Στο κλαμπ των ευρωσκεπτικιστών και η Σλοβενία

Νέο χαστούκι στην μεταναστευτική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στις πολιτικές λιτότητας έδωσαν με τις εκλογές της Κυριακής οι Σλοβένοι, αναδεικνύοντας νικητή τον συντηρητικό, πρώην πρωθυπουργό, Γιάνεζ Γιάνσα, στενό σύμμαχο  του Ούγγρου δεξιού εθνικιστή Βίκτορ Όρμπαν, ο οποίος ηγείται της ομάδας του Βίσεγκραντ.

Επενδύοντας διαρκώς, κατά την μακρά προεκλογική περίοδο, στην απειλή της «εισβολής» των μεταναστών στη μικρή Σλοβενία, η οποία  βρίσκεται πάνω στην πρώην «βαλκανική οδό», ο Γιάνσα, με το Σλοβένικο Δημοκρατικό Κόμμα (SDS) του οποίου ηγείται, συγκέντρωσε  το 25% των ψήφων και 25 έδρες. Αν και δεν έχει εξασφαλισμένη την πλειοψηφία των εδρών στο κοινοβούλιο είναι ο νικητής των εκλογών και η εξέλιξη αυτή βάζει και την Σλοβενία στην τροχιά των χωρών που διακρίνονται για τον ευρωσκεπτικισμό, τον εθνικισμό και την αντιμεταναστευτική διάθεση.

«Κάναμε ένα πρώτο βήμα για μια ισχυρή και υπεύθυνη Σλοβενία στην Ευρώπη», ήταν το πρώτο σχόλιο που έγραψε στο Twitter ο 59χρονος Γιάνσα, ο οποίος στήριξε την προεκλογική εκστρατεία του σε έναν έκδηλα ξενοφοβικό λόγο, αντιγράφοντας κατά κάποιο τρόπο τον σύμμαχό του, τον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας Όρμπαν. Ο Ούγγρος πρωθυπουργός άλλωστε του προσέφερε αμέριστη υποστήριξη προεκλογικά, χαρακτηρίζοντάς τον μάλιστα «εγγυητή της επιβίωσης του σλοβένικου λαού».

Τα άλλα κόμματα

Την ίδια ώρα, με καταμετρημένο το 99% των ψηφοδελτίων, το Κόμμα του Σύγχρονου Κέντρου (SMC, κεντροαριστερά) του απερχόμενου πρωθυπουργού Μίρο Τσέραρ υποχωρεί στην τρίτη θέση, συγκεντρώνοντας ποσοστό 9,7%. Σε επίπεδο κυβερνητικής συμμαχίας ωστόσο, ο Τσέραρ διασώζεται, καθώς οι εταίροι της προηγούμενης κυβέρνησης έρχονται ισόπαλοι με το κόμμα του Γιάνσα, αν συνυπολογιστούν τα ποσοστά που έλαβαν οι σοσιαλδημοκράτες (10%) και το κόμμα των συνταξιούχων (4,9%).

Δεύτερος με βάση το εκλογικό αποτέλεσμα αναδεικνύεται ο ανεξάρτητος Μάριαν Σάρετς, συγκεντρώνοντας το 12,6% των ψήφων και 13 έδρες. Ο 40χρονος, πρώην ηθοποιός, ο οποίος εξελέγη δήμαρχος μιας μικρής επαρχιακής πόλης, δηλώνει οπαδός του Μακρόν και αναμένεται να διαδραματίσει ρόλο διαμορφωτή των πολιτικών ισορροπιών στην χώρα.

Ο ίδιος έχει διαβεβαιώσει πάντως ότι δεν σκοπεύει να συμμαχήσει με τον Γιάνσα, τον οποίο έχει κατηγορήσει άλλωστε για τις ξενοφοβικές αντιλήψεις του. Εκτίμησε μάλιστα ότι το κόμμα του θα «έχει την ευκαιρία να σχηματίσει κυβέρνηση», αν ο Γιάνσα δεν καταφέρει να συγκροτήσει συμμαχία που θα του δίνει την πλειοψηφία των εδρών στο  κοινοβούλιο. Σημειώνεται ότι η συμμετοχή στις εκλογές ήταν ελαφρά μειωμένη, καθώς ψήφισε το 51,5%, οι Σλοβένοι όμως είχαν αδιαφορήσει και στις προηγούμενες εκλογές, πριν από τέσσερα χρόνια, όταν  το ποσοστό συμμετοχής ήταν 51,7%.

