Στην αγκαλιά του Ερντογάν και η Πρίστινα

Το προηγούμενο Σάββατο ο πρωθυπουργός του Κοσσυφοπεδίου, Αλμπίν Κούρτι, είχε συνάντηση με τον Ταγίπ Ερντογάν. Η συνάντηση δεν ήταν προγραμματισμένη, αλλά τελικά έγινε σε κυβερνητικό ανάκτορο στην Κωνσταντινούπολη. Το πλαίσιο της συνάντησης έχει τη δική του σημασία. Οι δημόσιες δηλώσεις των δύο δεν είχαν τίποτα το ξεχωριστό, ήταν επανάληψη κοινότυπων δηλώσεων, στις οποίες έχουμε συνηθίσει.

Η επίσκεψη αυτή καθ’ εαυτή στη συγκεκριμένη πολιτική συγκυρία είναι η ουσία της είδησης. Ο δυτικός παράγοντας, προκειμένου να εξασφαλίσει στρατηγική συνοχή στην ευαίσθητη Βαλκανική, λόγω και του ειδικού βάρους που ιστορικά διαθέτει η Ρωσία, πιέζει την πολιτική τάξη του Κοσσυφοπεδίου να θεσμοθετήσει την λειτουργία της Ένωσης Σερβικών Δήμων στην περιοχή, αλλά ο Κούρτι αρνείται επίμονα.

Είναι προφανές ότι μια τέτοια Ένωση είναι το πρόσχημα, ώστε ο πρόεδρος της Σερβίας, που φαίνεται να έχει αποδεχτεί το συμβιβασμό, να έχει ένα πρόσχημα, μία δικαιολογία για την κοινή γνώμη, ότι δηλαδή μερίμνησε για τη σερβική μειονότητα στο Κοσσυφοπέδιο και για την κληρονομιά του Πατριαρχείου της Σερβίας. Οι Αλβανοί που έχουν στην ουσία πάρει για πρώτη φορά τον πολιτικό και διοικητικό έλεγχο της περιοχής δεν δείχνουν καμιά διάθεση παραχωρήσεων, έστω και τυπικού χαρακτήρα.

Το βάρος της αντιπαράθεσης που προκύπτει από την αθέτηση της δέσμευσης που είχε αναλάβει η Πρίστινα για την ίδρυση και λειτουργία φορέα αυτοδιοίκησης για τους γηγενείς Σέρβους, το σηκώνει ο Κούρτι. Σήμερα, ο ίδιος είχε συνάντηση με τους πρεσβευτές των ΗΠΑ, Βρετανίας, Γαλλίας, Γερμανίας και Ιταλίας στην Πρίστινα και στη συνέχεια γεύμα εργασίας με απεσταλμένο της ΕΕ. Φρόντισε, όμως, από χθες, μέσω συνέντευξής του στο Associated Press, να οριοθετήσει τις θέσεις του. Ας μην μας πιέζει άλλο η Δύση στο ζήτημα της Ένωσης Σερβικών Δήμων, απάντησε σε σχετικό ερώτημα.

Ο Σέρβος πρόεδρος, σε ειδική συνεδρίαση της Βουλής για το ζήτημα του Κοσσυφοπεδίου και Μετοχίων, είχε αποκαλύψει τις πιέσεις που δέχεται. Μίλησε, μάλιστα, για εκβιασμούς της Δύσης, ενώ τάχθηκε υπέρ της συνέχισης του διαλόγου με τις αλβανικές αρχές, ώστε να μην τεθούν υπό αίρεση τα οφέλη που προκύπτουν από τις σχέσεις της Σερβίας με την ΕΕ και εν γένει τη Δύση.

