Το ΝΑΤΟ έγινε 75 ετών και μυαλό δεν έβαλε!

Το 1952, η Ελλάδα και η Τουρκία γίνονται μέλη του ΝΑΤΟ και το 1955 η τότε Δυτική Γερμανία. Η προσχώρηση της Δ. Γερμανίας στο ΝΑΤΟ, προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Σοβιετικής Ένωσης και των συμμάχων της. Τα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης με επικεφαλής την ΕΣΣΔ, συγκροτούν τη στρατιωτική συμμαχία του Συμφώνου της Βαρσοβίας, ως απάντηση και αντίπαλο δέος, στο ΝΑΤΟ. Στην ιδρυτική διακήρυξη, περιλαμβάνεται ως βασική αποστολή για το ΝΑΤΟ, η άμυνα και ασφάλεια της Δυτικής Ευρώπης, έναντι Σοβιετικής (κομμουνιστικής και τώρα ρωσικής) απειλής.

Το διαχωριστικό σύνορο, αυτό που Δυτικοευρωπαίοι και οι Αγγλοσάξονες ονόμασαν «Σιδηρούν Παραπέτασμα», που είναι η νοητή διαχωριστική γραμμή στην Ευρώπη, που στη μία πλευρά είναι η Σοβιετική Ένωση και υπό την επιρροή της τα σοσιαλιστικά καθεστώτα των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης και από την άλλη, τα κράτη του ΝΑΤΟϊκού συνασπισμού και των συμμάχων τους. Από τη δεκαετία του 1980 και μετά, ιδιαίτερα μετά το 1999, εντάχθηκαν στη συμμαχία και άλλες χώρες της Ευρώπης. Σήμερα το ΝΑΤΟ έχει 32 κράτη-μέλη και θεωρείται η ισχυρότερη στρατιωτική συμμαχία στον κόσμο. Έχει ρόλο παρεμβατικό, εκεί και όταν, θίγονται τα στρατηγικά και γεωοικονομικά συμφέροντα της συλλογικής Δύσης.

Η στρατιωτική δράση του ΝΑΤΟ δεν ήταν πάντα σύννομη και δεν είχε πάντα την έγκριση του Σ.Α. του ΟΗΕ. Το 1999 ΝΑΤΟ με αεροπορικές επιθέσεις, ισοπεδώνει τις κρατικές δομές της Γιουγκοσλαβίας, επικαλούμενη η συμμαχία το «δικαίωμα στην ανθρωπιστική παρέμβαση», λόγω των διώξεων των Αλβανών του Κοσσόβου από τους Σέρβους. Το Σ.Α. του ΟΗΕ δεν ενέκρινε την νατοϊκή στρατιωτική δράση. Τα θύματα των βομβαρδισμών, άμαχοι πολίτες, χαρακτηρίζονται από το ΝΑΤΟ ως «παράπλευρες απώλειες».

Μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου στις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ ενεργοποιεί για πρώτη φορά το άρθρο 5 της Συνθήκης περί συλλογικής άμυνας και λίγο αργότερα ξεκινά πολεμικές επιχειρήσεις στο Αφγανιστάν, ενώ παράλληλα αναπτύσσει δυνάμεις και στην τότε Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (FYROM).

Το άρθρο 5 της ΝΑΤΟϊκής αλληλεγγύης

Τι προβλέπει τα άρθρο 5 του ΝΑΤΟ: Άρθρον 5 : «Τα Συμβαλλόμενα Μέρη συμφωνούν ότι, ένοπλος επίθεσις εναντίον ενός ή πλειόνων εξ αυτών εν Ευρώπη ή Βορείω Αμερική θέλει θεωρηθεί επίθεσις εναντίον απάντων και, συνεπώς, συμφωνούν ότι, εν περιπτώσει τοιαύτης ενόπλου επιθέσεως, έκαστον εξ αυτών, εν τη ασκήσει του υπό του άρθρου 51 του Χάρτου των Ηνωμένων Εθνών αναγνωριζομένου δικαιώματος της ατομικής ή συλλογικής αυτοαμύνης, θα συνδράμη τα υφιστάμενα την επίθεσιν εν ή πλείονα Μέρη δια της αμέσου λήψεως, τόσον ατομικώς όσον και από συμφώνου μετά των ετέρων Μερών, των μέτρων άτινα θεωρεί αναγκαία περιλαμβανομένης της χρήσεως ενόπλου βίας προς αποκατάστασιν και διατήρησιν της ασφαλείας της περιοχής του Βορείου Ατλαντικού».

Το 2003 η Συμμαχία περνά μια σοβαρή κρίση λόγω των σχεδίων των ΗΠΑ για εισβολή στο Ιράκ, με τη Γαλλία, το Βέλγιο και τη Γερμανία να αρνούνται αρχικά να λάβουν μέτρα για την προστασία της Τουρκίας από μια πιθανή ιρακινή επίθεση.

Με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022, οι νατοϊκοί σύμμαχοι στέκονται σταθερά στο πλευρό του Κιέβου, αποστέλλοντας συνεχώς στρατιωτικό εξοπλισμό, ενώ τίθεται διαρκώς το θέμα της ένταξης και της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, που αποτελεί «κόκκινη γραμμή» για τη Ρωσία. Στην Ουάσιγκτον έγινε η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ και γιορτάστηκαν τα 75 χρόνια από την ίδρυση της Συμμαχίας. Σύμφωνα με το κοινό ανακοινωθέν (11 Ιουλίου 2024), οι χώρες μέλη του ΝΑΤΟ δεσμεύονται να στηρίξουν την Ουκρανία, στη «μη αναστρέψιμη πορεία της» προς την ένταξη στη Συμμαχία.

