Τα άνισα οπλοστάσια Ισραήλ και Χαμάς – Η εσωτερική “βόμβα”

Μαίνεται η ένταση Ισραήλ και Χαμάς. Η στρατιωτική ισχύς του εβραϊκού κράτους είναι γνωστή. Πέραν του σύγχρονου εξοπλισμού, οι Ισραηλινοί διαθέτουν άριστες επιτελικές ικανότητες και ηθικό που πηγάζουν –μεταξύ άλλων– από την επισφαλή γεωγραφική θέση στην οποία βρίσκονται, λόγω του γεγονότος ότι γύρω από το εβραϊκό κράτος είναι μουσουλμανικά. Ποιες είναι, όμως, οι πραγματικές στρατιωτικές δυνατότητες της Χαμάς και των άλλων οργανώσεων στη Γάζα;

Πέραν όμως αυτών, η τρομοκρατική επίθεση της Παρασκευής στο Τελ Αβίβ με θύμα έναν Ιταλό τουρίστα και δράστη (σύμφωνα με τις ανακοινώσεις των αρχών) έναν Ισραηλινό πολίτη αραβικής καταγωγής μοιάζει σαν το τρέιλερ επικείμενων συγκρούσεων, όχι μεταξύ του ισραηλινού στρατού και της Χαμάς, αλλά μεταξύ των Εβραίων και των Αράβων πολιτών του Ισραήλ, σαν αυτές που είχαν γίνει το 2021 στις πόλεις Λοντ και Στρέ. Ήταν τότε που οι Ισραηλινοί είχαν συνειδητοποιήσει ότι οι πύραυλοι της Χαμάς ήταν λιγότερο επικίνδυνοι από τις ταραχές που έβλεπαν ζωντανά δίπλα τους, σε δύο πόλεις που αποτελούσαν σύμβολο συνύπαρξης.

Με αφορμή τα την ένταση που προκάλεσαν τα επεισόδια με την επιδρομή της ισραηλινής αστυνομίας στο τέμενος Αλ Άκσα, η Χαμάς επιδόθηκε σε νέα εκτόξευση ρουκετών από την Λωρίδα της Γάζας, αλλά και από τον Λίβανο, μέσω θυλάκων που διατηρεί στην αραβική χώρα. Το Ισραήλ απάντησε με πλήγματα στην Γάζα και στην Τύρο στο νότιο Λίβανο (χωρίς να μιλά για εμπλοκή της λιβανέζικης-φιλοϊρανικής Χεζμπολάχ).

Μένει το ερώτημα αν το Ισραήλ πραγματοποιήσει και χερσαία εισβολή στην Γάζα, κάτι που είχε αποφύγει να κάνει στην πολεμική σύγκρουση του 2021. Υπάρχει πάντα η συνταγή του 2008 που μπορεί να ακολουθήσει: Τότε ο ισραηλινός στρατός είχε εισβάλει στην Γάζα, καταστρέφοντας σήραγγες, εργαστήρια κατασκευής ρουκετών και αποθήκες, σκότωσε όσα στελέχη της Χαμάς μπόρεσε και μετά αποσύρθηκε. Αν πραγματοποιήσει χερσαία εισβολή, αυτό είναι το πιο πιθανό σενάριο.

Κατάληψη της Γάζας

Ένα άλλο πολεμικό σενάριο είναι ο ισραηλινός να επιχειρήσει την κατάληψη όλης της Λωρίδας της Γάζας μέχρι τα σύνορα με την Αίγυπτο. Ο ισραηλινός στρατός, όμως, δεν μπορεί να επιτεθεί σε τόσο πυκνοκατοικημένες περιοχές, χωρίς να αντιμετωπίσει όλα τα προβλήματα που προκύπτουν από μάχες σε αστικές περιοχές. Η εμπλοκή σε αστική περιοχή θα ακυρώσει πολλά από τα ισραηλινά πλεονεκτήματα.

Τα άρματα μάχης θα αχρηστευτούν, καθώς θα βάλλονται από ταράτσες στο πιο αδύνατο σημείο τους (την οροφή) χωρίς να μπορούν να απαντήσουν σε αυτά τα πυρά, λόγω περιορισμένης ανύψωσης των πυροβόλων. Η γειτνίαση με τον εχθρό δεν επιτρέπει την παροχή υποστηρικτικών πυρών από πυροβολικό και αεροπορία, καθώς θα υπάρχει κίνδυνος να πληγούν και οι ισραηλινές δυνάμεις.

Από την άλλη, μια καταστροφική επίθεση με σφοδρά πυρά που θα καταστρέψει κτίρια και υποδομές σε αστικό ιστό, μετατρέποντάς τον σε ερείπια θα χειροτερέψει τα πράγματα. Όπως κατέδειξαν πλήθος μαχών στο παρελθόν (Στάλινγκραντ, Μόντε Κασίνο κ.α.), τα ερείπια προσφέρονται ακόμη περισσότερο για άμυνα. Κι όλα αυτά, χωρίς να συνυπολογίζεται το πολιτικό-διπλωματικό κόστος σε παγκόσμιο επίπεδο. Δεν είναι τυχαίο που το Ισραήλ δεν είχε πραγματοποιήσει τελικώς χερσαία εισβολή στον πόλεμο του 2021, ούτε στο μοντέλο της εισβολής του 2008, παρόλο που ουσιαστικά την είχε προαναγγείλει.

