Πώς μπορεί να αντιδράσει μια πληγωμένη “Αρκούδα”

Είναι πια ξεκάθαρο πως στρατηγική των ΗΠΑ είναι η διπλή ανάσχεση Ρωσίας-Κίνας, όπως προκύπτει από μία σειρά ενεργειών της Ουάσιγκτον πάνω στη σκακιέρα. Η στρατηγική αυτή επιδιώκει την ακραία πόλωση μεταξύ Δύσης και Ρωσίας, αλλά και την συντήρηση του πολέμου στην Ουκρανία με διπλό στόχο να φθείρει το γόητρο του ρωσικού στρατού και να αποσταθεροποιήσει το καθεστώς Πούτιν. Ελπίδα των Δυτικών είναι να ανατραπεί εκ των έσω, έτσι ώστε να προκύψει η δυνατότητα ενός προσεταιρισμού της Ρωσίας στο δυτικό άρμα με όρους υποταγής. Μετά έχει σειρά η Κίνα.

Αν ο προσεταιρισμός της Ρωσίας στη Δύση ήταν να γίνει με όρους ισοτιμίας θα μπορούσε να είχε γίνει στην αρχή του αιώνα, όταν το ζήτησε ο Πούτιν. Το 2014 όταν ο Πούτιν κατέλαβε την Κριμαία και συγκροτήθηκαν οι αυτόνομες Λαϊκές Δημοκρατίες του Λουγκάνσκ και του Ντονέτσκ, η Δύση επέδειξε κυνική αδιαφορία, όπως άλλωστε έκανε και στην Κύπρο.

Τόσο τότε, πόσο μάλλον και τώρα, οι ΗΠΑ και η Βρετανία είχαν και έχουν το νομικό δικαίωμα στρατιωτικής παρέμβασης στην Ουκρανία, με βάση το Μνημόνιο της Βουδαπέστης (5.12.1994), με το οποίο η Ουκρανία παρέδωσε τα πυρηνικά της έναντι εγγύησης της ασφάλειάς της από τις ΗΠΑ, την Βρετανία και τη Ρωσία (Costas Onisenko.com). Οι δύο δυτικές εγγυήτριες δυνάμεις δεν έκαναν τίποτε. Είναι απορίας άξιον γιατί ο Ζελένσκι δεν επικαλείται αυτή την συμφωνία. Πάντως, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έδωσε την ευκαιρία στη Δύση για ένα πόλεμο δια αντιπροσώπου.

Η διπλή ανάσχεση αναμφίβολα είναι μια φιλόδοξη στρατηγική που όμως εμπεριέχει πολλές αβεβαιότητες και κινδύνους, οι οποίοι μπορεί να οδηγήσουν σε ακραίες καταστάσεις. Σε επέκταση των θερμών μετώπων αντιπαράθεσης, σε κίνδυνο χρήσης πυρηνικών όπλων, ενώ περιλαμβάνει το ενδεχόμενο να γυρίσει μπούμερανγκ στο γεωπολιτικό και διεθνές πολιτικό επίπεδο.

Η “ανάσταση” του ΝΑΤΟ

Η “ανάσταση” του ΝΑΤΟ και η συσπείρωση γύρω από την Ουάσιγκτον που συντελέστηκε ως αντίδραση οργής και φόβου, μοιάζει να έχει συγκυριακό χαρακτήρα. Καθώς οι οικονομικές επιπτώσεις στην Ευρώπη καθίστανται δυσβάσταχτες και υπονομευτικές για την ανάπτυξή της, οι φυγόκεντρες δυνάμεις θα ισχυροποιηθούν. Το είδαμε έμμεσα και στον πρώτο γύρο των γαλλικών προεδρικών εκλογών. Η Γερμανία κι όχι μόνο έχουν σαφώς τοποθετηθεί κατά του εμπάργκο στο φυσικό αέριο, ενώ σκεπτικισμός για το πού πάνε οι καταστάσεις εκφράζεται σε πολλές χώρες της ΕΕ.

