Θρίλερ με το ιρανικό τάνκερ και την συμφωνία για τα πυρηνικά

Συνεχίζεται το θρίλερ με το ιρανικό δεξαμενόπλοιο, αυτή τη φορά στην ανατολική Μεσόγειο, όπου πλέει, χωρίς να είναι ξεκάθαρο που κατευθύνεται. Την ίδια ώρα φαίνεται πως παγώνουν οι εξελίξεις που είχε δρομολογήσει η γαλλική πρωτοβουλία στην σύνοδο G7 για την διευθέτηση της ιρανικής κρίσης, καθώς Ουάσινγκτον και Τεχεράνη εμμένουν στις θέσεις τους.

Το δεξαμενόπλοιο, με την αρχική ονομασία Grace1, είχε συλληφθεί πριν ένα μήνα από πλοία του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού και κρατήθηκε με την κατηγορία ότι μετέφερε πετρέλαιο στην Συρία, παρά την διεθνή απαγόρευση. Ωστόσο, με δικαστική απόφαση του επετράπη να αποπλεύσει, αφού η Τεχεράνη διαβεβαίωσε ότι το φορτίο δεν προοριζόταν για τη Συρία. αφαιρώντας την ιρανική σημαία και αλλάζοντας το όνομά του σε Adrian Darya.

Μια απόπειρα των ΗΠΑ να συλληφθεί εκ νέου το πλοίο έπεσε στο κενό, καθώς η Διοίκηση του Γιβραλτάρ αρνήθηκε να προχωρήσει σε αυτήν την ενέργεια. Από εκείνη τη στιγμή άρχισε και το θρίλερ για το που κατευθύνεται το ιρανικό δεξαμενόπλοιο. Η είδηση ότι είχε προορισμό την Καλαμάτα έθεσε σε επιφυλακή τις υπηρεσίες του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών. Ωστόσο, ένα εικοσιτετράωρο αργότερα, το πλοίο εντοπίστηκε στα ανοιχτά της Τυνησίας και έγινε γνωστό ότι κατευθύνεται προς την Τουρκία και συγκεκριμένα τη Μερσίνα.

Αλλάζει ρότα συνεχώς

Το πρωί της Παρασκευής, το Adrian Darya 1 άλλαξε και πάλι πορείας και, σύμφωνα με τον εξειδικευμένο ιστότοπο Marine Traffic, κατευθύνθηκε προς το λιμάνι της Αλεξανδρέττας (Ισκεντερούν), το οποίο απέχει περίπου 200 χιλιόμετρα από το διυλιστήριο Μπάνιας της Συρίας.

Η Τεχεράνη αρνείται από την πρώτη στιγμή ότι το πλοίο, το οποίο μεταφέρει περισσότερα από δύο εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου, είχε προορισμό τη Συρία. Πριν λίγες ημέρες μάλιστα, ανακοίνωσε ότι το φορτίο έχει πουληθεί και ότι ο ιδιοκτήτης του πετρελαίου, του οποίου την ταυτότητα δεν αποκάλυψε, θα αποφασίσει που θα κατευθυνθεί το τάνκερ.

Η κατάσταση περιπλέχτηκε ακόμη περισσότερο, όταν ο Τσαβούσογλου, από το Όσλο όπου βρίσκεται, ανέφερε ότι το πλοίο κατευθύνεται προς τον Λίβανο και όχι προς την Τουρκία. Η υπουργός Ενέργειας του Λιβάνου απάντησε σχεδόν αμέσως ότι η Βηρυτός δεν έχει λάβει αίτημα για αγκυροβόλιο και ο Τσαβούσογλου διευκρίνισε ότι το τάνκερ πλέει προς τα χωρικά ύδατα του Λιβάνου, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα δέσει και σε κάποιο από τα λιμάνια της χώρας. Επανέλαβε πάντως ότι ο τελικός προορισμός δεν είναι η Τουρκία.

Σύμφωνα πάντως με το marinetraffic, το Adrian Darya 1 βρίσκεται  βορειοδυτικά της Κύπρου και μακριά από τα χωρικά ύδατα του Λιβάνου. Ο εξειδικευμένος ιστότοπος αναφέρει μάλιστα, ότι προορισμός του πλοίου είναι το λιμάνι της Αλεξανδρέττας. Το Adrian Darya 1 επρόκειτο να καταπλεύσει στο λιμάνι της Μερσίνας στις 31 Αυγούστου. Την Πέμπτη όμως άλλαξε ξαφνικά πορεία και, αφού έκανε στροφή σχεδόν 180 μοιρών, απομακρύνθηκε από τις τουρκικές ακτές. Το πρωί, ενώ βρισκόταν δυτικά της Κύπρου, έκανε, ωστόσο,  ξανά αναστροφή.

Διχάζει η αμερικανική αποστολή

Την ίδια ώρα, δείχνει να έχει κοπάσει ο αρχικός ενθουσιασμός σχετικά με τις εξελίξεις που είχε διαφανεί ότι δρομολογεί η γαλλική πρωτοβουλία στη Σύνοδο της G7 στη Μπιαρίτς. Ο Τραμπ δήλωσε εξαρχής, ότι οι ΗΠΑ δεν θα κάνουν καμία παραχώρηση, χωρίς όμως να αποκλείει το ενδεχόμενο να συναντηθεί με τον Ιρανό πρόεδρο. Έτοιμος για συνάντηση δήλωσε και ο Ρουχανί, εφόσον όμως η Ουάσινγκτον άρει όλες τις κυρώσεις προς το Ιράν, ενώ ο Ζαρίφ κάλεσε τις ΗΠΑ να επιστρέψουν στην Συμφωνία του 2015 αντί να ασκούν, όπως είπε, «οικονομική τρομοκρατία».