Οι δυνάμεις της Χαμάς

Οι στρατιωτικές δυνάμεις που μπορεί να ρίξει στη μάχη η Χαμάς είναι περί τους 30.000 πολιτοφύλακες και μονάδες της ταξιαρχίας Αλ-Άκσα. Ταυτόχρονα υπάρχουν 8.000 πολιτοφύλακες της Ισλαμικής Τζιχάντ, αλλά και μερικές χιλιάδες πολιτοφυλάκων άλλων παραφυάδων της λεγόμενης Συμμαχίας Παλαιστινιακών Δυνάμεων, που απορρίπτουν οποιαδήποτε διευθέτηση με το Ισραήλ.

Οι δυνάμεις αυτές, πέραν του ατομικού οπλισμού, διαθέτουν μία ποικιλία πολυβόλων, όλμων, αντιαρματικών πυραύλων και γιλέκων με εκρηκτικά. Το κύριο πλεονέκτημά τους, όμως, είναι οι χιλιάδες ρουκέτες που διαθέτουν. Ένα μεγάλο μέρος του οπλοστασίου πιστεύεται ότι είναι ρουκέτες μικρής εμβέλειας, γνωστοί ως Qassams (πήραν το όνομά τους από τη στρατιωτική πτέρυγα της Χαμάς) οι οποίοι έχουν εμβέλεια περίπου 10 χλμ και παράγονται επιτόπου εύκολα και με μικρό κόστος. Έχουν απρόβλεπτες τροχιές και κάποιοι έπεσαν μέσα στη Λωρίδα της Γάζας.

Οι πύραυλοι μεσαίας εμβέλειας (έως και 25 μίλια), κατασκευάζονται με βάση ιρανικά και ρωσικά σχέδια, μπορούν να φτάσουν μέχρι τα προάστια του Τελ Αβίβ. Υπολογίζεται πως οι Παλαιστίνιοι διαθέτουν 10.000-30.000 τέτοιους πυραύλους. Οι πύραυλοι μεγάλης εμβέλειας μπορούν να πάνε πολύ πιο μακριά. Μπορούν δηλαδή να χτυπήσουν το Τελ Αβίβ, την Ιερουσαλήμ και το αεροδρόμιο Ben-Gurion.

Περιλαμβάνουν το M-75, που κατασκευάζεται με τεχνολογία που παρέχεται από το Ιράν και το J-80, έναν τοπικά κατασκευασμένο πύραυλο που πήρε το όνομά από τον διοικητή της Χαμάς, Ahmed al-Jabari, που σκοτώθηκε το 2012. Η Χαμάς έχει ισχυριστεί ότι διαθέτει πύραυλο με βεληνεκές 250 χλμ, που μπορεί να χτυπήσει οποιαδήποτε περιοχή στο Ισραήλ.

Εγχώρια παραγωγή με ιρανική τεχνογνωσία

Οι πύραυλοι συναρμολογούνται από εισαγόμενα κομμάτια ή κατασκευάζονται στη Γάζα με τεχνογνωσία από το Ιράν. Επαναχρησιμοποιούν υδραυλικούς σωλήνες που έχουν αποκομίσει από εγκαταλελειμμένους ισραηλινούς οικισμούς και τμήματα από άσκαστα ισραηλινά βλήματα. Συναρμολογούν τους πυραύλους σε υπόγεια ή σε πυκνοκατοικημένες γειτονιές όπου οι ισραηλινές αεροπορικές επιθέσεις είναι πιθανό να προκαλέσουν απώλειες σε αμάχους. Αυτά καταδείχτηκαν σε ιρανικά ντοκιμαντέρ.

Παρά τη θρυλική ικανότητα επιτήρησης του Ισραήλ και τη συντριπτική στρατιωτική παρουσία δίπλα τους, οι Παλαιστίνιοι μαχητές στη Γάζα έχουν καταφέρει να συγκεντρώσουν ένα μεγάλο οπλοστάσιο πυραύλων με ενισχυμένη εμβέλεια. Στο παρελθόν, οι πύραυλοι μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς έφταναν ολόκληροι μέσω σηράγγων κατά μήκος των συνόρων της Γάζας με την Αίγυπτο. Τα τελευταία χρόνια, όμως, η Αίγυπτος έχει μπλοκάρει και καταστρέφει τις σήραγγες, με αποτέλεσμα η μεταφορά ολόκληρων πυραύλων να γίνει πολύ πιο δύσκολη. Έτσι, η Χαμάς και οι παραφυάδες της στη Γάζα εισάγουν εξαρτήματα και έχουν αναπτύξει τη δική τους παραγωγή.

