Το αδιέξοδο των ΗΠΑ – Μετά την Ουκρανία η Γάζα

Την ώρα που η ελληνική πολιτική ηγεσία ετοιμάζεται να υποδεχθεί τον Ταγίπ Ερντογάν στην Αθήνα με όλη την αναθεωρητική του ατζέντα ανοιχτή, υλοποιώντας τις προσταγές των ΗΠΑ και ενώ η κυβέρνησή μας ακολουθεί μια αυτοκτονική, μονομερή διεθνή πολιτική, η Ουάσιγκτον του Μπάιντεν, του Μπλίνκεν και των λοιπών γερακιών, πετυχαίνει κάτι μοναδικό έως σήμερα στην ιστορία των ΗΠΑ: Xάνει σε δύο πολέμους ταυτοχρόνως, τους οποίους μάλιστα η ίδια προκάλεσε εξ ολοκλήρου ή εν πολλοίς.

Από την Ουκρανία τα μηνύματα γίνονται κάθε μέρα και χειρότερα. Το ξέσπασμα της νέας φάσης του πολέμου στην Παλαιστίνη ήρθε ως αφορμή προκειμένου (χωρίς πολλές τύψεις) μεγάλο μέρος των πολιτικών ελίτ στις ΗΠΑ και στην ΕΕ να πει ένα “φτάνει πια” με τον πόλεμο στην Ουκρανία και ειδικότερα με τη διαρκή του χρηματοδότηση. Οι “πολεμικές αποθήκες” της Δύσης έχουν εξαντληθεί. Η ουκρανική διαφθορά δεν κρύβεται με κανέναν τρόπο και ίσως οι πρωταγωνιστές της έχουν μάθει πολλά από τα κόλπα των δυτικών, με αποτέλεσμα να αποκτούν θράσος. Η πολυδιαφημισμένη αντεπίθεση της Ουκρανίας αποδείχτηκε πολύ νωρίς φιάσκο. Τα “θαυματουργά όπλα” από τις ΗΠΑ δεν έκαναν πολύ μεγάλη διαφορά στο πεδίο της μάχης.

Ο ρωσικός πόλεμος φθοράς, διόλου εντυπωσιακός με χολιγουντιανούς όρους, σιγά-σιγά διαμορφώνει όρους ήττας έως κατάρρευσης της Ουκρανίας. Η Ρωσία μετά τα αρχικά της προβλήματα ή και αποτυχίες, ανασυγκροτήθηκε και επέλεξε έναν τρόπο πολέμου ο οποίος βασίζεται στην εξάντληση του άμεσου αντιπάλου, της Ουκρανίας, αλλά και στο να “κοιμίσει”, να κουράσει και να αποσυνθέσει το δυτικό μπλοκ, αξιοποιώντας τον παραλογισμό του και τις εσωτερικές του αντιθέσεις. Ο πόλεμος στην Ουκρανία ξεκίνησε το 2014, λόγω ενός πραξικοπήματος εναντίον του Γιανουκόβιτς, το οποίο προκάλεσε ο μαξιμαλισμός των γερακιών της Ουάσιγκτον. Είναι ένας πόλεμος τον οποίο οι ΗΠΑ χρειαζόταν τόσο, όσο η αρχαία Αθήνα την εκστρατεία στη Σικελία.

Η τυπική επέκταση του ΝΑΤΟ λόγω της ρωσικής επιχείρησης από το 2022, παρά την όποια χρησιμότητά της δεν θα μπορέσει να ισοσκελίσει το κόστος μιας ήττας. Η καταστροφή στην ίδια την Ουκρανία θα αποτελεί υπενθύμιση ότι συχνά, η “φιλία” των ΗΠΑ αποδεικνύεται χειρότερη από την εχθρότητά τους. Οι ΗΠΑ δε διαθέτουν κανένα πραγματικό σχέδιο για την ειρήνη και την ασφάλεια στην Ουκρανία, εξ ου και, διάφοροι κύκλοι τους απλώς καλούν το Ζελένσκι να προχωρήσει σε διαπραγματεύσεις, χωρίς να έχουν από όσο φαίνεται οποιεσδήποτε εγγυήσεις να του προσφέρουν, είτε για τη χώρα του, είτε για τον ίδιο.