Ο υπονομευτής Κούρτι

Ο Κούρτι, ωστόσο, υπονομεύει την όλη διαδικασία που έχει δρομολογήσει η Δύση. Κινείται σαν να αγνοεί τους κανόνες του παιχνιδιού της διαπραγμάτευσης. Απαιτεί μόνο να παίρνει, χωρίς να κάνει παραχώρηση. Αναζητά, λοιπόν, τρόπο για να μην ανταποκριθεί ειδικά στην αμερικανική αξίωση για θεσμική λειτουργία της Ένωσης Σερβικών Δήμων στο Κοσσυφοπέδιο. Και “βρήκε τον τρόπο”, καταφεύγοντας στην προστασία του Τούρκου προέδρου, ο οποίος δεν χάνει βέβαια τέτοιες ευκαιρίες.

Στις κοινές δηλώσεις με τον Κούρτι έκανε λόγο για την ετοιμότητα της Τουρκίας να προσφέρει τις υπηρεσίες της για την αποκατάσταση του διαλόγου Πρίστινας-Βελιγραδίου. Να μην διαφεύγει το γεγονός ότι ο Ερντογάν έχει αναπτύξει καλές σχέσεις και με τον Αλεξάνταρ Βούτσιτς, ενώ σε υψηλό επίπεδο είναι και οι πολιτικές και ιδιαίτερα οι οικονομικές σχέσεις Τουρκίας-Σερβίας.

Για να ξεκαθαρίσει, ωστόσο, με ποιανού το μέρος είναι και πόσο τον ενδιαφέρει η θέση και η στρατηγική ισχύς του Ισλάμ στα Βαλκάνια μερίμνησε, ώστε επιστρέφοντας στην Πρίστινα ο Κούρτι να έχει μία επίσκεψη με κωδικοποιημένα μηνύματα. Συγκεκριμένα, δύο βουλευτές, ο ένας από τη μειονότητα των Αλβανών της Κοιλάδας του Πρέσεβο (νότια Σερβία) και ο άλλος από τους Βόσνιους μουσουλμάνους του Νόβι Παζάρ επισκέφθηκαν τον Κούρτι για να συζητήσουν το εάν τα δικαιώματά τους ως μειονότητες στη Σερβία γίνονται ή όχι σεβαστά.

Το μήνυμα είναι σαφές και η πρόκληση έκδηλη, έστω και για έναν αδαή περί τη διπλωματία και τις διεθνείς σχέσεις. Για να μην υπάρχει αμφιβολία ας αναφερθεί ότι στις δύο στρατηγικής σημασίες μουσουλμανικές περιοχές στη Σερβία η παρουσία της Τουρκίας είναι πληθωρική. Τα καινούργια τζαμιά και οι λευκοί μιναρέδες “ενημερώνουν” και τον πλέον αδιάφορο. Οι διαρροές για το περιεχόμενο της συνάντησης, δεν μιλούν απλά για το ότι το Κοσσυφοπέδιο είναι “παράδειγμα προς μίμηση” στο σεβασμό των μειονοτικών δικαιωμάτων, αλλά και ότι η Σερβία είναι “παράδειγμα προς αποφυγή”!

Το ενδιαφέρον είναι ότι η Πρίστινα εισάγει και ένα καινοτόμο διπλωματικό όρο, την “συμμετρία δικαιωμάτων”. Όλα δείχνουν ότι η κυβέρνηση του Κοσσυφοπεδίου αντιμετωπίζει με τυχοδιωκτικό τρόπο την φόρμουλα που προωθούν οι ΗΠΑ και η ΕΕ, παρ’ ότι είναι ευνοϊκή για τους Αλβανούς. Ο τρόπος που ο Κούρτι συμπεριφέρεται κατ’ αυτόν τον τρόπο, εξυπηρετεί αφ’ ενός την προβολή ισχύος εκ μέρους της Άγκυρας στα Βαλκάνια, αφ’ ετέρου την περαιτέρω στρατηγική προώθηση του Ισλάμ στην περιοχή. Το γεγονός ότι το Κοσσυφοπέδιο θέλει στο μέλλον να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ δεν φαίνεται προς το παρόν να τον απασχολεί…