Μιλώντας σε μια μεγάλη συγκέντρωση τον Μάιο 2019, ο ηγέτης της Χαμάς Yahya Sinwar είχε αναγνωρίσει τον κρίσιμο ρόλο του Ιράν: «Αν δεν υπήρχε η υποστήριξη του Ιράν δεν θα είχαμε αυτές τις δυνατότητες». Αναφερόμενος στη συχνότητα βολών που είχαμε δει στην πολεμική σύγκρουση του 2021, ο Rami Abu Zubaydah, στρατιωτικός εμπειρογνώμονας με έδρα τη Γάζα, είχε δηλώσει στους New York Times: «Είναι μια τεράστια βελτίωση από την εκτόξευση ενός ή δύο πυραύλων κάθε φορά στην εκτόξευση 130 πυραύλων μέσα σε πέντε λεπτά… Τα περισσότερα όπλα κατασκευάζονται τώρα στη Γάζα, χρησιμοποιώντας τεχνογνωσία από το Ιράν».

Ιντιφάντα και βομβιστές αυτοκτονίας

Η Χαμάς έγινε γνωστή μετά την πρώτη Ιντιφάντα ως η κύρια παλαιστινιακή ομάδα που αντιτάχθηκε σε ειρηνευτικές συμφωνίες που υπογράφηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1990 μεταξύ του Ισραήλ και της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO), της πολιτικής οντότητας που εκπροσωπεί τους περισσότερους Παλαιστίνιους. Παρά τις πολυάριθμες ισραηλινές επιχειρήσεις εναντίον της και την καταστολή που υπέστη από την Παλαιστινιακή Αρχή, η Χαμάς διαπίστωσε ότι μπορούσε να επηρεάσει τις εξελίξεις με επιθέσεις αυτοκτονίας.

Τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 1996, πραγματοποίησε αρκετές βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας, σκοτώνοντας σχεδόν 60 Ισραηλινούς, ως αντίποινα για τη δολοφονία του Yahya Ayyash (κατασκευαστής βομβών της Χαμάς) τον Δεκέμβριο 1995. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι οι επιθέσεις αυτοκτονίας απομάκρυναν τους Ισραηλινούς από την ειρηνευτική διαδικασία και έφεραν στην εξουσία τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου, σκληρό αντίπαλο των συμφωνιών του Όσλο. Η πραγματικότητα, όμως, είναι πιο σύνθετη.

Οι ταραχές βολεύουν τους εκατέρωθεν ακραίους. Βολεύουν για εσωτερικούς πολιτικούς λόγους το Νετανιάχου, βολεύουν και τη Χαμάς, η οποία έτσι στρατολογεί νέους μαχητές. Έχει πάντα στο οπλοστάσιο της τις επιθέσεις αυτοκτονίας. Αυτές ίσως είναι και πιο επίφοβο όπλο από τους πυραύλους. Ο βομβιστής αυτοκτονίας είναι σαν την έξυπνη βόμβα, επειδή η στόχευση είναι απόλυτα ακριβής, ασχέτως τελικού αποτελέσματος.

Αν αρχίσουν και πάλι επιθέσεις αυτοκτονίας το πιθανότερο είναι να στοχεύσουν τοποθεσίες που υπάρχουν και πολίτες, ώστε η επίθεση να έχει περισσότερες πιθανότητες επιχειρησιακής επιτυχίας και επιπλέον να σπείρει τον φόβο και να έχει πολιτικό αποτέλεσμα. Αν και πολλοί Ισραηλινοί οπλοφορούν, το να πυροβολήσουν έναν Άραβα, επειδή τους φαίνεται ύποπτος είναι μάλλον απίθανο. Όταν γίνει δε το κακό, ο βομβιστής αυτοεξουδετερώνεται. Υπάρχει, όμως, πάντα το τρομακτικό ενδεχόμενο που αναφέραμε στην εισαγωγή: οι συγκρούσεις να επεκταθούν και στο εσωτερικό του Ισραήλ, σε ένα είδος ακήρυχτου εμφυλίου, μεταξύ Εβραίων και Ισραηλινών αραβικής καταγωγής.

Το Ισραήλ μαστίζεται από πολιτική κρίση. Στο κέντρο της είναι ο Νετανιάχου, που τον επισκιάζουν σκάνδαλα και έχει έρθει στο επίκεντρο σφοδρών εσωτερικών, αλλά και διεθνών αντιδράσεων, έπειτα από την αμφιλεγόμενη δικαστική μεταρρύθμιση που αποπειράθηκε. Ο ίδιος εξακολουθεί να διαθέτει λαϊκό έρεισμα, ενώ είναι επικεφαλής μιας κυβέρνησης συνασπισμού που αποτελείται από “σκληρά” δεξιά κόμματα, που είναι σε “πόλεμο” με το σύνολο της αντιπολίτευσης. Ο διχασμός στο εσωτερικό του Ισραήλ μπορεί αν αποδειχθεί πολύ πιο επικίνδυνος από τις ρουκέτες της Χαμάς.