Τι μας διδάσκει για το σήμερα το εμπάργκο ΗΠΑ στην Ιαπωνία το 1941

Οι 27 καλούνται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εγκρίνουν το 6ο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας που περιλαμβάνει την σταδιακή επιβολή εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο, ενώ η πλήρης απαγόρευση εισαγωγής του θα ισχύσει στο τέλος της χρονιάς. Είναι γνωστό ότι η ιστορία δεν διδάσκει, ούτε επαναλαμβάνεται, αν και σε κάποιους θυμίζει ιστορικές αναλογίες, παρεμφερείς καταστάσεις ή και διαμετρικά αντίθετες περιπτώσεις.

Το ευρωπαϊκό εμπάργκο είναι μια απαγόρευση εισαγωγών πετρελαίου από τη Ρωσία. Το αμερικανικό εμπάργκο πετρελαίου προς την Ιαπωνία το 1941 ήταν μια απαγόρευση εξαγωγής, η οποία κατά πολλούς αναλυτές ήταν η αφορμή για την ιαπωνική επίθεση στο Περλ Χάρμπορ, που επέβαλε στις ΗΠΑ την είσοδό τους στον πόλεμο.

Ως γνωστόν, η Αυτοκρατορική Ιαπωνία ξεκίνησε το 1931 την επεκτατική πολιτική της καταλαμβάνοντας τη Μαντζουρία, ενώ το 1937 εισέβαλε σε διάφορες περιοχές της Κίνας, όπου πραγματοποίησε και την περιβόητη Σφαγή της Ναντσίνγκ. Το 1940 ο αυτοκρατορικός στρατός εισέβαλε στην Γαλλική Ινδοκίνα, δεδομένου ότι η Γαλλία είχε συνθηκολογήσει (κυβέρνηση Βισύ).

Η κατάληψη της Ινδοκίνας ήταν η αφορμή για της ΗΠΑ να απαγορεύσουν την εξαγωγή χάλυβα, σιδήρου και αεροπορικών καυσίμων στην Ιαπωνία. Το Τόκυο προσπάθησε να άρει το εμπάργκο, ενώ παράλληλα συνέχισε να επεκτείνεται στη νοτιοανατολική Ασία προκειμένου να εξασφαλίσει πετρέλαιο και πρώτες ύλες. Οι ΗΠΑ απαίτησαν να αποχωρήσει η Ιαπωνία από την Κίνα και την Ινδοκίνα, αλλά αντί γι’ αυτό, στις 7 Δεκεμβρίου 1941 η αεροπορία της επιτέθηκε στο Περλ Χάρμπορ καταβυθίζοντας τα αμερικάνικα θωρηκτά και καταδρομικά. Ευτυχώς, τα αεροπλανοφόρα δεν ήταν εκεί και στη συνέχεια έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στην αμερικανική νίκη.

Να θυμίσουμε ότι η Ιαπωνία εκείνη την περίοδο διέθετε μεγαλύτερο και τεχνολογικά καλύτερο στόλο και αεροπορία από τις ΗΠΑ, που ακόμη βίωναν τις επιπτώσεις του κραχ του 1929. Όμως, η Ιαπωνία δεν είχε πετρέλαιο και χάλυβα για περισσότερους από έξι μήνες, γι’ αυτό και δεν ήθελε ένα χρονοβόρο πόλεμο με τις ΗΠΑ. Γι’ αυτό και το ιαπωνικό επιτελείο σχεδίασε έναν κεραυνοβόλο πόλεμο έξι μηνών.

Απόψυξη των “παγωμένων” διενέξεων

Δεν είναι κακό, λοιπόν, να ανακαλούμε ιστορικά γεγονότα για αναστοχασμό με αφορμή την τρέχουσα γεωπολιτική συγκυρία. Είναι δε σκόπιμο να θυμίσουμε ότι η οικονομία και, κυρίως η ενέργεια και οι πρώτες ύλες, παραμένουν οι ισχυρότεροι παράγοντες στη γεωπολιτική ανάλυση. Και είναι πλέον σαφές ότι η Δύση επιχειρεί τον οικονομικό στραγγαλισμό της Ρωσίας χρησιμοποιώντας κυρίως τις ροές του χρήματος.

Να σημειώσουμε ότι η ΕΕ εισάγει ρωσικό πετρέλαιο 450 εκατ. δολ. την ημέρα και ότι από την αρχή του ουκρανικού πολέμου έχει πληρώσει 44 δισ. ευρώ για καύσιμα από τη Ρωσία. Γι’ αυτό και καταγγέλλεται ότι χρηματοδοτεί την πολεμική μηχανή του Πούτιν. Η ενεργειακή εξάρτηση της ΕΕ παραμένει μία κρίσιμη διάσταση και η κατάσταση μοιάζει lose-lose με τα εμπάργκο και ενδέχεται να πυροδοτήσει διασπάσεις ή επεκτάσεις των μετώπων αντιπαράθεσης.

Όπως επισημάναμε πρόσφατα, πολλές “παγωμένες διενέξεις” φαίνεται να έχουν εισέλθει σε “φάση απόψυξης”, ενώ πληθαίνουν οι κριτικές στην πολιτική Μπάιντεν και από αμερικανικούς παράγοντες, που θεωρούν ότι οδηγεί στον Γ΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Από την άλλη, τόσο η αμερικάνικη πλευρά, όσο και η ρωσική, επαναλαμβάνουν πως δεν πολεμάει το ΝΑΤΟ εναντίον της Ρωσίας, αλλά η Μόσχα αντιδρά στην ενίσχυση των Ουκρανών με βαρέα όπλα και απειλεί με χτυπήματα σε όμορες χώρες μέσω των οποίων περνάει η βοήθεια. Όταν μάλιστα, η γερμανική κυβέρνηση ανακαινίζει τα καταφύγια και καλεί τους πολίτες της να έχουν προμήθειες τροφίμων και νερού για δέκα μέρες, τι να σκεφτεί ο κόσμος;