Πολεμικό Ναυτικό απέναντι στους Γάλλους ψαράδες – Τα σχέδια του Τζόνσον για το “no deal”

Σε πλήρη ετοιμότητα αναμένεται να τεθεί τις επόμενες ημέρες το Βασιλικό Πολεμικό Ναυτικό της Βρετανίας προκειμένου να προστατεύσει τα βρετανικά ύδατα μετά την ολοκλήρωση του Brexit, στις 31 Δεκεμβρίου. Το Λονδίνο δεν φοβάται βέβαια την απόβαση ευρωπαϊκού στρατού, παίρνει ωστόσο τα μέτρα του προκειμένου να αποφευχθούν τυχόν αψιμαχίες ανάμεσα σε Βρετανούς και Ευρωπαίους ψαράδες, καθώς η μη επίτευξη εμπορικής συμφωνίας αλλάζει το υπάρχον καθεστώς αλιείας στα βρετανικά ύδατα.

Το βρετανικό υπουργείο Άμυνας δήλωσε το Σάββατο, μία ημέρα μετά τη νέα αποτυχημένη συνάντηση του Τζόνσον με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ότι τέσσερα σκάφη του Βασιλικού Πολεμικού Ναυτικού, μήκους 80 μέτρων, θα είναι έτοιμα να προστατεύουν τα βρετανικά ύδατα από την 1^η Ιανουαρίου. Αυτό βεβαίως, αν μέχρι τότε, δεν υπάρξει συμφωνία για τις μελλοντικές σχέσεις του Ηνωμένου Βασιλείου με την ΕΕ.

Η είδηση κάτω από άλλες συνθήκες θα μπορούσε να εκληφθεί ως ένα βρετανικό αστείο. Δεν είναι όμως, καθώς στο Λονδίνο υπάρχουν ανησυχίες για πιθανές αψιμαχίες ανάμεσα σε βρετανικά και ξένα, κυρίως ευρωπαϊκά, αλιευτικά σκάφη. Με βάση το ισχύον καθεστώς, το οποίο καταργείται με την εκπνοή της μεταβατικής περιόδου, τα ευρωπαϊκά αλιευτικά έχουν δικαίωμα πρόσβασης και ποσόστωση αλιευμάτων στα βρετανικά ύδατα. Αυτό όμως δεν θα ισχύει, αν δεν υπάρξει νέα εμπορική συμφωνία για τις μελλοντικές σχέσεις ή παράταση της μεταβατικής περιόδου, στην οποία το Λονδίνο δεν δείχνει να συναινεί.

Έτοιμο το βρετανικό Πολεμικό Ναυτικό 

Έτσι, στο πλαίσιο της προετοιμασίας για το κακό σενάριο, δηλαδή της μη  επίτευξης συμφωνίας, το βρετανικό υπουργείο Άμυνας έχει εκπονήσει ένα λεπτομερές σχέδιο. Βάσει του σχεδίου, τα σκάφη του Βασιλικού Πολεμικού Ναυτικού θα έχουν το δικαίωμα «να σταματούν, να ελέγχουν και να περιορίζουν όλα τα αλιευτικά σκάφη της ΕΕ που θα βρίσκονται εντός της βρετανικής ΑΟΖ», η οποία εκτείνεται σε ακτίνα 320 χλμ από τις ακτές. Την Πέμπτη πάντως, Γάλλος υπουργός δήλωσε ότι το Παρίσι θα αποζημιώσει και θα λάβει μέτρα στήριξης των αλιέων, σε περίπτωση που ναυαγήσουν οι συνομιλίες, προκειμένου να αποφευχθούν οι αντιπαραθέσεις στη θάλασσα.

Αν και το Λονδίνο είναι υποχρεωμένο να λάβει μέτρα και σε αυτό το θέμα, από τη στιγμή που όλα δείχνουν ότι η συμφωνία είναι αδύνατη, δεν λείπουν οι Βρετανοί που είναι επιφυλακτικοί με αυτές τις εξελίξεις στο θέμα της αλιείας. Ανάμεσά τους, ο Συντηρητικός βουλευτής Τομπάιας Έλγουντ, ο οποίος δήλωσε με το γνωστό φλεγματικό βρετανικό χιούμορ: «Αντιμετωπίζουμε το ενδεχόμενο το …καταπονημένο μας Βασιλικό Πολεμικό Ναυτικό να έρθει σε αντιπαράθεση με έναν στενό σύμμαχο στο ΝΑΤΟ για τα δικαιώματα των αλιευτικών σκαφών. Οι  αντίπαλοί μας πρέπει να το καταδιασκεδάζουν».

