Στην πρέσα της ΕΕ Σόφια και Σκόπια για συμβιβασμό

Εντείνονται οι προσπάθειες των Βρυξελλών για να βρεθεί λύση στο αδιέξοδο που έχει προκύψει μεταξύ Βουλγαρίας και Βόρειας Μακεδονίας από την ιστορική και εθνοτική τους διαμάχη. Η Σόφια έχει θέσει βέτο στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της ΕΕ με τα Σκόπια και ένα non-paper έχει διανεμηθεί στις δυο πρωτεύουσες με στόχο την επίτευξη ενός συμβιβασμού.

Η διαμάχη Βουλγαρίας και Βόρειας Μακεδονίας επηρεάζει την ενταξιακή πολιτική της ΕΕ καθώς εμποδίζεται και η διαδικασία ένταξης της Αλβανίας, που εξετάζεται μαζί με αυτήν της Βόρειας Μακεδονίας. Όμως, αναμένεται να καθυστερήσει τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, το γεγονός ότι συνεχίζεται το πολιτικό αδιέξοδο στη Βουλγαρία και ότι δεν είναι και βέβαιο αν θα προκύψει κυβέρνηση και από τις τρίτες εκλογές του Νοεμβρίου.

Το non- paper, που σύμφωνα με τα σκοπιανά ΜΜΕ βασίζεται σε πρόταση που παρουσιάστηκε κατά τη διάρκεια της πορτογαλικής προεδρίας, αναφέρει ότι θα δοθούν στη Βουλγαρία εγγυήσεις για την ενίσχυση της έννοιας του έθνους-κράτους, αναγνωρίζοντας παράλληλα και το ιστορικό πλαίσιο για τη βουλγαρική καταγωγή των πολιτών της, χωρίς εξαίρεση. Η Βουλγαρία, δεν θα θεωρεί πλέον, ότι η μακροπρόθεσμη σταθερότητα και ασφάλεια της θα απειλείται μέσω δικαιωμάτων των μειονοτήτων.

Επιπλέον, προτείνει να συμπεριληφθεί η βουλγαρική κοινότητα στο Σύνταγμα της Βόρειας Μακεδονίας, όπως και όλες οι άλλες εθνοτικές κοινότητες. Αναφέρει ακόμα ότι οι βουλγαρικές ενώσεις θα λάβουν προστασία και ειδική μέριμνα από το κράτος για να προωθήσουν και να μελετήσουν τα ιστορικά τους γεγονότα και ότι θα είναι πλήρως κατοχυρωμένες από το Σύνταγμα.

Επίσης, αναφέρει ότι η πλειοψηφία του σλαβικού λαού, που αυτοπροσδιορίζεται ως «Μακεδόνες» και που βασίζεται στο ιστορικό πλαίσιο για τη μοναδικότητα του «μακεδονικού λαού», θα διατηρήσει το αφήγημα αυτής της κοινής ιστορίας. Σύμφωνα με το non-paper, στο πλαίσιο αυτό, θα διαμορφωθεί μια αλήθεια, που θα προέρχεται από εμπειρική επιστημονική δραστηριότητα, η οποία θα περιλαμβάνει τη διπλή πτυχή του καθορισμού του εθνικού πλαισίου για τις δύο εθνικές ταυτότητες.

Πιέσεις και “κόκκινες γραμμές”

Το διπλό αυτό σύστημα θα εφαρμοστεί και στο εκπαιδευτικό σύστημα των δύο κρατών με διπλή εξήγηση των ιστορικών γεγονότων, συμπεριλαμβανομένων των βορειομακεδονικών και βουλγαρικών αφηγήσεων. Επιπλέον, το ζήτημα της γλώσσας και η χρήση του σύντομου ονόματος για τη Βόρεια Μακεδονία θα πρέπει να επιλυθούν, σύμφωνα με τις προτάσεις της (γερμανικής, πορτογαλικής, σλοβενικής) προεδρίας, οι οποίες θεωρήθηκαν ήδη, ανεπίσημα, αποδεκτές από Σκόπια και Σόφια.

Υπενθυμίζεται ότι οι δύο πρωτεύουσες έχουν θέσει τις δικές τους απαραβίαστες “κόκκινες γραμμές” στην αντιπαράθεσή τους. Η Βόρεια Μακεδονία τις πέρασε και με νομοσχέδιο στο Κοινοβούλιο και ο πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ δεσμεύθηκε ότι δεν θα τις παραβιάσει. Όμως φαίνεται ότι σε Βουλγαρία και Βόρεια Μακεδονία ασκούνται ισχυρές πιέσεις για να αρθεί το αδιέξοδο και να προχωρήσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις.

Η Γερμανία με το Berlin Process επιδιώκει εδώ και καιρό την ένταξη κρατών των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ. Το ερώτημα που εγείρεται είναι πόσο μπορούν Σόφια και Σκόπια να αντέξουν τις πιέσεις και τι αντίκτυπο θα έχει ένας συμβιβασμός στους πολίτες τους, καθώς έχει να κάνει με ευαίσθητα εθνικά θέματα, τι αντιδράσεις θα προκαλέσει.

Η Βουλγαρία μπορεί να επικαλεστεί ότι η όποια απόφαση θα πρέπει να ληφθεί από μια σταθερή κυβέρνηση, εφόσον και αν προκύψει από τις εκλογές του Νοεμβρίου. Όμως, οι κυβερνήσεις των δυο κρατών για να επιλύσουν τέτοια ευαίσθητα θέματα θα πρέπει να έχουν ισχυρή εντολή από τα Κοινοβούλια, ευρεία πολιτική υποστήριξη και εθνική συναίνεση.