Το κράτος τορπιλίζει την ειρηνική συνύπαρξη των θρησκειών στην Αλβανία

Γιά νά γίνει πραγματικότητα τό ὅραμα τῆς εἰρηνικῆς συνυπάρξεως τῶν θρησκευτικῶν κοινοτήτων στήν Αλβανία δέν ἀρκοῦν, βεβαίως, οἱ γενικές διαπιστώσεις σχετικά μέ το παρελθόν καί ἡ ἀόριστη αἰσιοδοξία γιά τό μέλλον. Ἡ παράδοση καί ἡ ἱστορική πείρα εἶναι ἀσφαλῶς πολύτιμες, ἀλλά δέν προσφέρονται γιά ἁπλή ἀντιγραφή, διότι τά σύγχρονα πολιτικο-κοινωνικά δεδομένα καί τά διεθνῆ πλαίσια εἶναι διαφορετικά.

Θα ἀπαιτηθοῦν νέες πρωτοβουλίες, μέ δημιουργική σκέψη καί εὐρύτερη προοπτική. Θα χρειασθεῖ ὅλες οἱ θρησκευτικές κοινότητες νά ἀναζητήσουν στά βαθύτερα στρώματα τῆς διδασκαλίας τους καί στίς καλύτερες σελίδες τῆς παραδόσεώς τους τις ἀρχές μιᾶς ὑγιοῦς ἀνθρωπολογίας, μέ ἔμφαση στον εἰλικρινή σεβασμό κάθε ἀνθρώπινου προσώπου. Και στή συνέχεια νά ἀγωνισθοῦν μέ τό ἦθος τῆς ἡγεσίας καί τήν παιδεία ὅλων τῶν μελῶν τους, γιά τήν ἀνάπτυξη καί τήν ἐπικράτηση αὐτῶν τῶν ἀρχῶν. Ἡ κάθε θρησκεία καλεῖται νά ἀναπτύξει ὅ,τι γνήσιο, ὅ,τι καλύτερο, ὅ,τι ὡραιότερο διαθέτει και νά προσεγγίσει μέ αὐτά τόν ἄνθρωπο καί γενικότερα τήν κοινωνία.

Καί ἀκόμη νά τά προσφέρει εἰρηνικά καί ἐποικοδομητικά γιά τό εὐρύτερο σύνολο. Ἡ πραγματοποίηση τῆς εἰρηνικῆς συνυπάρξεως τῶν θρησκευτικῶν κοινοτήτων, ἀλλά και τῶν μή θρησκευομένων στήν Ἀλβανία μπορεῖ νά ἀποτελέσει ἕνα δεῖγμα γραφῆς, ἕναν προάγγελο παραδείγματος συνυπάρξεως εὐρύτερα στή Βαλκανική. Ἡ μόνη δυνατότητα νά ζήσει εἰρηνικά ἡ περιοχή μας εἶναι –με πρωτοβουλία τῶν ἰδίων τῶν θρησκευτικῶν κοινοτήτων– νά γίνει οὐσιαστικά ἀποδεκτή ἡ ὑπάρχουσα πολλαπλότητα, νά ὑπάρξει εἰλικρινής σεβασμός τες ἐλευθερίας τῆς συνειδήσεως κάθε προσώπου καί τῶν ἐλευθεριῶν τῆς κάθε μειονότητος σέ κάθε χώρα.

Τό ζητούμενο δέν εἶναι ἁπλῶς ἀνεξιθρησκεία, ἁπλή ἀνοχή, ἀποφυγή ἐμπλοκῆς τες θρησκείας στους ἐθνικιστικούς παροξυσμούς, ἀλλά κάτι πολύ θετικότερο: Ἀμοιβαῖος σεβασμός καί κατανόηση, ἀλληλεγγύη τῶν λαῶν, δημιουργική συνεργασία σέ κοινές ἀνθρωπιστικές ἐπιδιώξεις καί στήν ἐπαγρύπνηση για τό οἰκοσύστημα τῆς περιοχῆς. Σταθερή προσπάθεια γιά κοινωνική ἁρμονία, αὐθεντική ἔμπρακτη ἀγάπη. «Ὁ ἀγαπῶν τὸν Θεὸν οὐ δύναται μὴ πάντα ἄνθρωπον ἀγαπῆσαι ὡς ἑαυτόν».

Μόνον ἔτσι μένουμε συνεπεῖς στίς βαθύτερες ἐμπνεύσεις καί τά βιώματα τῆς πίστεώς μας. Τελική, λοιπόν, πρότασή μας εἶναι: Πορεία πρός μία βαλκανική κοινοπολιτεία εἰρήνης καί ἀλληλεγγύης –μέ τήν ἐνεργό συμβολή τῶν θρησκευτικῶν κοινοτήτων– πού ἐξασφαλίζει δικαιοσύνη καί ἀνθρώπινη ἀξιοπρέπεια στό κάθε πρόσωπο και στόν κάθε λαό καί ὁδηγεῖ πρός ἕναν ἀληθινά ἀνθρώπινο πολιτισμό.

Μη θρησκευόμενοι και κρατική εξουσία

Σχετικά μέ τήν εἰρηνική θρησκευτική συνύπαρξη στήν Ἀλβανία, σημαντικό ρόλο ἔχουν σήμερα δύο ἀκόμα παράγοντες, οἱ ὁποῖοι συχνά παραθεωροῦνται. Πρῶτον, ἡ μεγάλη ὁμάδα τῶν μή θρησκευομένων. Δεύτερον, ἡ κρατική ἐξουσία.

