Θα μπορούσε ο Νταχλάν να είναι ο επόμενος κυβερνήτης της Γάζας;

Σε ό,τι αφορά τον Νταχλάν, η μέχρι στιγμής σταδιοδρομία του μπορεί να περιγραφεί επιεικώς ως ταραχώδης. Υπήρξαν σκαμπανεβάσματα στις σχέσεις του με τους Παλαιστινίους, αλλά και με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ. Για τις δύο αυτές χώρες πλέον θεωρείται άτομο αξιόπιστο και εγνωσμένου κύρους – από αντίπαλος μετατράπηκε σε έναν αξιόπιστο εταίρο.

Η αξιοπιστία του στη σύγχρονη ισραηλινο-παλαιστινιακή σκηνή ενισχύεται και από το γεγονός ότι κατάγεται από την Γάζα – γεννήθηκε το 1961 στο στρατόπεδο προσφύγων στην Χαν Γιουνίς. Ως έφηβος, ο Νταχλάν βοήθησε στην ίδρυση του “Κινήματος Νεολαίας Φατάχ, γνωστού ως “Γεράκια της Φατάχ”. Στα είκοσι του χρόνια, συνελήφθη αρκετές φορές από τις ισραηλινές αρχές για πολιτικό ακτιβισμό, αλλά ποτέ για τρομοκρατικές δραστηριότητες. Αξιοποίησε τον χρόνο του στις ισραηλινές φυλακές μαθαίνοντας εβραϊκά, τα οποία μιλάει άπταιστα.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, γράφτηκε ότι ο Νταχλάν βοήθησε στις διαπραγματεύσεις που οδήγησαν στις Συμφωνίες του Όσλο. Στην πρώτη συμφωνία (υπογράφηκε το 1993) αντιτάχθηκε βίαια η Χαμάς, που είχε έρθει στο προσκήνιο μετά την πρώτη Ιντιφάντα. Η ισλαμική οργάνωση διέκοψε κάθε σχέση με τον Γιασέρ Αραφάτ, τον ιστορικό και μέχρι πρότινος αδιαφιλονίκητο ηγέτη των Παλαιστινίων.

Ο Αραφάτ επέλεξε τον Νταχλάν για επικεφαλής της Προληπτικής Δύναμης Ασφαλείας στη Γάζα. ΗΠΑ και Ισραήλ τον υποστήριξαν και συνεργάστηκαν στενά μαζί του στον νέο του ρόλο – ιδιαίτερα στην αντιμετώπιση της Χαμάς που άρχισε να έχει δυναμική στις τάξεις των Παλαιστινίων. Ιστορικά η Χαμάς προέρχεται από το παλαιστινιακό παρακλάδι της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, ενώ η οργάνωση του Αραφάτ ομνύει στον εκκοσμικευμένο αραβικό εθνικισμό-σοσιαλισμό.

Νταχλάν, Χαμάς και Παλαιστινιακή Αρχή

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Νταχλάν είχε συγκεντρώσει μία δύναμη 20.000 ανδρών και έγινε τόσο ισχυρός, ώστε η Λωρίδα της Γάζας να ονομαστεί «Νταχλανιστάν». Τώρα, ένα τέταρτο του αιώνα αργότερα, μήπως ο τροχός της ιστορίας έχει κάνει τον κύκλο του; Θα μπορούσε άραγε ο Νταχλάν να κυβερνήσει ξανά τη Γάζα, με την ισλαμική οργάνωση στο περιθώριο;

Στην πραγματικότητα, το όνομά του έχει ακουστεί τα τελευταία χρόνια και για έναν άλλο πολύ πιο σημαντικό ρόλο: Ως πιθανός διάδοχος του προέδρου της Παλαιστινιακής Αρχής, Μαχμούντ Αμπάς. Όπως προαναφέραμε, ο Αμπάς διόρισε μόλις φέτος έναν στενό του συνεργάτη του ως πιθανό διάδοχο, για πρώτη φορά στην διάρκεια της πολυετούς θητείας του (μετά τον θάνατο του Αραφάτ) και για κατευνάσει τις διεθνείς αντιδράσεις που επικρίνουν την πολυετή εξουσία του.

Όμως ο Νταχλάν είχε ταράξει από νωρίς την Παλαιστινιακή Αρχή. Είχε προκαλέσει για πρώτη φορά πολιτική αναταραχή το 2001, όταν άρχισε να καταγγέλλει τη διαφθορά στους κόλπους της, ζητώντας μεταρρυθμίσεις. Ένα χρόνο αργότερα, παραιτήθηκε. Εμφανιζόμενος πλέον ως σφοδρός επικριτής του Αραφάτ, έκανε εκστρατεία ζητώντας την καταπολέμηση της διαφθοράς και μεταρρυθμίσεις. Να σημειωθεί πως η διαφθορά στις τάξεις της Παλαιστινιακής Αρχής αποτελεί μία από τις αιτίες για την άνοδο της Χαμάς.

