Θα επιτρέψει ο Πούτιν να γίνει η Λευκορωσία μια “νέα Ουκρανία”;  

Δεκάδες χιλιάδες πολίτες διαδήλωσαν και σήμερα στη Λευκορωσία, ζητώντας, για δεύτερη συνεχόμενη Κυριακή την απομάκρυνση του προέδρου. Την ίδια ώρα, ο Λουκασένκο απειλεί να κλείσει τα κρατικά εργοστάσια και να απολύσει τους απεργούς, ενώ ο στρατός ανέλαβε τη φύλαξη των ιστορικών μνημείων. Η Δύση συνεχίζει τις πιέσεις αλλά συζητά, το ΝΑΤΟ διαψεύδει εκ νέου τη συγκέντρωση στρατευμάτων και η Μόσχα επαναλαμβάνει την διαθεσιμότητα της για αποστολή βοήθειας.

Κρατώντας ερυθρόλευκες σημαίες, Λευκορώσοι πολίτες συγκεντρώθηκαν στην πλατεία της Ανεξαρτησίας, φωνάζοντας συνθήματα, όπως “Ελευθερία!”, και ζητώντας την παραίτηση του Λουκασένκο. Συγκεντρώσεις και ανθρώπινες αλυσίδες σχηματίστηκαν υπέρ των διαδηλωτών και από χιλιάδες κατοίκους των χωρών της Βαλτικής. Οι εκδηλώσεις αυτές έγιναν τρεις δεκαετίες την  ανθρώπινη αλυσίδα της 23^ης Αυγούστου 1989, γνωστή ως “Δρόμος της Βαλτικής”, με την οποία οι Βαλτικές Χώρες εξέφρασαν την ανυπακοή τους στην τότε Σοβιετική Ένωση.

Στο Βίλνιους, την πρωτεύουσα της Λιθουανίας, όπου έχει καταφύγει η φερόμενη ως ηγέτης της λευκορωσικής αντιπολίτευσης, Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια, η  ανθρώπινη αλυσίδα θα φτάσει τα 30 χιλιόμετρα, μέχρι τα σύνορα με τη Λευκορωσία. Η Τιχανόφσκαγια δήλωσε ότι ενδέχεται να συμμετέχει, ενώ ο πρόεδρος της Λιθουανίας, Γκιτάνας Ναουσέντα, ο οποίος μετείχε και στην κινητοποίηση του 1989 θα είναι μεταξύ των διαδηλωτών.

Στρατός και διπλωματία για τη Λευκορωσία

Εκατοντάδες διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν και στη Λετονία, κατά μήκος των συνόρων με τη Λευκορωσία, ενώ ανάλογες συγκεντρώσεις έγιναν στην πρωτεύουσα της Εσθονίας Ταλίν και στη Γέφυρα του Καρόλου στην Πράγα. «Σήμερα, ήρθε η ώρα να εκφράσουν οι Λευκορώσοι αδελφοί μας την επιθυμία τους για ελευθερία. Ο Δρόμος της Ελευθερίας είναι το χέρι που τείνουμε προς αυτούς» είπε ο πρόεδρος της Λιθουανίας. Το 2020, ωστόσο, δεν είναι 1989.

Η Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια στην συνέντευξή της στο Reuters δήλωσε ότι οι  πολίτες της Λευκορωσίας δεν θα επιτρέψουν στον Λουκασένκο να τους μεταχειρίζεται όπως πριν και ότι αργά ή γρήγορα ο πρόεδρος της Λευκορωσίας θα πρέπει να φύγει. Ο Λουκασένκο, ωστόσο, απείλησε ότι θα κλείσει τα κρατικά  εργοστάσια, οι εργαζόμενοι των οποίων συμμετέχουν σε αντικυβερνητικές κινητοποιήσεις, αφήνοντας να εννοηθεί ότι οι εργάτες θα απολυθούν.

Παραλλήλως, έδωσε εντολή στον υπουργό Άμυνας να λάβει «τα αυστηρότερα μέτρα», προκειμένου ο στρατός να υπερασπιστεί την εδαφική ακεραιότητα της χώρας, ενώ επιθεωρούσε τις στρατιωτικές μονάδες που έχουν αναπτυχθεί στο Γκρόντνο, στα σύνορα της Λευκορωσίας με την Πολωνία. Στην περιοχή άλλωστε έχουν προγραμματιστεί μεγάλες στρατιωτικές ασκήσεις από τις 28 ως τις 31 Αυγούστου.

Οι δηλώσεις αυτές προκάλεσαν μια νέα διάψευση του ΝΑΤΟ, την τρίτη μέσα σε διάστημα δέκα ημερών, των φημών ότι η Συμμαχία έχει στείλει οποιεσδήποτε «ενισχύσεις» στα σύνορα με τη Λευκορωσία. Η εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ διαβεβαίωσε εκ νέου, ότι η ατλαντική συμμαχία βρίσκεται «σε καθαρά αμυντική» θέση, καλώντας παραλλήλως το Μινσκ να επιδείξει «απόλυτο σεβασμό στα θεμελιώδη δικαιώματα» των πολιτών της Λευκορωσίας. Για «προπαγάνδα» και «κατά φαντασίαν απειλές» έκαναν λόγο από την πλευρά τους οι κυβερνήσεις της Πολωνίας και της Λιθουανίας.