α) Ἡ ἄτυπη ὁμάδα τῶν μή θρησκευομένων παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία. Δέν εἶναι ὀργανωμένοι σέ κάποια κοινότητα μέ συγκεκριμένο ὄνομα. Προέρχονται ἀπό παρελθόν χριστιανικό ἤ μουσουλμανικό – ἀλλά παραμένουν πιστοί στίς μαρξιστικές ἀθεϊστικές ἀντιλήψεις, μέ τίς ὁποῖες ἐκπαιδεύθηκαν, μεγάλωσαν καί ἐντάχθηκαν στήν κοινωνία κατά τίς δεκαετίες τοῦ ἀθεϊστικοῦ καθεστῶτος. Ἄλλοι αὐτοπροσδιορίζονται ἄθεοι, ἄλλοι ἀγνωστικιστές, ἄλλοι δηλώνουν ἀδιάφοροι θρησκευτικῶς· ὁρισμένοι ἐμφανίζονται ὡς μαχητικοί λαϊκιστές. Διαθέτουν οἰκονομική δύναμη, εἶναι ἰδιοκτῆτες μέσων γενικῆς ἐνημερώσεως, τύπου, τηλεοράσεων. Συνεπῶς, παίζουν σημαντικό ρόλο στή διαμόρφωση τῆς κοινῆς γνώμης.

β) Ὁ δεύτερος παράγοντας εἶναι τό κράτος. Συγκεκριμένα γεγονότα φανερώνουν τήν ἐπίδρασή του στή θρησκευτική ἁρμονία. Οἱ κρατικοί κύκλοι δεν παύουν νά διαφημίζουν στό ἐξωτερικό τή θρησκευτική ἁρμονία πού ὑπάρχει στήν Ἀλβανία. Ἀλλά συχνά, σιωπηλά στό ἐσωτερικό, ἀθέλητα ἤ ἐσκεμμένα, τήν ὑποσκάπτουν. Ἀνάλογα μέ ἐπιρροές ἔξωθεν ἤ προσωπικές προτιμήσεις, εὐνοοῦν ὁρισμένες θρησκευτικές κοινότητες, ἐνῶ ἄλλες τίς ἀδικοῦν.

Προκλητική ὑπῆρξε ἡ Ἀπογραφή τοῦ 2011, σύμφωνα με τήν ὁποία οἱ μουσουλμάνοι εἶναι 56,7%, οἱ ρωμαιοκαθολικοί 10%, οἱ ὀρθόδοξοι 6,75%, οἱ μπεκτασί 20,95, οἱ εὐαγγελικοί 0,7%, ἄλλοι χριστιανοί 0,1%, ἄθεοι 2,52%, ὀπαδοί ἄλλης θρησκείας 0,02%. Ἀποκαλυπτικό ὅμως τῆς παραχαράξεως τῆς ἀλήθειας εἶναι αὐτό πού δηλώνεται πώς 13,79% δέν ἀπάντησαν. Καί ἐπίσης, ὅπως ἀναφέρει ἡ ἐπίσημη ἀμερικανική Ἔκθεση (τοῦ State Department), τό 20% τοῦ πληθυσμοῦ δέν ἔλαβαν μέρος στήν Ἀπογραφή.

«Στατιστική γενοκτονία»

Ἐντούτοις, τό κράτος δέν παύει νά τή θεωρεῖ ὡς ἐπίσημη στατιστική καί νά την προβάλλει στό ἐξωτερικό. Πρόκειται γιά μιά «στατιστική γενοκτονία» πού ἔγινε εἰς βάρος τῶν ὀρθοδόξων καί τῶν μπεκτασί. Μέ τό νά δοθεῖ τό προβάδισμα τες μεγαλύτερης χριστιανικῆς κοινότητος στούς ρωμαιοκαθολικούς και μέ τήν ἀπόλυτη σιωπή ἐκ μέρους τῶν τελευταίων για τήν προφανῆ ἀδικία, προκλήθηκε μιά σιωπηλή πικρία καί δυσπιστία μεταξύ τῶν χριστιανῶν.

Χωρίς καθυστέρηση, τό κράτος προσφέρει δημόσια περιουσία σέ ὁρισμένες θρησκευτικές κοινότητες (τά παραδείγματα εἶναι ἀρκετά), ἐνῶ, ὕστερα ἀπό εἴκοσι χρόνια, δέν ἔχει ἐπιστρέψει στούς ὀρθοδόξους ὅλους τούς χώρους λατρείας. Οὔτε βεβαίως τά περιουσιακά στοιχεῖα. Οἱ κατάλογοι τῶν οἰκοπέδων καί τῶν χώρων πού ἔχουν δημευθεῖ ἀπό τά χρόνια τοῦ ἀθεϊστικοῦ διωγμοῦ περιπλανῶνται στά Γραφεῖα τοῦ Ὑπουργείου Ἀμύνης. Ὑπογράφει ἡ Κυβέρνηση συμφωνία πού ἀργότερα γίνεται Νόμος (ἀρ. 1057/22.1.2009), ἀλλά δέν τόν τηρεῖ.

Ὑπάρχουν καί πολλά μικρότερα δείγματα προσπάθειας ὑπονομεύσεως στά ὁποῖα δέν ὑπάρχει λόγος νά ἐπεκταθοῦμε. Εἶναι προφανές ὅτι ὑπάρχουν κύκλοι ἐξουσίας πού ὄχι ἁπλῶς ἀνέχονται, ἀλλά καί ὑποδαυλίζουν αὐτά τά φαινόμενα. Ἀλλά, ὅλα αὐτά ἀσφαλῶς δέν συμβάλλουν στήν ἁρμονική θρησκευτική συνύπαρξη στήν Ἀλβανία.