Θα αλλάξει ο Μπάιντεν την πολιτική έναντι του Ισραήλ;

Το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών αναμένεται να επηρεάσει και τις εξελίξεις στο Παλαιστινιακό. Η νίκη του Τζο Μπάιντεν έναντι του Ντόναλντ Τραμπ, προμηνύει αλλαγή της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής στο Παλαιστινιακό, που αναπόφευκτα επηρεάζει και τις ισραηλινές πολιτικές ισορροπίες. Ο Τραμπ αποδείχθηκε θερμός υποστηρικτής του ισραηλινού πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου, όποιος έχει καταστήσει άμεση προτεραιότητα τη διαφύλαξη της εθνικής ασφάλειας του Ισραήλ, από Παλαιστίνιους και Ιράν.

Η νίκη του Δημοκρατικού Μπάιντεν προκάλεσε αισιοδοξία στην Παλαιστινιακή Αρχή (PLO) καθώς της δίνει την ευκαιρία να ξαναρχίσει τις συνομιλίες με τον Λευκό Οίκο, τις οποίες διέκοψε ως αντίδραση στις αποφάσεις της κυβέρνησης Τραμπ. Η Ουάσιγκτον μετακίνησε την ισραηλινή πρεσβεία από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ, διέκοψε την χρηματοδότηση 25 εκατ. δολαρίων προς τα νοσοκομεία της ανατολικής Ιερουσαλήμ, καθώς και την χρηματοδότηση του Οργανισμού του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες (UNRWA) που έχει στόχο να τους παρέχει βοήθεια.

Ένα ακόμα σημείο προστριβής μεταξύ Παλαιστινίων και Τραμπ, αποτέλεσε και ο προτεινόμενος χάρτης της Ουάσιγκτον για μια συμφωνία Παλαιστίνης-Ισραήλ που αναφέρει ότι το Ισραήλ πρέπει να πάρει πάνω από το 30% της εύφορης κοιλάδας της Δυτικής Όχθης με αντάλλαγμα κάποιες περιοχές της ερήμου Νεγκέβ. Ο Τραμπ δήλωσε ότι έλαβε αυτές τις αποφάσεις προκειμένου να αναγκάσει τους Παλαιστίνιους να διαπραγματευτούν.

Ο Τραμπ υιοθέτησε μια διαφορετική πολιτική από το στόχο που είχαν θέσει οι προκάτοχοί του, να εμφανίζονται οι ΗΠΑ ως έντιμος διαμεσολαβητής μεταξύ Παλαιστινίων – Ισραηλινών, βάσει των Συμφωνιών του Camp David (1978) και του Όσλο (1993). Ο απερχόμενος πρόεδρος Τραμπ τάχθηκε υπέρ των ισραηλινών στόχων και έβαλε πλάτη στο Νετανιάχου για να κερδίσει στις ισραηλινές εκλογές του Απριλίου 2019.

Ο νέος Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έχει δηλώσει ότι, θα αποκαταστήσει τις σχέσεις των ΗΠΑ με τους Παλαιστινίους και ότι θα ανοίξει πάλι το αμερικανικό προξενείο στην Ανατολική Ιερουσαλήμ για να βοηθήσει τον παλαιστινιακό πληθυσμό. Ο Μπάιντεν υποστηρίζει σθεναρά το Ισραήλ και πιστεύει σε μια λύση δύο κρατών και όχι στη λήψη μέτρων που δυσκολεύουν την επίτευξη αυτής της λύσης. Όμως, ο Μπάιντεν προτίθεται, σύμφωνα με τους συμβούλους του, να μην μεταφέρει, την αμερικανική πρεσβεία από την Ιερουσαλήμ πίσω στο Τελ Αβίβ.

Παλαιστινιακό και Νετανιάχου

Η Παλαιστινιακή Αρχή ελπίζει ότι η νίκη του Μπάιντεν θα λειτουργήσει εποικοδομητικά στο να επιστρέψουν οι σχέσεις ΗΠΑ – Παλαιστίνης στην κανονικότητά τους και ότι ο νέος πρόεδρος μπορεί να ανταποκριθεί θετικά στην έκκληση του Παλαιστίνιου ηγέτη Μαχμούντ Αμπάς για μια διεθνή διάσκεψη με θέμα το μεσανατολικό στις αρχές του 2021. Ωστόσο, η ανώτατη αξιωματούχος της PLO Χανάν Ασράουϊ εμφανίζεται επιφυλακτική απέναντι στην  προεδρία Μπάιντεν, δηλώνοντας ότι «δεν περιμένουμε θαύματα αλλά τουλάχιστον περιμένουμε να σταματήσουν εντελώς οι επικίνδυνες καταστροφικές πολιτικές του Τραμπ».