Στο ιδεολογικό επίπεδο το αφήγημα Μπάιντεν για την ελευθερία των λαών και την ρητορική κατά των αυταρχικών καθεστώτων προκαλεί αφενός γεωπολιτικές αντισυσπειρώσεις, αφετέρου αντιδράσεις στο Κογκρέσο. Παράλληλα, σημαντικοί απόστρατοι, πρώην αξιωματούχοι της CIA και διπλωμάτες ασκούν κριτική στην δυτική πολιτική έναντι της Ρωσίας όπως αυτή ασκήθηκε μετά την κατάρρευση της Σοβιετίας.

Αποκαλύπτουν το παιγνίδι της Ουάσιγκτον στο Ουκρανικό από το 2013 και αποδομούν τις δυτικές αναλύσεις για τις πολεμικές εξελίξεις. Η στρατηγική της διπλής ανάσχεσης, τουλάχιστον προς το παρόν, έριξε την Ρωσία στην αγκαλιά της Κίνας, ενώ Ινδία, Ιράν, Πακιστάν, Σαουδική Αραβία, Εμιράτα κ.ά. αποστασιοποιούνται έναντι των αμερικανικών κελευσμάτων.

Το αδιέξοδο της Μόσχας

Εννοείται ότι η ρωσική πλευρά και προσωπικά ο Πούτιν βρίσκονται σε στρατηγικό αδιέξοδο μετά την πολυδιάστατη αποτυχία της εισβολής, όπως αποδεικνύεται και από την παραδοχή των “τραγικών” απειλών σε στρατιωτικούς, από την αντικατάσταση του διοικητή της εισβολής και τις οικονομικές επιπτώσεις εντός και εκτός της Ρωσίας.

Πρώτον, στο στρατιωτικό πεδίο ο Πούτιν έχει 25 μέρες περίπου για να ολοκληρώσει το Ρlan B της εισβολής, δηλαδή να καταλάβει ολόκληρο το Ντονμπάς, πέρα από τις περιοχές των αυτονομιστών, όπου βρίσκεται το μεγαλύτερο τμήμα του ουκρανικού στρατού με τακτικό στόχο να τον περικυκλώσει και να τον υποχρεώσει να παραδοθεί. Η εντολή του Κιέβου είναι να πολεμήσουν μέχρι εσχάτων και κάνει εκκλήσεις να φύγουν από την περιοχή 3,5 εκατ. κάτοικοι, διότι εκεί θα γίνει η μητέρα των μαχών.

Στο Ρlan B περιλαμβάνεται και η ενοποίηση του Ντονμπάς με τις περιοχές της Κριμαίας και της Χερσώνας που έχει πρακτικά υλοποιηθεί. Το ερώτημα είναι εάν οι Ρώσοι θα προχωρήσουν προς την Οδησσό κι αν θα επιτεθούν και από τον θύλακα της Υπερδνειστερίας. Οι σχεδιασμοί αυτοί θα εξαρτηθούν από την αποτελεσματικότητα της αντίστασης των Ουκρανών, η οποία με τη σειρά της θα εξαρτηθεί από την έγκαιρη παράδοση των δυτικών οπλικών συστημάτων και τις δυνατότητές τους.

Δεύτερον, αν οι καταστάσεις στο πεδίο δεν ευνοήσουν τα ρωσικά σχέδια μέσα στο διάστημα των 25 ημερών, εκεί θα έρθουν οι επικίνδυνοι πειρασμοί της χρήσης στρατηγικών όπλων και της διεύρυνσης των μετώπων ίσως και πέρα από την Ουκρανία. Η μη νίκη για τον Πούτιν και τους Ρώσους είναι αδιανόητη και αποσταθεροποιητική.

