Τί ρισκάρει η Χεζμπολάχ αν κηρύξει γενικό πόλεμο στο Ισραήλ

Τελικώς ο Χασάν Νασράλα δεν πάτησε το κουμπί… Στο χτεσινό διάγγελμα του, πρώτη είδηση επί ώρες σε όλα τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, ο ηγέτης της πανίσχυρης οργάνωσης των Λιβανέζων σιιτών δεν κήρυξε γενικό πόλεμο στο Ισραήλ, γεγονός που θα “άνοιγε την πόρτα του φρενοκομείου” στην Μέση Ανατολή, με δεδομένη την υπεροπλία της Χεζμπολάχ που ξεπερνά κατά πολύ τις δυνάμεις του ίδιου του λιβανέζικου στρατού.

Ο Νασράλα απέδωσε την αιματηρή επίθεση της 7ης Οκτώβριου αποκλειστικά στην Χαμάς, “βγάζοντας από το κάδρο” την οργάνωση του, αλλά και τον κυριότερο σύμμαχο του, το σιιτικό Ιράν (όπως εξάλλου έπραξαν προηγουμένως οι ΗΠΑ). Μάλιστα, ο Νασράλα προχώρησε σε διαχωρισμό του σιιτικού άξονα που έχει συγκροτήσει η Τεχεράνη στην Μέση Ανατολή (Χεζμπολάχ στον Λίβανο, Χούθι στην Υεμένη και σιιτικές πολιτοφυλακές στο Ιράκ) από την Χαμάς, η αιματηρή επίθεση της οποίας όντως παρουσιάζει δύο βασικές διαφορές με την δράση της Χεζμπολάχ και των άλλων σιιτικών πολιτοφυλακών.

Η επίθεση της Χαμάς ήταν τυφλή και στοχοποίησε αδιακρίτως αμάχους, κάτι που η Χεζμπολάχ και οι δυνάμεις του σιιτικού άξονα αποφεύγουν σε γενικές γραμμές. Υπάρχουν δε αναφορές πως μαχητές της Χαμάς είχαν ακόμα και λάβαρα του ISIS, το οποίο η Χεζμπολάχ και οι άλλες σιιτικές πολιτοφυλακές έχουν πολεμήσει στην Συρία και το Ιράκ, την περίοδο που αυτό υποστηρίζονταν από τις σουνιτικές μοναρχίες του Κόλπου και την Τουρκία. Να σημειωθεί πως η ΕΕ χαρακτηρίζει ως “τρομοκρατική” μόνο την στρατιωτική πτέρυγα της Χεζμπολάχ και όχι την πολιτική της.

Μία άλλη διαφορά της Χεζμπολάχ με τους Χούθι και τις ιρακινές σιιτικές πολιτοφυλακές είναι πως η δράση της πρώτης ουδέποτε έχει κηλιδωθεί από αιματηρές σεχταριστικές συγκρούσεις, όπως στην Υεμένη, ή εις βάρος των σουνιτών στο Ιράκ, τα χρόνια που ακολούθησαν την ανατροπή του (σουνίτη) Σαντάμ Χουσείν. Πόσο μάλλον όταν αναφερόμαστε στον Λίβανο, όπου την δεκαετία του ’70 σημειώθηκε ο πρώτος μεγάλος εμφύλιος της Μέσης Ανατολής, που διήρκησε μέχρι τις αρχές του ’90.

Ο λιβανέζικος εμφύλιος

Ο Λίβανος μπορεί να χαρακτηριστεί ως η “Βοσνία της Μέσης Ανατολής”. Άραβες σουνίτες, από κοινού με την κοινότητα των σιιτών, προσπαθούσαν να συνυπάρξουν με τις μεγάλες χριστιανικές κοινότητες, των μαρωνιτών και των ελληνορθόδοξων. Σε αυτό το εθνοτικό μίγμα πρέπει να προσθέσουμε και τους χιλιάδες Παλαιστίνιους πρόσφυγες, που κατέφυγαν στον Λίβανο μετά τους αραβοϊσραηλινούς πολέμους και την σφαγή των Παλαιστινίων φενταγίν στην Ιορδανία, κατά τον “Μαύρο Σεπτέμβρη” το 1970.