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το θέμα της πρόσβασης ευρωπαϊκών αλιευτικών σκαφών είναι ένα από τα τρία μεγάλα αγκάθια που εμποδίζουν την επίτευξη συμφωνίας. Ο Μακρόν μάλιστα είχε απειλήσει ακόμα και με βέτο τη συμφωνία, αν δεν κατοχυρώνει τα δικαιώματα των Γάλλων ψαράδων να εισέρχονται και να ψαρεύουν στα βρετανικά ύδατα. Η Κομισιόν πρότεινε από την πλευρά της ένα έκτακτο σχέδιο, το οποίο παρατείνει για ένα χρόνο τα αλιευτικά δικαιώματα των Ευρωπαίων στα βρετανικά ύδατα.

Η συνάντηση του Τζόνσον με την φον ντερ Λάιεν κατέληξε όμως σε ναυάγιο και όταν ο Γάλλος πρόεδρος ρωτήθηκε αν το έκτακτο σχέδιο ισοδυναμεί με το να έχεις «και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο», απάντησε: «Δεν θέλω και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο. Θέλω μια πίτα να αξίζει το βάρος της, γιατί δεν θα παραδώσω την δική μου μερίδα». 

Τα σχέδια του Τζόνσον 

Ο Μακρόν επιμένει στη διασφάλιση της πρόσβασης των Γάλλων ψαράδων στα βρετανικά ύδατα, αν και γνωρίζει ότι το καθεστώς, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την ποσόστωση αλιευμάτων δεν μπορεί να παραμείνει το ίδιο. Θέλει ωστόσο να διατηρήσει το «διαρκές» δικαίωμα, την ώρα που το Ηνωμένο Βασίλειο θέτει ζήτημα κυριαρχίας ως νησιωτικό κράτος. Το θέμα της αλιείας δεν είναι, ωστόσο, η μοναδική διαφορά που χωρίζει το Λονδίνο και τις Βρυξέλλες από μία συμφωνία. Ακόμα πιο σημαντικό ζήτημα είναι οι κανόνες για τον ανταγωνισμό και ο τρόπος με τον οποίο θα επιλύονται οι διαφορές που θα προκύψουν, εκ των πραγμάτων, στο μέλλον για εμπορικά ζητήματα.

Οι διαπραγματεύσεις δεν έχουν ολοκληρωθεί και συνεχίζονται εντατικά αυτό το Σαββατοκύριακο, σε μια προσπάθεια να βρεθεί λύση. Οι πιθανότητες όμως για μια εμπορική συμφωνία μειώνονται συνεχώς και, ήδη από την Παρασκευή, το Λονδίνο και οι Βρυξέλλες εξέφρασαν την απαισιοδοξία τους. Αν δεν υπάρξει κάποια ριζική αλλαγή μέχρι αύριο, Κυριακή, οπότε λήγει η προθεσμία που ορίστηκε από τις δύο πλευρές, οδεύουμε για μια εμπορική σχέση στη βάση των κανόνων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ).

Αυτό βέβαια συνεπάγεται δασμούς και ποσοστώσεις στη διακίνηση προϊόντων και υπηρεσιών ανάμεσα στην ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Οι οικονομολόγοι έχουν κάνει ήδη τις πιο «σκοτεινές» προβλέψεις για αυτό το ενδεχόμενο, ο Τζόνσον όμως μάλλον έχει διαφορετική γνώμη. Σε επίσκεψή του, στη βόρεια Αγγλία, αφού ανέφερε ότι είναι «υπερβολικά πιθανή» η αποτυχία των διαπραγματεύσεων, συμπλήρωσε ότι αυτή η έκβαση θα ήταν «καταπληκτική» για το Ηνωμένο Βασίλειο. «Θα μπορούσαμε να κάνουμε ό,τι ακριβώς θέλουμε από την 1η Ιανουαρίου» είπε χαρακτηριστικά.