Ανάμεσα στην ΕΕ και τον Πούτιν

Σήμερα Κυριακή, λόγω μια δυνατής βροχής οι συγκεντρωμένοι διαδηλωτές διαλύθηκαν, χωρίς να σημειωθούν επεισόδια. Ο πρόεδρος της Λευκορωσίας, συνοδευόμενος από τον 15χρονο γιο του Νικολάι, πέταξε με ελικόπτερο πάνω από τη διαδήλωση. Όταν, όμως αυτό προσγειώθηκε στο προεδρικό μέγαρο, σύμφωνα με βίντεο που έδωσε στη δημοσιότητα η προεδρία, ο Λουκασένκο εμφανίζεται να φορά αλεξίσφαιρο γιλέκο και μοιάζει να κρατά ένα Καλάσνικοφ, χωρίς γεμιστήρα.

Σε άλλο βίντεο, το οποίο γυρίστηκε κατά τη διάρκεια της πτήσης ο Λευκορώσος πρόεδρος ακούγεται να λέει ότι οι διαδηλωτές «έφυγαν σαν τα ποντίκια». Νωρίτερα, άλλωστε, είχε γίνει γνωστό ότι ο στρατός θα αναλάβει την ευθύνη της προστασίας των εθνικών μνημείων και ότι οποιαδήποτε αναταραχή κοντά σε αυτά δεν θα αντιμετωπίζεται πλέον από την αστυνομία.

Την ίδια ώρα, η ΕΕ, η οποία δεν αναγνωρίζει το αποτέλεσμα ων εκλογών,  έχει ήδη δρομολογήσει κυρώσεις εναντίον προσώπων που εμπλέκονται στη νοθεία και στη βία κατά των διαδηλωτών. Ωστόσο, ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Ζοζέπ Μπορέλ, αν και ταύτισε τον Λουκασένκο με τον Μαδούρο, σημείωσε ότι η Ευρώπη πρέπει να συνεχίσει τον διάλογο μαζί του. «Είτε μας αρέσει είτε όχι, ελέγχουν (ο Λουκασένκο και ο Μαδούρο) την κυβέρνηση και οφείλουμε να συνεχίσουμε να συνδιαλεγόμαστε μαζί τους, παρόλο που δεν αναγνωρίζουμε τη δημοκρατική νομιμότητά τους» είπε χαρακτηριστικά.

Στην συνέντευξή του στη El Pais, ο Μπορέλ σημείωσε επίσης ότι η ΕΕ «δεν έχει την πρόθεση να μετατρέψει τη Λευκορωσία σε μια δεύτερη Ουκρανία» για να προσθέσει ότι «το πρόβλημα των Λευκορώσων δεν είναι να επιλέξουν ανάμεσα στη Ρωσία και την Ευρώπη, αλλά να αποκτήσουν ελευθερία και δημοκρατία». Οι ενδείξεις πάντως για την Λευκορωσία είναι ότι μάλλον αυτό που μετράει σχετικά με τις εξελίξεις δεν είναι οι προθέσεις της ΕΕ, αλλά το τι είναι διατεθειμένος να ανεχθεί ο Πούτιν. Και αν κρίνει κανείς από τις δηλώσεις του Λαβρόφ αυτά δεν είναι και πολλά.

Σύμφωνα με τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών είναι αδύνατον να αποδειχθεί ότι ο Λουκασένκο δεν κέρδισε τις εκλογές, αφού δεν υπήρχαν διεθνείς παρατηρητές. Κατά τον ίδιο, η Μόσχα απευθύνει έκκληση για έναν ευρύ εθνικό, χωρίς δηλαδή ξένες παρεμβάσεις, διάλογο στη Λευκορωσία και εκτιμά ότι η συνταγματική μεταρρύθμιση θα μπορούσε να είναι μια βιώσιμη λύση στην πολιτική κρίση που αντιμετωπίζει η χώρα. Ο Λαβρόφ σημείωσε επίσης ότι μέλη της αντιπολίτευσης, που αναχώρησαν από τη Λευκορωσία, επιδιώκουν «αιματοχυσία», φωτογραφίζοντας την Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια, για την οποία εκτίμησε ότι δέχεται «πιέσεις», αφού πλέον κάνει περισσότερες δηλώσεις στα αγγλικά.

Στην περιοχή μεταβαίνει πάντως, ο δεύτερος στην ιεραρχία της αμερικανικής διπλωματίας, ο Αμερικανός αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Στίβεν Μπίγκαν, ο οποίος θα επισκεφτεί τη Λιθουανία και τη Ρωσία για να συζητήσει την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στη Λευκορωσία. Ο Μπίγκαν θα συναντηθεί τη Δευτέρα στο Βίλνιους με τους υπουργούς Εξωτερικών και Άμυνας της Λιθουανίας, ενώ την Τρίτη και την Τετάρτη θα βρίσκεται στη Μόσχα για συνομιλίες. Η επίσκεψη αυτή εκτιμάται ως ένδειξη ότι οι ΗΠΑ θέλουν να διαδραματίσουν έναν ρόλο στην επίλυση της κρίσης.