Τεκτονικές αλλαγές σε Ευρώπη και Αραβικό Κόσμο

Η τρίτη κατά σειρά ευρωαραβική σύνοδος που πραγματοποιήθηκε προ ημερών στην Αθήνα επανέφερε στο προσκήνιο τις τεκτονικές αλλαγές που συντελούνται όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και στον Αραβικό Κόσμο. Αλλαγές που προφανώς επηρεάζουν και τις πολιτικές και τις οικονομικές ευρωαραβικές σχέσεις.

Στην Ευρώπη,  τα αποτελέσματα των εκλογών στην Ιταλία και τη Σουηδία επιβεβαιώνουν πως το κύμα αντισυστημικής ψήφου δεν έχει εκτονωθεί ούτε στον ευρωπαϊκό βορρά ούτε στον νότο. Ένα σημαντικό ερώτημα για την ΕΕ είναι γιατί ο ευρωσκεπτικισμός έχει επεκταθεί τόσο δυναμικά σε όλη την Γηραιά Ήπειρο; Γιατί οι Ευρωπαίοι έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στο ευρωπαϊκό εγχείρημα;

Η αιτία δεν είναι μόνον ο τρόπος λειτουργίας των ευρωπαϊκών θεσμών. Αντιμετωπίζουμε ευρύτερη κρίση. Σε βορρά και νότο, οι ευρωπαϊκοί λαοί αισθάνονται, ότι έχουν λιγότερη εθνική κυριαρχία, χωρίς να απολαμβάνουν ανταλλάγματα. Η περιβόητη κοινοτική αλληλεγγύη τείνει να υποκατασταθεί από την εθνική ιδιοτέλεια και τον οικονομικό εθνικισμό.

Η εντυπωσιακή άνοδος κομμάτων διαμαρτυρίας αποτυπώνει τη δυσαρέσκεια για την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων. Διαψεύσθηκε η άποψη ότι το ευρωπαϊκό ενοποιητικό εγχείρημα μπορεί να προχωρά μόνο προς τα εμπρός με κύρια στοιχεία τη διεύρυνση και την  εμβάθυνση. Με το Brexit η ΕΕ χάνει έναν ισχυρό εταίρο. Και με τις πολλές ταχύτητες που έχουν καθιερωθεί (Σένγκεν, ευρώ) διαψεύδεται ο ισχυρισμός ότι προχωράμε στην εμβάθυνση της Ένωσης όλοι μαζί.  Συνεπώς, το διακύβευμα για το μέλλον της ΕΕ παραμένει.

Νέες ισορροπίες στον Αραβικό Κόσμο

Αλλά και αυτό το ίδιο το σχήμα των ταχυτήτων διαψεύδεται. Γιατί μέχρι πρότινος αποτύπωνε ότι αν και βαδίζαμε με διαφορετικές ταχύτητες, βαδίζαμε προς την ίδια κατεύθυνση με κριτήριο τις ικανότητες του κάθε κράτους, χωρίς να αλλοιώνονται οι αρχές της ισοτιμίας και της κοινοτικής αλληλεγγύης. Αντιθέτως, σήμερα, ο διαχωρισμός δεν είναι ανάμεσα στα κράτη-μέλη που μπορούν και δεν μπορούν, αλλά ανάμεσα σε αυτούς που θέλουν και σε αυτούς που δεν θέλουν.

Η Σουηδία και η Πολωνία δεν θέλουν  να ενταχθούν στην Ευρωζώνη. Η Ολλανδία, ιδρυτικό κράτος της ΕΕ, έχει σοβαρές επιφυλάξεις για το ενοποιητικό εγχείρημα. Οι εξελίξεις αυτές, έχουν φέρει στην επιφάνεια τις καίριες αντιφάσεις και αντιθέσεις για το μέλλον της ΕΕ και του εγχειρήματος της ευρωπαϊκής ενοποίησης.

Αλλά και στον Αραβικό Κόσμο έχουμε εξελίξεις που επηρεάζουν  πολιτικούς συσχετισμούς, επιρροές, ισορροπίες. Παραδοσιακοί, ισχυροί παίκτες έχουν αποδυναμωθεί. Η αστάθεια που δημιουργήθηκε από τους πολέμους σε πολλά κράτη της περιοχής, δημιουργεί ανταγωνισμούς που έφεραν στο προσκήνιο νέους παίκτες, νέες επιρροές. Η άσκηση πολιτικής και οικονομικής επιρροής δεν ασκείται πλέον μόνο μέσα από τις παραδοσιακές συμμαχίες. Τα όσα διαδραματίζονται είναι πολύ πιο πολύπλοκα και η κατανόηση πιο δύσκολη.

Η άρρηκτη ιστορική, πολιτιστική και πνευματική σύνδεση μεταξύ των πολιτισμών της Μέσης Ανατολής και της Ελλάδας, έχει δημιουργήσει ισχυρούς δεσμούς κατανόησης, φιλίας, πρόσβασης και ανταλλαγών. Οι δεσμοί αυτοί, όμως, παίζουν μικρότερο ρόλο συγκριτικά με το παρελθόν σε ότι αφορά στις οικονομικές συναλλαγές και τις επενδύσεις. Η χώρα μας παρουσιάζει σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες και το αραβικό ενδιαφέρον είναι πολυποίκιλο. Τα αποτελέσματα, όμως, είναι  μικτά. Έχουμε επιτυχίες έχουμε και σημαντικές καθυστερήσεις. Οι Άραβες επενδύουν πλέον με καθαρά οικονομικά κριτήρια. Συνεπώς, θα επενδύσουν με κριτήρια απόδοσης της επένδυσης.