Τρίτον, η θέση του Κιέβου πως αποδέχεται την ουδετερότητα, αλλά δεν συζητά τον διαμελισμό, θέση που υποστηρίζεται από την Ουάσινγκτον, επιβεβαιώνει πως πρόθεση της τελευταίας είναι να μην σταματήσει ο πόλεμος.

Τέταρτον, παρά την σιγή που επιβάλει το αυταρχικό καθεστώς Πούτιν στο εσωτερικό, οι οικονομικές κυρώσεις και οι επιπτώσεις τους στα ρωσικά νοικοκυριά, η ανεργία που έρχεται, η φυγή 200.000 και πλέον πλούσιων Ρώσων στην Τουρκία, τη Γεωργία, το Καζακστάν και η εγκατάσταση των ολιγαρχών στο Ντουμπάι θα ευνοήσουν ένα κλίμα αντιδράσεων που μπορεί να αποσταθεροποιήσει τον Πούτιν, αλλά και το ίδιο το καθεστώς.

Πέμπτον, η Ρωσία εύλογα φοβάται μήπως η αγκαλιά της Κίνας μετατραπεί σε θανατηφόρο “κεφαλοκλείδωμα”. Ταυτόχρονα, η γεωπολιτική κρίση που προκάλεσε η ρωσική εισβολή ενεργοποιεί “παγωμένες” συγκρούσεις και ελεγχόμενες διαμάχες από τον Ειρηνικό, τον Αρκτικό Ωκεανό μέχρι τη Μεσόγειο.

Αν τρελαθεί η “Αρκούδα”

Όλα τα παραπάνω προκαλούν ισχυρό εκνευρισμό στο Κρεμλίνο που φαίνεται πως διατηρεί ακόμη την ψυχραιμία του. Όμως, οι πιέσεις αυξάνονται και τα μέτωπα διευρύνονται. Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ δήλωσε πως η Συμμαχία «βρίσκεται εν μέσω μιας πολύ θεμελιακής μεταμόρφωσης» και επεξεργάζεται την ανάπτυξη μόνιμης στρατιωτικής παρουσίας στα εξωτερικά της σύνορα για να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε μελλοντική επίθεση της Ρωσίας.

Επιπλέον, ο Στόλτενμπεργκ δήλωσε ότι το ΝΑΤΟ θα «υποδεχτεί θερμά» τη Φινλανδία εάν υποβάλει αίτηση. Η χώρα διαθέτει 1.300 χλμ σύνορα με τη Ρωσία και προβληματίζεται για την ένταξη. Εάν η Φινλανδία κάνει την κίνηση, είναι μάλλον βέβαιο ότι θα ακολουθήσει και η Σουηδία, όπου οι μισοί πολίτες τάσσονται υπέρ της ένταξης στο ΝΑΤΟ. Συνεπώς, στην Σκανδιναβία έχουν ένα πιθανό μέτωπο που ανεβάζει θερμοκρασία. Έγιναν και υπερπτήσεις ρωσικών μαχητικών…

Η αυτονομημένη Υπερδνειστερία που προαναφέραμε, η οποία αποτελεί μέρος της επικράτειας της ουδέτερης Μολδαβίας, είναι επίσης καυτή περιοχή πιθανής επέκτασης του πολέμου. Στα δε Βαλκάνια υπάρχουν δύο καυτά ζητήματα, του Κοσσόβου και της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης που μπορούν να μοχλευτούν είτε από τη φιλορωσική σερβική πλευρά, είτε από τους νατοϊκούς. Φυσικά, υπάρχει και το εκρηκτικό πεδίο του Αιγαίο-Κύπρος-Ανατολική Μεσόγειος, που περιλαμβάνει και τις ρωσικές θέσεις στην Συρία και την Λιβύη. Όλα αυτά τα ευαίσθητα μέτωπα μπορούν να “τρελάνουν” την “Αρκούδα” που αν πληγωθεί στο πεδίο της μάχης μπορεί να γίνει ανεξέλεγκτη.