Πως ο Μπάιντεν πέφτει στην ανάγκη του Πούτιν

Η αποτυχία της στρατηγικής των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν μέσα σε είκοσι χρόνια, που ολοκληρώνεται με την αποχώρηση των στρατευμάτων τους, αποδεικνύεται από την επέλαση των Ταλιμπάν και τις επιπτώσεις που αναμένεται να έχει στις γειτονικές χώρες. Ωστόσο, η Ουάσινγκτον επιδιώκει να στήσει στρατιωτικές βάσεις κοντά στο Αφγανιστάν και προσεγγίζει κράτη της Κεντρικής Ασίας, που είναι γνωστό ότι ανήκουν στην παραδοσιακή σφαίρα επιρροής της Ρωσίας.

Οι Ταλιμπάν από την πλευρά τους συνεχίζουν την προέλαση τους και κατέλαβαν και την Καλά Νάου πρωτεύουσα της επαρχία Μπαγντίς. Ελέγχουν το 1/3 των εδαφών του Αφγανιστάν και ταυτόχρονα συμμετέχουν σε διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση του Αφγανιστάν που γίνονται στο Ιράν. Όμως, οι ΗΠΑ παρά το “Βατερλώ” τους στο Αφγανιστάν, ισχυρίζονται ότι χρειάζονται τις στρατιωτικές βάσεις για να παρακολουθούν τις δραστηριότητες των Ταλιμπάν.

Επιπλέον, επιδιώκουν οπωσδήποτε να προστατέψουν τους Αφγανούς πολίτες, οι οποίοι συνεργάστηκαν με τις αμερικανικές δυνάμεις και την CIA, δηλαδή να μπορούν να φιλοξενηθούν σε γειτονικά κράτη του Αφγανιστάν. Ο μεγάλος φόβος των Αμερικάνων είναι να μην πέσουν στα χέρια μαχητών των Ταλιμπάν και μετά από φρικτά βασανιστήρια αποκαλύψουν σχέδια τους. Το γεγονός ότι η έκδοση αμερικανικής βίζας σε Αφγανούς είναι μια περίπλοκη διαδικασία, τους αναγκάζει να αναζητήσουν εναλλακτικές λύσεις.

Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Αντόνι Μπλίνκεν συναντήθηκε την Τρίτη στις ΗΠΑ, στο πλαίσιο αυτό, με τους ομόλογούς του από Ουζμπεκιστάν και Τατζικιστάν. Όμως, τον τελευταίο λόγο αναμένεται να τον έχει η Ρωσία, που η Ουάσινγκτον τη θεωρεί απειλή για τα αμερικανικά εθνικά συμφέροντα. Ο Τζον Μπάιντεν φαίνεται να πέφτει στην ανάγκη του Βλαντιμίρ Πούτιν, που τον αποκάλεσε «δολοφόνο», καθώς από αυτόν εξαρτάται για το πως θα χειριστούν την υπόθεση τα δυο κράτη της Κεντρικής Ασίας.

Ρωσική στρατιωτική βάση

Το γεγονός ότι η Ρωσία ετοιμάζεται να χρησιμοποιήσει τη στρατιωτική της βάση στο Τατζικιστάν για προστατέψει τα νότια σύνορά της, από τις επιπτώσεις της επέλασης των Ταλιμπάν, θεωρείται ένδειξη ότι δεν συμφωνεί καθόλου με τα αμερικανικά σχέδια. Το Τατζικιστάν φιλοξενεί περισσότερους από 6.000 Ρώσους στρατιώτες που έχουν αναπτυχθεί στην 201η στρατιωτική βάση.

Ήδη ρωσικά στρατιωτικά ελικόπτερα που βρίσκονται στη βάση πραγματοποιήσαν άσκηση εκτοξεύσεων πυραύλων αέρος- επιφανείας. Επιπλέον, η βάση εκτός από ελικόπτερα, διαθέτει τανκς, drones και μαχητικά αεροσκάφη ειδικά για επιχειρήσεις εδάφους. Άλλωστε, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ κατέστησε σαφές ότι «θα κάνουμε τα πάντα, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης των δυνατοτήτων της ρωσικής στρατιωτικής βάσης στα σύνορα του Τατζικιστάν με το Αφγανιστάν, για να αποτρέψουμε τυχόν επιθετικές ενέργειες εναντίον των συμμάχων μας».

Ένα, βασικό πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπίσει το Τατζικιστάν είναι ο τεράστιος αριθμός Αφγανών στρατιωτών που διασχίζουν τα σύνορά του. Η κρατική υπηρεσία πληροφοριών ανακοίνωσε στις 5 Ιουλίου ότι 1.037 Αφγανοί στρατιώτες πέρασαν σε μια νύχτα από πολλαπλά διασυνοριακά σημεία στο Τατζικιστάν, για να σώσουν τη ζωή τους από τις επιθέσεις των Ταλιμπάν.

Η Μόσχα ασκεί ισχυρή επιρροή στο Τατζικιστάν καθώς η οικονομία του εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από αυτήν και το Πεκίνο. Τα εμβάσματα από τους Τατζίκους που εργάζονται στη Ρωσία αποτέλεσαν πάνω από 20% του ΑΕΠ το 2020. Το Τατζικιστάν αποτελεί και κράτος- μέλος του Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας (CSTO) μιας στρατιωτικής συμμαχίας που καθοδηγείται από τη Ρωσία.

Μοχλοί πίεσης

Το Ουζμπεκιστάν εξαρτάται πολύ λιγότερο από τη Ρωσία και την Κίνα, δεν είναι κράτος μέλος του CSTO και δεν φιλοξενεί ξένες στρατιωτικές βάσεις. Όμως, Μόσχα και Πεκίνο θα αντιδράσουν έντονα στην προοπτική εγκατάστασης αμερικανικών στρατευμάτων στο Ουζμπεκιστάν, όπως επίσης και κοινή γνώμη της χώρας, που ήταν κατά της αμερικανικής επέμβασης στο Αφγανιστάν. Επίσης, για να φιλοξενηθούν Αμερικανοί στρατιώτες απαιτείται και αλλαγή στην νομοθεσία του Ουζμπεκιστάν.

Επισημαίνεται, ότι μετά τις επιθέσεις της 11 Σεπτεμβρίου 2001, οι ΗΠΑ χρησιμοποιούσαν δυο στρατιωτικές βάσεις σε Ουζμπεκιστάν και Κιργιστάν αντίστοιχα. Η Μόσχα που αντιμετωπίζεται με ψυχροπολεμική στρατηγική από τον Μπάιντεν θεωρεί ότι ΗΠΑ επιδιώκουν να προκαλέσουν πρόβλημα στα σύνορα της Ρωσίας, για να την υπονομεύσουν και για αυτό λαμβάνει όλα τα μέτρα για να αντιμετωπίσει  τις παρενέργειες του Αφγανιστάν.