Την Πέμπτη πάντως, ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας Μαρκ Έσπερ ανακοίνωσε την έναρξη της επιχείρησης Sentinel, της αποστολής δηλαδή πολυεθνικής ναυτικής δύναμης στον Περσικό και την θάλασσα του Ομάν. Στην δύναμη αυτή μετέχουν το Ηνωμένο Βασίλειο, η Αυστραλία και το Μπαχρέιν, ενώ η ΕΕ εκφράζει επιφυλάξεις.

«Δεν θέλουμε να είμαστε σε έναν μηχανισμό συνοδείας πλοίων, αλλά να διασφαλίσουμε μια αποτρεπτική παρουσία», δήλωσε η υπουργός Άμυνας της Γαλλίας, Φλοράνς Παρλί, λίγο πριν την άτυπη σύνοδο με τους Ευρωπαίους ομολόγους της στο Ελσίνκι, αναφέροντας παραλλήλως, ότι ορισμένες χώρες θέλουν να αναπτύξουν ευρωπαϊκά μέσα στην περιοχή. Επιβεβαίωσε έτσι εμμέσως την ιδέα της δημιουργίας μιας ευρωπαϊκής αποστολής επιτήρησης, σημειώνοντας, ωστόσο, ότι οι χώρες της ΕΕ που είναι έτοιμες να δεσμευτούν για αυτό είναι ελάχιστες.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Γαλλία διατηρεί σε μόνιμη βάση μια φρεγάτα στην περιοχή και ότι ο Μακρόν επιδιώκει την αποκλιμάκωση των εντάσεων, αν και, όπως σημείωσε η Παρλί, «είμαστε μακριά από τον επιδιωκόμενο στόχο». Ο μεγάλος φόβος των Ευρωπαίων είναι να μην καταστούν αμετάκλητες οι αποφάσεις της Τεχεράνης να  παραβιάσει ορισμένες υποχρεώσεις που απορρέουν από την συμφωνία του 2015, την οποία επιδιώκουν να κρατήσουν ενεργή, παρά την αποχώρηση των ΗΠΑ.

Ο φόβος των Ευρωπαίων

Η εκτίμηση των Ευρωπαίων είναι ότι δεν έχουν καταστεί ακόμη «αμετάκλητες» οι αποφάσεις του Ιράν να αποσύρεται από όρους της συμφωνίας, η Τεχεράνη, ωστόσο, ανακοίνωσε πριν λίγο ότι αύξησε περαιτέρω το απόθεμα εμπλουτισμένου ουρανίου, καθώς και την  διύλισή του σε υψηλότερη καθαρότητα, πάνω από τα όρια που θέτει η συμφωνία (ΚΣΟΔ). Είχε ανακοινώσει άλλωστε την πρόθεση της να αυξάνει σταδιακά τα επιτρεπτά όρια, ως αντίδραση στην επαναφορά και την επέκταση των αμερικανικών κυρώσεων εναντίον της.

Ήδη από τον Ιούλιο, ο διεθνής οργανισμός ατομικής ενέργειας (IAEA), που επιβλέπει την τήρηση της συμφωνίας, είχε κάνει γνωστό ότι το Ιράν έχει υπερβεί το όριο των 202,8 κιλών σε αποθέματα ουρανίου και το όριο 3,6% σχάσιμου υλικού στο οποίο επιτρέπεται να εμπλουτίζει ουράνιο. Σήμερα, η Τεχεράνη έχει συσσωρεύσει 241,6 κιλά σε αποθέματα εμπλουτισμένου ουρανίου και ο εμπλουτισμός το είναι στο  4,5%, όπως αναφέρεται στην σχετική έκθεση του ΙΑΕΑ.

Θα πρέπει να σημειωθεί ωστόσο, ότι τα σημερινά αποθέματα ουρανίου του Ιράν παραμένουν κατά πολύ μικρότερο από εκείνα που κατείχε πριν την υπογραφή της συμφωνίας του 2015. Το ίδιο συμβαίνει και με το επίπεδο εμπλουτισμού, το οποίο ήταν τότε στο 20%, πολύ χαμηλότερο από το περίπου 90% που απαιτείται για την κατασκευή πυρηνικών όπλων.

Οι κινήσεις αυτές της Τεχεράνης είναι ουσιαστικά ένα μέσο πίεσης των Ευρωπαίων, οι οποίοι δηλώνουν ότι θέλουν ζωντανή την συμφωνία. Μέσα από αυτές τις ενέργειες, το Ιράν επιδιώκει να προχωρήσουν οι Ευρωπαίοι στην δημιουργία του μηχανισμού παράκαμψης των αμερικανικών κυρώσεων στις συναλλαγές του με ευρωπαϊκές εταιρίες.  Η δημιουργία του συγκεκριμένου μηχανισμού έχει ανακοινωθεί σχεδόν έναν χρόνο πριν, η Τεχεράνη όμως δεν έχει δει ακόμη αποτελέσματα.