Θερμοβαρικά όπλα: Κουρδιστάν, Συρία, Αφγανιστάν, Τσετσενία…

Ένα από τα πιο κωμικοτραγικά που ακούσαμε από τα ΜΜΕ είναι ότι χρησιμοποιήθηκαν από τη ρωσική πλευρά θερμοβαρικά όπλα, τα οποία παρουσιάστηκαν σαν το “πρώτο βήμα πριν τα πυρηνικά”. Στην πραγματικότητα, θερμοβαρικά έχουν αναπτυχθεί και χρησιμοποιούνται εδώ και δεκαετίες από πολλούς στρατούς. Τα θερμοβαρικά ανήκουν στην κατηγορία των ογκομετρικών εκρηκτικών. Εξαπολύουν ένα νέφος, το οποίο, αξιοποιώντας το οξυγόνο της ατμόσφαιρας, αλλάζει τη στοιχειομετρική σύνθεση της ατμόσφαιρας και τη μετατρέπει σε εκρηκτικό-εμπρηστικό μείγμα.

Ουσιαστικά δηλαδή ένα παρόμοιο όπλο πολλαπλασιάζει τον εαυτό του και τα αποτελέσματα της εκρήξεως είναι πολύ πιο έντονα από αυτά ενός συμβατικού εκρηκτικού. Χάρη, επίσης, στην υπερπίεση και υποπίεση που δημιουργείται, χρησιμοποιούνται και για την προσβολή εισόδων σπηλαίων, με σκοπό να προσβάλουν με τα δευτερογενή αποτελέσματα αυτούς που κρύβονται μέσα.

Για τον σκοπό αυτό είχαν χρησιμοποιηθεί θερμοβαρικές βόμβες από τη Ρωσία στον πόλεμο της Τσετσενίας όπως και από τις ΗΠΑ το 2001 στην οροσειρά Τόρα Μπόρα στο Αφγανιστάν. Τότε, ελλείψει ενός σχετικού όπλου στο αμερικανικό οπλοστάσιο, η νεότευκτη υπηρεσία DTRA (Defense Threat Reduction Agency) είχε σχεδιάσει, αναπτύξει και κατασκευάσει μια θερμοβαρική βόμβα, κυριολεκτικά από το μηδέν μέσα σε λίγο περισσότερο από 70 μέρες.

Προσωπικά είχα μάθει για την ύπαρξη αυτών των όπλων στην έκθεση αμυντικού υλικού Defendory το 1996, όταν αναζητούσαμε δημοσιογραφικά αν η ισπανική εταιρεία EXPAL είχε πουλήσει σχετικά όπλα στην Τουρκία. Η Τουρκία σήμερα διαθέτει θερμοβαρικές ρουκέτες που χρησιμοποιεί από τους φορητούς εκτοξευτές RPG-7 και πιθανώς και βαρύτερα συστήματα.

Η Ελλάδα επίσης διαθέτει θερμοβαρικά όπλα και συγκεκριμένα ορισμένους από τους ρωσικής κατασκευής πυραύλους Kornet E, οι οποίοι διαθέτουν θερμοβαρικές κεφαλές στην θέση των αντιαρματικών κοίλου γεμίσματος (HEAT). Κατασκευή παρόμοιων όπλων γίνεται από πολλές χώρες. Στη γειτονιά μας γίνεται από τη Βουλγαρία, τη Σερβία και μάλλον από τη Ρουμανία.

Θερμοβαρικά πολλών ειδών

Θερμοβαρικά όπλα υπάρχουν σε όλα τα μεγέθη. Από τις βομβίδες του ρωσικού φορητού βομβιδοβόλου GM 94 μέχρι την ισχυρότερη συμβατική βόμβα του πλανήτη, τη ρωσική που αναφέρεται με το παρωνύμιο FOAB (father of all bombs) και έχει εκρηκτικό φορτίο αντίστοιχο με αυτό 44 τόνων ΤΝΤ. Η βόμβα αυτή πιθανολογείται ότι έχει χρησιμοποιηθεί στην Ουκρανία, χωρίς προς το παρόν να υπάρχουν σχετικά στοιχεία.

Πάντως, αν κάτι τέτοιο όντως συνέβη, δεν είναι η πρώτη φορά. Έχει ξαναχρησιμοποιηθεί στη Συρία, στην οποία έγινε ευρεία χρήση θερμοβαρικών όπλων όλων των ειδών και των τύπων. Γενικότερα, θερμοβαρικά όπλα έχουν χρησιμοποιηθεί τα τελευταία χρόνια στο Κουρδιστάν από τους Τούρκους, στη Συρία, πιθανώς στη Λιβύη, την Τσετσενία και το Αφγανιστάν, μεταξύ των άλλων.

Πιο παλιά, στις τελευταίες φάσεις του Πολέμου στο Βιετνάμ, οι αεροπορικές δυνάμεις του Νοτίου Βιετνάμ είχαν χρησιμοποιήσει βόμβες εκρηκτικού αερίου καυσίμου (fuel air explosives / FAE), που είναι ένα είδος θερμοβαρικών, σε μια απελπισμένη προσπάθεια να αναχαιτίσουν τις δυνάμεις του Βορείου Βιετνάμ. Ναι μεν, λοιπόν, τα θερμοβαρικά είναι όπλα πολύ φονικά, αλλά ούτε πρωτότυπη είναι η χρήση τους, ούτε και παράνομη. Εάν χρησιμοποιήθηκαν στην Ουκρανία, σηματοδοτούν ένα πέρασμα σε μια πιο φονική φάση των επιχειρήσεων με ό,τι αυτό σημαίνει. Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν συνιστούν το πρώτο βήμα πριν τη χρήση πυρηνικών, όπως μας “πληροφορούν” τα ελληνικά ΜΜΕ.