Οι ένοπλες επιθέσεις των Παλαιστίνιων φενταγίν εις βάρος του Ισραήλ από το έδαφος του Λιβάνου, προκαλούσαν τα πολεμικά αντίποινα του Τελ Αβίβ, γεγονός που επέφερε πολιτική πόλωση σε μία αραβική χώρα που σε γενικό βαθμό ήταν απούσα από τους μεγάλους αραβοϊσραηλινούς πολέμους (να σημειωθεί πως η πλειονότητα των αξιωματικών του λιβανέζικου στρατού είναι Μαρωνίτες). Σύντομα ξεκίνησε μία αιματηρή σύγκρουση μεταξύ των φενταγίν και των Αράβων συμμάχων τους (μπααθιστές, λιβανέζικη Αριστερά κτλ) και των Φαλαγγιτών, τις παραστρατιωτικές μιλίτσιες των Χριστιανών Μαρωνιτών (συμμάχων του Ισραήλ).

Στο πρώτο κύμα του εμφυλίου οι σιίτες (η πολυπληθέστερη θρησκευτική κοινότητα του Λιβάνου) απείχε από τις συγκρούσεις. Η Χεζμπολάχ ιδρύθηκε μετά την ισραηλινή στρατιωτική εισβολή στον νότιο Λίβανο το 1982 και η δράση της στράφηκε σχεδόν αποκλειστικά κατά των ισραηλινών κατοχικών στρατευμάτων. Εμφανίζονταν πρωτίστως ως εθνικοαπελευθερωτική οργάνωση του Λιβάνου και όχι ως μία φιλοϊρανική, ή φιλοπαλαιστινιακή πολιτοφυλακή.

Η δράση της Χεζμπολάχ

Ουδέποτε η Χεζμπολάχ συνδέθηκε με εγκλήματα πολέμου, όπως την σφαγή της Σάμπρα και  Σατίλα το 1982 από τους Φαλαγγίτες ή την σφαγή της χριστιανικής πόλης Νταμούρ που είχαν προχωρήσει οι Παλαιστίνιοι φενταγίν το 1976. Στον αντίποδα, η Χεζμπολάχ κατάφερε στην πορεία να συμμαχήσει με μέρος των χριστιανών μαρωνιτών και δη το κόμμα του πρώην προέδρου Αούν, απόστρατου στρατηγού και σφοδρού πολέμιου των Παλαιστινίων και της συριακής κατοχής (που προηγήθηκε της ισραηλινής).

Μάλιστα ο στρατός του πατρός Άσαντ εισέβαλε, όχι για να υπερασπιστεί τους Παλαιστινίους τους οποίους προηγουμένως υποστήριζε, αλλά τους Φαλαγγίτες! Όταν οι φενταγίν είχαν απορρίψει την ειρηνευτική πρωτοβουλία της Δαμασκού για τον τερματισμό του εμφυλίου, διεκδικώντας ανοιχτά την διάλυση του λιβανέζικου κράτους και τον παραγκωνισμό των χριστιανών, ο πατήρ Άσαντ διέταξε το 1976 τον συριακό στρατό να εισβάλει στον Λίβανο εναντίον των Παλαιστινίων.