Ωστόσο, μεγάλος χαμένος από τη νίκη Μπάιντεν θεωρείται ο Νετανιάχου, τον οποίο στήριξε με κάθε τρόπο ο Τραμπ, ο οποίος προέβη και σε φιλό-ισραηλινές κινήσεις, όπως την αναγνώριση της ισραηλινής κυριαρχίας στα Υψίπεδα του Γκολάν. Ο Νετανιάχου με tweet του αναφέρθηκε στον Τραμπ, ευχαριστώντας τον που «έφερε την αμερικανοϊσραηλινή συμμαχία σε πρωτόγνωρα ύψη» και κάλεσε τον Μπάιντεν να την ενισχύσει περισσότερο γράφοντας, «Τζο, γνωριζόμαστε εδώ και σχεδόν 40 χρόνια, η σχέση μας είναι θερμή και γνωρίζω ότι είσαι μεγάλος φίλος του Ισραήλ».

Κάποιοι Ισραηλινοί πολίτες θέλησαν με αφορμή το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών να στειλουν το δικό τους μήνυμα στο Νετανιάχου, ο οποίος αντιμετωπίζει κατηγορίες για διαφθορά. Διαδήλωσαν κατά του Νετανιάχου με πανό που έγραφαν “Ο Τραμπ έπεσε, Μπίμπι θα φύγεις”, “Νετανιάχου είσαι ο επόμενος. Ο Νετανιάχου θα πίεζε για διενέργεια πρόωρων εκλογών αν ο Τράμπ παρέμενε στην εξουσία. Αντίθετα, ο υπουργός Άμυνας Μπένι Γκάντζ, που στο πλαίσιο της συμφωνίας για εναλλαγή των θέσεων τους, θα διαδεχθεί τον Νετανιάχου, αναμένεται να πιέσει τώρα για γρήγορη διενέργεια εκλογών, από τη στιγμή που εκλέχτηκε ο Μπάιντεν.

Διαφορές Μπάιντεν – Νετανιάχου

Το Ισραήλ επηρεάζεται σημαντικά από την αλλαγή της ηγεσίας στον Λευκό Οίκο. Όταν ο Μπάιντεν, ως νέος πρόεδρος των ΗΠΑ επισκεφθεί το Ισραήλ θα αναδειχθούν έντονα οι διαφορές του με το Νετανιάχου. Οι διαφωνίες θα αφορούν τους εποικισμούς αλλά και το Ιράν που αποτελεί σημαντική παραδοσιακή απειλή για το Ισραήλ. Ο Μπάιντεν προσανατολίζεται στο να ακολουθήσει τη διπλωματία του Μπαράκ Ομπάμα και να επαναφέρει τις ΗΠΑ στη Συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν, τις οποίες και απέσυρε ο Τραμπ.

Ο Νετανιάχου πιστεύει ότι δεν υπάρχει καλύτερη εναλλακτική λύση από τις βαριές κυρώσεις που έχουν επιβληθεί από τις ΗΠΑ στο Ιράν, μέχρι να αποφασίσει να τερματίσει το πυρηνικό του πρόγραμμα. Ο Γκάντζ από την άλλη πλευρά, δεν αποκλείει μια αμερικανική διπλωματική προσπάθεια, αλλά επισημαίνει ότι δεν θα πρέπει να αφορά μόνο, τον τερματισμό του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος αλλά και μια απαγόρευση της διανομής βαλλιστικών πυραύλων στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των εργαστηρίων πυραύλων στο Λίβανο, καθώς και το τέλος της ιρανικής επέμβασης εναντίον του Ισραήλ σε Λίβανο και Συρία.

Ο Μπάιντεν θα υποστηρίξει τις συμφωνίες εξομάλυνσης των σχέσεων του Ισραήλ με το Μπαχρέιν, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Σουδάν και αναμένεται να εργαστεί για την προώθησή τους. Αλλά εκτιμάται οτι δεν θα προχωρήσει σε νέες συμφωνίες για τη δημιουργία ενός αντί-ιρανικού άξονα. Επιπλέον, το γεγονός ότι ο Μπάιντεν υποστηρίζει τη λύση δυο κρατών, θα αποτελέσει ένα ακόμα πεδίο σύγκρουσης με το Νετανιάχου καθώς και με τα δεξιά και ακροδεξιά πολιτικά κόμματα.

Το Ισραήλ ανησυχεί ιδιαίτερα και για το ενδεχόμενο ανάδειξης “ριζοσπαστικών φωνών” μέσα στο Δημοκρατικό Κόμμα, όπως είναι τα μέλη του Κογκρέσου, η Ιλχάν Ομάρ και η Αλεξάνδρια Οκάσιο-Κορτέζ οι οποίες ηγούνται των προσπαθειών για νέα αμερικανική πολιτική που δεν θα αντιλαμβάνεται πλέον το Ισραήλ ως στρατηγικό πλεονέκτημα των ΗΠΑ. Ωστόσο, σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να υποτιμάται η επιρροή του πανίσχυρου εβραϊκού λόμπι των ΗΠΑ, που ο κάθε υποψήφιος πρόεδρος κάνει και μια ομιλία στα μέλη του.