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας ανακαλύπτει μάλλον ότι το να ακολουθεί τις συμβουλές της Αγγλίας, Αμερικανών γερουσιαστών, σταρ του Χόλυγουντ και λοιπών τηλεπερσόνων δεν αποδεικνύεται πολύ σοφό, όταν ο πόλεμος τραβάει, μεταξύ άλλων λόγων, γιατί οι Αμερικανοί συνηθίζουν να κουράζονται σχετικώς εύκολα και (πολύ λογικά) απεχθάνονται να πολεμούν οι ίδιοι. Μια ουκρανική ήττα θα αποτελέσει σοκ για το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ, θα μειώσει δραματικά την αξιοπιστία τους και θα αυξήσει σε πολύ μεγάλο βαθμό το κύρος της Ρωσίας σε σχέση με την Κίνα και με τον αναπτυσσόμενο κόσμο. Όταν ο οποιοσδήποτε πρόεδρος των ΗΠΑ θα αποπειραθεί να πείσει κάποιον να πολεμήσει για λογαριασμό του, μετά το παράδειγμα του Αφγανιστάν, θα υπάρχει και αυτό της Ουκρανίας, ώστε να μειώνει την πειστικότητά του δραματικά.

Από την Ουκρανία στο Ισραήλ

Αν όμως τα πράγματα στον πόλεμο στην Ουκρανία (έπρεπε να) ήταν λίγο-πολύ αναμενόμενα, η 7η Οκτωβρίου αλλά και η συνέχειά της αποτέλεσαν το μεγαλύτερο σοκ εδώ και δεκαετίες για την πολιτική των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή. Οι ΗΠΑ έκαναν τα πάντα για να εξαφανίσουν το Παλαιστινιακό (τελευταία προσπάθεια, οι διαβόητες “συμφωνίες του Αβραάμ”). Ασχέτως επιμέρους διαφωνιών, οι ΗΠΑ αποτελούν το σταθερό θεμέλιο του αποικιακού σχεδίου που υλοποιεί το κράτος του Ισραήλ. Αποπειράθηκαν (ανεπιτυχώς) να απομονώσουν το Ιράν. Ρήγματα στη μεσανατολική πολιτική τους είχαν διαφανεί από καιρό, με επίκεντρο τη Σαουδική Αραβία.

Ωστόσο, κανείς δεν ανέμενε τέτοια χτυπήματα στο πεδίο, εναντίον των Ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων. Με σχεδόν 1.500 νεκρούς για το Ισραήλ μετά από 50 μέρες μαχών, με δεκάδες στρατιωτικά οχήματα και πανάκριβα τεθωρακισμένα κατεστραμμένα, με τη Χαμάς και την παλαιστινιακή αντίσταση να κινούνται με χαρακτηριστική άνεση ακόμα και σήμερα στη βόρεια Γάζα, με φτηνά αλλά θανατηφόρα όπλα στο οπλοστάσιό τους, με τη Χεζμπολάχ να προκαλεί νεκρούς στο Ισραήλ, πολεμώντας περίπου με το “ένα χέρι”, με τις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις να επιβιώνουν εν πολλοίς χάρη στις ΗΠΑ και τη βοήθειά τους και ίσως περισσότερο από όλα, με το σύνολο του ισραηλινού κατεστημένου να δείχνει παραζαλισμένο, με μαξιμαλιστικούς και μέχρι σήμερα μη υλοποιηθέντες στρατιωτικούς και πολιτικούς στόχους, το σοκ είναι μεγαλύτερο και από εκείνο της ήττας από τη Χεζμπολάχ το 2006. Η δε διαχείριση του πολέμου, με τις γενοκτονικές πολιτικές αδιάκριτων βομβαρδισμών, αποτελεί μάλλον τη χειρότερη καταστροφή για το Ισραήλ στο επίπεδο των δημοσίων σχέσεων του, από ιδρύσεώς του.