Επίσης, η Χεζμπολάχ ουδέποτε αμφισβήτησε την πιο αμφιλεγόμενη διάταξή του λιβανέζικου Συντάγματος, που ορίζει ότι ο πρόεδρος της χώρας πρέπει να είναι χριστιανός μαρωνίτης, ο πρωθυπουργός σουνίτης και ο πρόεδρος του κοινοβουλίου σιίτης. Η δε αποχώρηση των Ισραηλινών από τον Λίβανο το 2000 πιστώθηκε στην ένοπλη δράση της Χεζμπολάχ, που κατόρθωσε να επικρατήσει και στον πόλεμο με το Ισραήλ το 2006, γεγονός που την κατέστησε πιο ισχυρή και σε στρατιωτικό επίπεδο. Ένας πόλεμος που προκλήθηκε όταν η Χεζμπολάχ είχε απαγάγει έναν Ισραηλινό δεκανέα, γεγονός που ο Νασράλα ομολόγησε αργότερα πως δεν θα έπραττε, αν γνώριζε πως θα ακολουθούσε η ισραηλινή εισβολή.

Η έκρηξη στην Βηρυτό

Σε πολιτικό επίπεδο, η Χεζμπολάχ βρέθηκε υπό πίεση στο κύμα των διαδηλώσεων κατά της φτώχειας και της διαφθοράς που συντάραξαν τα προηγούμενα χρόνια τον Λίβανο (όπου η Χεζμπολάχ είχε βρεθεί στην άχαρη θέση να στηρίζει την κυβέρνηση του σουνίτη πρωθυπουργού Χαρίρι, ενός φαιδρού πολιτικού που παλαιότερα κατηγορούσε την σιιτική οργάνωση πως σχεδίαζε την δολοφονία του!). Στα μάτια πολλών Λιβανέζων είχε μετατραπεί σε καθεστώς, με την σιιτική οργάνωση να αντιτείνει το πλούσιο κοινωνικό της έργο και το “ηθικό πλεονέκτημα” της. Χαρακτηριστικό είναι πως οργάνωνε αντιδιαδηλώσεις κατά των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων, με σύνθημα “Κλέφτες είναι οι άλλοι, όχι η Χεζμπολάχ”!

Η δεύτερη μεγάλη κρίση για την οργάνωση ήρθε τον Αύγουστο του 2020 με την πολύνεκρη έκρηξη στην Βηρυτό, που αποδόθηκε στις μυστικές εγκαταστάσεις οπλισμού που διατηρεί. Τότε ήταν που η Χεζμπολάχ φοβήθηκε πως θα εντείνονταν οι διεθνείς πιέσεις για τον αφοπλισμό της, κάτι που τελικώς δεν συνέβη. Bεβαίως η σιιτική οργάνωση έβαλε και άλλο “νερό στο κρασί της”, αποδεχόμενη αρχικά τον οδικό χάρτη του Γάλλου προέδρου Μακρόν για την άρση του πολιτικού αδιεξόδου και μετέπειτα την ιστορική συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ-Λιβάνου.

H Χεζμπολάχ είναι κυρίαρχη δύναμη στο σύνολο της χώρας, ασκεί εξουσία, ορίζει την λιβανέζικη κυβέρνηση και επομένως έχει πάρα πολλά να διακινδυνεύσει και σε πολιτικό επίπεδο, σε ένα ενδεχόμενο πολεμικής κλιμάκωσης με το Ισραήλ. Βέβαια, αν το Ισραήλ επιδιώξει τον ολικό  αφανισμό της Γάζας και τον εκτοπισμό των κατοίκων της αυτό ίσως αποτελεί μία “κόκκινη γραμμή” για την οργάνωση, που τότε θα υποχρεωθεί να εγκαταλείψει την τακτική των ελεγχόμενων ένοπλων επεισοδίων που τηρείται μέχρι τώρα.

Τακτική που ο Νασράλα υπερασπίστηκε, ισχυριζόμενος πως διέρρηξε το μέτωπο του Ισραήλ και καθυστέρησε την χερσαία εισβολή των δυνάμεων του στην Γάζα. Όμως, ταυτόχρονα τόνισε εμφατικά πως ο πόλεμος είναι πρωτίστως “παλαιστινιακός”. Τους πολέμους λιβανέζικους πολέμους με το Ισραήλ τους έχει ήδη νικήσει και δεν έχει λόγω να ρισκάρει μία ήττα  για την οργάνωση, όχι αποκλειστικά στρατιωτική…