Ως αποτέλεσμα, ο Νταχλάν και οι οπαδοί του κέρδισαν τα περισσότερα εκλογικά τμήματα της Φατάχ στη Γάζα, στις εκλογές του 2006, όπου η Χαμάς πέτυχε την πλειοψηφία. Ο Νταχλάν χαρακτήρισε την εκλογική της νίκη «καταστροφή» και τον Ιανουάριο του 2007, πραγματοποίησε τη μεγαλύτερη συγκέντρωση υποστηρικτών της Φατάχ στη Λωρίδα της Γάζας, όπου κατήγγειλε τη Χαμάς ως «μια ομάδα δολοφόνων και ληστών». Το ένστικτό του δικαιώθηκε έξι μήνες αργότερα, όταν η Χαμάς πραγματοποίησε ένα αιματηρό πραξικόπημα στη Γάζα, κατέλαβε την εξουσία και απέλυσε τους αξιωματούχους της Φατάχ (όσους δεν είχε ήδη δολοφονήσει).

Χρόνια αργότερα, αποκαλύφθηκε ότι ο Νταχλάν είχε διαδραματίσει βασικό ρόλο σε μια αποτυχημένη αμερικανική συνωμοσία για την απομάκρυνση της Χαμάς από την εξουσία. Ωστόσο, με την παλαιστινιακή πολιτική να είναι αυτή που είναι, υπήρξαν ορισμένα σημάδια μιας περιορισμένης συμφιλίωσης μεταξύ της Χαμάς και του Νταχλάν! Υπάρχουν αναφορές (περίπου το 2017) για παρασκηνιακές συνομιλίες – με τη μεσολάβηση της Αιγύπτου και την υποστήριξη των Εμιράτων – μεταξύ της Χαμάς και των εκπροσώπων του Νταχλάν.

Η αυτοεξορία στα Εμιράτα 

Το 2011, αφού ο Νταχλάν εκδιώχθηκε από τη Φατάχ, αυτοεξορίστηκε στα Εμιράτα. Από όταν η κυβέρνηση Μπους είχε ασκήσει πιέσεις στον Αμπάς να διορίσει τον Νταχλάν ως αναπληρωτή του (τέλη του 2007) ο πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής άρχισε να τον θεωρεί ως έναν ακόμα αντίπαλο, πολύ πιο επικίνδυνο.

Τον Ιούνιο του 2011, ο Αμπάς κατηγόρησε τον Νταχλάν για διαφθορά και δολοφονίες, φτάνοντας στο σημείο να τον κατηγορήσει ότι είχε δολοφονήσει τον εκλιπόντα ηγέτη της PLO, Γιάσερ Αραφάτ, μία σοβαρότατη κατηγορία για την οποία δεν προσκόμισε πειστικές αποδείξεις και για την οποία ο Νταχλάν ουδέποτε είχε καμία νομική συνέπεια. Γάλλοι ερευνητές το 2015 κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο Αραφάτ πέθανε από φυσικά αίτια, αν και η Παλαιστινιακή Αρχή έχει καταγγείλει ότι τον δολοφόνησε το Ισραήλ.

Κατά την εγκατάστασή του στα Εμιράτα, ο Νταχλάν έγινε στενός σύμβουλος του Μοχάμεντ μπιν Ζαγέντ, τότε πρίγκιπα διαδόχου και νυν προέδρου των ΗΑΕ. Αν και ποτέ δεν έχει επισήμως αποδειχτεί, εκτιμάται ότι ο Νταχλάν είχε διαδραματίσει παρασκηνιακό ρόλο στην ομαλοποίηση των σχέσεων μεταξύ των Εμιράτων και του Ισραήλ, με αποτέλεσμα τις ιστορικές Συμφωνίες του Αβραάμ τον Σεπτέμβριο του 2020 (τον δρόμο των Εμιράτων, ακολούθησαν το Μπαχρέιν, το Σουδάν και το Μαρόκο).

Η στενή σχέση του Νταχλάν με τα Εμιράτα του έχει δώσει οικονομική και πολιτική επιρροή, την οποία χρησιμοποίησε για να υποστηρίξει τους πολιτικούς του συμμάχους, εντός της παλαιστινιακής κοινωνίας. Την ίδια στιγμή βρέθηκε στο στόχαστρο και του Ταγίπ Ερντογάν, την περίοδο που οι σχέσεις Τουρκία-Εμιράτων ήταν σχεδόν πολεμικές – ο Ερντογάν τον έχει εμπλέξει μέχρι και στο αποτυχημένο πραξικόπημα!