Ξενοφοβικοί χωρίς μετανάστες

Ποια είναι όμως η κατάσταση στην Σλοβενία σήμερα; Η χώρα δεν αποτελεί μεταναστευτικό προορισμό και δεν εντάσσεται στις χώρες υποδοχής. Φιλοξενεί άλλωστε, σήμερα, μόνο περίπου 1000 πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο. Υπήρξε όμως πέρασμα, αφού στην κορύφωση της προσφυγικής κρίσης, το 2015 και το 2016, σχεδόν 500.000 μετανάστες πέρασαν από την επικράτεια της στον δρόμο προς την Δυτική και Βόρεια Ευρώπη. Ήταν τότε που η κυβέρνηση του Τσέραρ αναγκάστηκε να υψώσει φράκτη μήκους 200 χιλιομέτρων στα σύνορα με την Κροατία.

Από την άλλη, για πρώτη φορά την τελευταία δεκαετία, οι βουλευτικές εκλογές στη Σλοβενία έγιναν σε μια περίοδο «στιβαρής» οικονομικής ανάπτυξης, με την ανεργία σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, παρότι η χώρα δοκιμάστηκε σκληρά από την οικονομική κρίση του 2008 και  σώθηκε μετά βίας από τα μνημόνια το 2013.

Παρόλα αυτά, η προεκλογική περίοδος χαρακτηρίστηκε από έντονη δυσαρέσκεια, με κινητοποιήσεις για την διεκδίκηση αυξήσεων σε μισθούς και συντάξεις, μετά από δέκα χρόνια πολιτικών λιτότητας. Ένας άλλος πόλος δυσαρέσκειας ήταν η μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας, η οποία χαρακτηρίστηκε αναποτελεσματική και κυρίως ακριβή, αλλά και η βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος, που συνοδεύτηκε και στην Σλοβενία από την περιστολή εργατικών δικαιωμάτων.

Όλοι αυτοί οι λόγοι ανάγκασαν τον πρώην πρωθυπουργό Τσέραρ να επισπεύσει, τον περασμένο Μάρτιο, την θητεία του και να προκηρύξει εκλογές. Ο Γιάνσα ωστόσο κατάφερε, στην διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, να περάσει την μπάλα στο δικό του γήπεδο και να αναδείξει την μετανάστευση ως το κύριο θέμα της πολιτικής ατζέντας.

Από την πρωθυπουργία στην φυλακή

Ο Γιάνσα δεν φύτρωσε μέσα σε αυτό το κλίμα. Ήταν παρών στο σλοβένικο πολιτικό σύστημα σε όλη την περίοδο μετά την ανεξαρτησία της χώρας το 1991 από την τότε γιουγκοσλαβική ομοσπονδία και βγήκε έντονα στο προσκήνιο μετά την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004, όταν εξελέγη πρωθυπουργός μέχρι το 2008.

Το 2012, ο Γιάνσα κέρδισε και δεύτερη πρωθυπουργική θητεία, η οποία όμως διακόπηκε απότομα έναν χρόνο μετά, καθώς αναγκάστηκε όχι μόνο να παραιτηθεί, εξαιτίας ενός σκανδάλου, αλλά να καταδικαστεί από την δικαιοσύνη και να οδηγηθεί στην φυλακή για πολλούς μήνες το 2014. Στις εκλογές του 2014 μάλιστα έκανε προεκλογική εκστρατεία μέσα από την φυλακή. Σήμερα, έχοντας εξασφαλίσει την ακύρωση εκείνης της καταδικαστικής απόφασης, πέτυχε την επάνοδό του στο προσκήνιο της πολιτικής ζωής της Σλοβενίας, επενδύοντας στην «απειλή» των μεταναστών.

Ωστόσο, η ρητορική που τον ανέδειξε νικητή των εκλογών είναι η ίδια που κάνει δύσκολη την πρωθυπουργοποίησή του, καθώς δημιουργεί προβλήματα στην προσέγγιση άλλων κομμάτων, κυρίως κεντρώων, τα οποία είναι απαραίτητα για τον σχηματισμό κυβέρνησης με πλειοψηφία στην Βουλή των 90 εδρών.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, μέχρι στιγμής, μόνο το μικρό κόμμα Νέα Σλοβενία (7,1%) δεσμεύθηκε να τον  στηρίξει, αυτή η συνεργασία όμως δεν του δίνει την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο. Ο ίδιος δήλωσε βέβαια μετά το εκλογικό αποτέλεσμα ότι έχει έλθει η στιγμή να απευθύνει «έκκληση για συνεργασία», τονίζοντας ότι οι πόρτες είναι ανοιχτές για την «συγκρότηση μιας συμμαχίας». Σε κάθε περίπτωση πάντως αυτό που ανέδειξαν και οι εκλογές στην Σλοβενία είναι ότι κάτι δεν πάει καλά στο «Βασίλειο της Δανιμαρκίας», στην προκειμένη περίπτωση στην ΕΕ, κυρίως σε ότι αφορά το μεταναστευτικό και τις πολιτικές λιτότητας.