις σε αδύναμα αμυντικά σημεία, εδραιώνοντας την διαδικασία φθοράς του αντιπάλου και παρέχοντας δυνατότητες υπεροχής σε τοπικό επίπεδο. Στο συγκεκριμένο στάδιο αναπτύσσεται μία ισχυρή δύναμη κρούσης, που εμφανίζεται από τα μετόπισθεν που εισέρχεται στο ρήγμα που έχει δημιουργηθεί, προκαλώντας κατάρρευση της αμυντικής γραμμής, όπως φαίνεται να συμβαίνει στην περιοχή του Χαρκόβου.

Ο ρωσικός στρατός μετά την μάχη του Kursk απολαμβάνει μεγάλης υπεροχής σε έμψυχο και άψυχο δυναμικό, αλλά στερείται ακόμα της απαιτούμενης κινητικότητας για να αντιμετωπίζει ταχύτατες πλευρικές επιθέσεις περικύκλωσης μεγάλων μονάδων του, οπότε η αργή και μεθοδική του προέλαση αποτελεί την ενδεδειγμένη απάντηση σε τακτικό επίπεδο. Προς το παρόν η συγκεκριμένη επιλογή εμφανίζεται να επικρατεί και επιπλέον, σε αντίθεση με τον ρωσικό στρατό του 1943, ο σύγχρονος διάδοχός του διαθέτει και την αεροπορική υπεροχή.

Οι εξελίξεις προδίδουν πως μία πιθανή μεγάλη συγκέντρωση δυνάμεων του Κιέβου για την διενέργεια μίας αποφασιστικής αντεπίθεσης, αποτελεί καθαρή αυτοκτονία, από την στιγμή που θα δημιουργηθούν επικίνδυνα θανάσιμοι θύλακες, συνιστώντας καταστροφικές παγίδες, όπως έχει αποδειχθεί από τις αποτυχίες των Γερμανών στρατηγών Erich von Manstein και Günther von Kluge κατά την διάρκεια της τελευταίας διετίας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.