Ο Νταχλάν μελλοντικός ηγέτης;

Τον Ιανουάριο του 2025, μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι η Χαμάς και η Φατάχ κατέληξαν σε ένα προσχέδιο συμφωνίας για τη σύσταση μιας “Επιτροπής Υποστήριξης” για τη διαχείριση της μεταπολεμικής Γάζας. Αν και η πρόταση αυτή απορρίφθηκε από την ΟΑΠ (Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης) άρχισαν τότε να συζητούνται οι πιθανοί ηγέτες μιας μεταπολεμικής Γάζας.

Οι όποιοι διεκδικητές πρέπει να είναι ταυτόχρονα αποδεκτοί από τις ΗΠΑ, τον τον αραβικό κόσμο και το Ισραήλ. Λίγοι εκτός του Νταχλάν έχουν την ταυτόχρονη υποστήριξη αυτών. Ο Παλαιστίνιος συγγραφέας Φάθι αλ-Σαμπάχ έχει δηλώσει: «Ο Νταχλάν δεν φιλοδοξεί να αναλάβει την ηγεσία της Λωρίδας της Γάζας στη μεταπολεμική φάση. Αντίθετα, βλέπει τον εαυτό του ως υποψήφιο για να ηγηθεί ολόκληρου του παλαιστινιακού λαού, προσβλέποντας στη θέση του προέδρου της Παλαιστινιακής Αρχής».

Αν όντως ο Νταχλάν έχει τέτοια φιλοδοξία, δεν είναι καθόλου ασυμβίβαστη με την αποδοχή του οδυνηρού και επαχθούς καθήκοντος να οδηγήσει την πατρίδα του, τη Γάζα, στον δρόμο της ειρήνης. Η επιτυχία σε αυτόν τον ρόλο θα έδινε στον Νταχλάν τη δυνατότητα να διαδεχθεί τον 90χρονο Μαχμούντ Αμπάς, ο οποίος βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο 20ό έτος της θητείας του!

Η ανάρτηση 

Προς το παρόν, ο Νταχλάν είναι ικανοποιημένος να παίζει το γνωστό πολιτικό του παιχνίδι – αρκείται να μιλά για σκέψεις και σενάρια σε ό,τι γράφεται για το πολιτικό του μέλλον και σε ό,τι αξίωμα ενδέχεται να στοχεύει.  Στις 24 Ιουλίου του 2024, ο Νταχλάν δημοσίευσε το εξής κείμενο στον λογαριασμό του X, αναφερόμενος μάλιστα στον εαυτό του στον πρώτο πληθυντικό “εμείς”:

«Διάφορα σενάρια έχουν επανειλημμένα παρουσιαστεί ή διαρρεύσει στα μέσα ενημέρωσης σχετικά με τις διευθετήσεις για την “επόμενη μέρα” του καταστροφικού πολέμου του Ισραήλ στη Γάζα. Μερικές φορές το όνομά μας χρησιμοποιείται για να ενθουσιάσει το κοινό. Επομένως, και για άλλη μια φορά, επαναλαμβάνουμε ότι… η ύψιστη προτεραιότητά μας τώρα είναι να τερματίσουμε τον πόλεμο. Δεν θα υποστηρίξουμε καμία επιλογή που δεν έχει επιτευχθεί με βάση τις παλαιστινιακές-εθνικές συνεννοήσεις που επιτεύχθηκαν μέσω μιας διαφανούς δημοκρατικής διαδικασίας… Έχω επανειλημμένα αρνηθεί να αποδεχτώ οποιονδήποτε ρόλο ασφαλείας, κυβέρνησης ή εκτελεστικού ρόλου».

Οι φήμες προφανώς ήταν ήδη έντονες και μάλιστα, λίγο μετά την ανάρτησή του, δόθηκε σε αυτές “ουσία”, σε ένα μακροσκελές άρθρο στην Wall Street Journal. «Το ερώτημα για το ποιος θα κυβερνήσει τη Γάζα», ξεκινούσε το άρθρο, «έχει πλήξει τις προσπάθειες για τον τερματισμό του ενιάμηνου πολέμου του Ισραήλ για την καταστροφή της Χαμάς… Μερικοί διαπραγματευτές έλκονται όλο και περισσότερο από τον Μοχάμεντ Νταχλάν ως προσωρινή λύση σε ένα δίλημμα που αντιμετωπίζει η μεταπολεμική Γάζα».

Το όνομα του Νταχλάν ακούγεται αδιαμφισβήτητα ως ένας πιθανός μελλοντικός Παλαιστίνιος ηγέτης, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Αναμφίβολα έχει κατά νου την ρήση του φίλου του Ηρώδη του Αττικού, Αύλου Γέλλιου, στο Αττικαί Νύκτες: «Πολλὰ μεταξὺ πέλει κύλικος καὶ χείλεος ἄκρου», δηλαδή ότι ακόμη και φαινομενικά απλά πράγματα μπορούν να πάνε στραβά…