Δεν είναι μόνο στο πεδίο των μαχών που το κύρος της Χαμάς και της παλαιστινιακής αντίστασης συνολικώς εκτοξεύθηκε. Είναι και στο κομμάτι της μεταχείρισης των ομήρων, η οποία φαίνεται ότι υπήρξε πολύ καλή, σε αντίθεση με τις αδιανόητες συνθήκες που επικρατούν στις ισραηλινές φυλακές. Ιδίως οι νεότερες γενιές παίρνουν καθαρά θέση στο πλευρό της παλαιστινιακής αντίστασης και ασκούν ολοένα μεγαλύτερη πίεση στις δυτικές κυβερνήσεις. Οι κραυγές για περιορισμού του Τiktok, ή ακόμα και για λογοκρισία της Haaretz μέσα στο Ισραήλ, προδίδουν τον πανικό του Ισραηλινού κατεστημένου.

Συνέβη όμως και κάτι ακόμα, μοναδικό: η παλαιστινιακή αντίσταση δείχνει να αποκτά στρατηγικό βάθος που φτάνει έως την Κίνα και τη Ρωσία. Υπ’ αυτήν την έννοια, μέχρι ενός σημείου έχει την προοπτική ισοσκελισμού του ισραηλινού στρατηγικού βάθος ελέω ΗΠΑ, με τη μόνη διαφορά ότι, οι τελευταίες διάγουν καθοδική φάση, σε αντίθεση με τη Ρωσία, με την Κίνα και με το Ιράν.

Ορατό το αμερικανικό αδιέξοδο

Μπορεί, όσες και όσοι περιμένουν χολιγουντιανά σενάρια ολοκαυτωμάτων, να απογοητεύτηκαν από το βαθμό της ιρανικής εμπλοκής αλλά στην πραγματικότητα, η τελευταία είναι αρκούντως πειστική και πιεστική. Από την Υεμένη έως το Ιράκ και από τη Συρία έως το Λίβανο, οι ΗΠΑ πιέζονται και το Ισραήλ (όπως και τα συμφέροντά του) χτυπιούνται με τρόπους, την κλιμάκωση των οποίων αποφασίζει η άλλη πλευρά και όχι το Ισραήλ. Η ίδια η ανακωχή, μετά από μεγαλοστομίες από πλευράς Ισραήλ περί εξαφάνισης της Χαμάς (και όχι μόνο της Χαμάς) όπως και η ασάφεια ως προς το αν και πώς θα συνεχίσει τις επιχειρήσεις το Τελ Αβίβ, σπέρνουν την αμφιβολία μέσα στις ίδιες τις ένοπλες δυνάμεις του τελευταίου.

Για τα αμερικανικά συμφέροντα (για την ακρίβεια για τα συμφέροντα των ΗΠΑ που θέλουν οι τελευταίες να παραμείνουν περιφερειακώς και παγκοσμίως ηγεμονικές) το Ισραήλ είναι μη αναλώσιμο αλλά ταυτοχρόνως, διαρκώς δυσκολότερα υπερασπίσιμο. Οι ΗΠΑ εγκατέλειψαν το Αφγανιστάν. Διαφαίνεται ότι μπορεί να κάνουν το ίδιο με την Ουκρανία. Και παρότι δε θα εγκαταλείψουν το Ισραήλ, ταυτοχρόνως δεν μπορούν να εγγυηθούν πλήρως την ασφάλειά του.

Ένα τεράστιο μέρος της διεθνούς κοινότητας, το οποίο κινείται σε μια “γκρίζα ζώνη” πραγματισμού ή και κυνισμού μεταξύ των διαφορετικών κέντρων ενός αναδυόμενου πολυκεντρικού κόσμου, γιατί ακριβώς να μείνει πιστό στις ΗΠΑ υπό αυτές τις συνθήκες; Ιδίως μάλιστα όταν όλα τα παραπάνω συνδυάζονται με σοβούσα πολιτική κρίση τόσο στην Ουάσιγκτον, όσο και στην ΕΕ. Το να σου επιβάλλεται ο πόλεμος και να ηττάσαι είναι επώδυνο αλλά έχει και στοιχεία ηρωισμού ενίοτε. Μπορεί μέχρι και να εξασφαλίσει το σεβασμό και μια σχετικώς καλή θέση γύρω από το τραπέζι της νέας “μοιρασιάς”.

Το να προκαλείς πολέμους πρώτα απ’ όλα μόνος σου και έπειτα να φεύγεις ή να μην μπορείς να νικήσεις, σε γελοιοποιεί. Και αυτό είναι χειρότερο από έγκλημα. Είναι λάθος (όπως θα έλεγε και ο Σαμαρινιώτης).