Στο κείμενο του ανακοινωθέντος, η Κίνα χαρακτηρίζεται, ως αποφασιστικής σημασίας συνεργός της πολεμικής προσπάθειας της Ρωσίας στην Ουκρανία. Και προσθέτει, ότι το Πεκίνο εξακολουθεί να θέτει συστημικές προκλήσεις στην Ευρώπη και την ασφάλεια. Η συμμαχία Ρωσίας- Κίνας που επεκτείνεται και στον στρατιωτικό τομέα, ανησυχεί ιδιαίτερα το ΝΑΤΟ, καθώς εκτιμάται ότι διαμορφώνονται οι προϋποθέσεις για την δημιουργία ενός συγκρουσιακού διπολικού (ΝΑΤΟ και σύμμαχοι ενάντια σε Ρωσία –Κίνα και σύμμαχοι ) περιβάλλοντος, με πλήρη ενεργοποίηση της στρατιωτικής διπλωματίας και της οικονομίας πολέμου.

Νέο εξοπλιστικό πακέτο στην Ουκρανία

Και F-16 και PATRIOT στην Ουκρανία αποφάσισε το ΝΑΤΟ. «Είμαι στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσω ότι αυτή τη στιγμή που μιλάμε είναι σε εξέλιξη η μεταφορά αεροσκαφών F-16 από τη Δανία και την Ολλανδία, προς την Ουκρανία». Με αυτή τη σαφέστατη δήλωση, ο υπουργός των Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν, μιλώντας σε μια εκδήλωση στο περιθώριο της συνόδου κορυφής της Συμμαχίας, για τα 75 χρόνια από την ίδρυση του ΝΑΤΟ, έδωσε το περίγραμμα της πολύ σοβαρής στρατιωτικής ενίσχυσης της Ουκρανίας. Και ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, πρόσθεσε: «Τα αεροσκάφη αυτά, τα F-16, θα πετάξουν στον ουρανό της Ουκρανίας αυτό το καλοκαίρι». Επίσης, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν ανακοίνωσε πως τα μέλη του NATO θα προμηθεύσουν την Ουκρανία με ακόμη τέσσερις συστοιχίες Patriot, που είναι ένα από τα πιο ισχυρά αντιαεροπορικά όπλα που υπάρχουν στον πλανήτη. Ήδη η Γερμανία έχει στείλει τρεις συστοιχίες Patriot στην Ουκρανία.

Βέβαια, υπάρχει και ένας προβληματισμός, αν τα αμερικανικής κατασκευής μαχητικά αεροσκάφη F-16, θα αποτελέσουν σημείο καμπής στον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο. «Παραμένει ασαφές , πόσο αποτελεσματικά θα είναι τα F-16 στον πόλεμο ενάντια στη Ρωσία», σημειώνει ο Guardian. Ενώ αναλυτές του Reuters επισημαίνουν ότι τα F-16 από μόνα τους δεν θα αποτελέσουν το «κλειδί» για την εξέλιξη του πολέμου. Ιδιαίτερη σημασία έχει το πώς θα προστατεύονται τα αεροσκάφη F-16, όταν θα βρίσκονται στο έδαφος, σε μια περίοδο, που η αεράμυνα της Ουκρανίας είναι διαρκώς υπό πίεση , αφού οι πυραυλικές επιθέσεις της Ρωσίας είναι συνεχείς και συνεχώς κλιμακούμενες και πιο φονικές και πιο καταστροφικές. Αλλά και σε επίπεδο αερομαχιών, δύσκολα τα αμερικανικά F-16 θα αντιμετωπίσουν επιτυχώς τα ρωσικά Sukhoi Su-35 Super Flanker… Οι ηγέτες του NATO , σε ανακοίνωσή τους εξέφρασαν τη «βαθιά ανησυχία» τους, για την ενίσχυση της συμμαχίας Ρωσίας – Κίνας και κατήγγειλαν την «υποστήριξη» του Πεκίνου στο ρωσικό πολεμικό εγχείρημα στην Ουκρανία.

Τί θα κάνει τώρα η Ρωσία

Η ισχυρή στρατιωτική βοήθεια του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία, προκάλεσε την αναμενόμενη, έντονη αντίδραση της Μόσχας. «Τα σχέδια για την προμήθεια μαχητικών αεροσκαφών F-16 στην Ουκρανία δείχνουν ότι η Ουάσιγκτον ηγείται «πολεμικής συμμορίας» και αυτό είναι η απόδειξη», δήλωσε η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβνα, ως απάντηση σε δήλωση του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν για τα F-16, που στέλνει το ΝΑΤΟ στην Ουκρανία.

Σε διπλωματικό επίπεδο τώρα συνοπτικά η κατάσταση στον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο έχει ως εξής: Ο πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας Βλ. Πούτιν, απαιτεί από τον Ουκρανό ομόλογό του, προκειμένου η Μόσχα να συμφωνήσει σε μια κατάπαυση του πυρός, να αποσύρει η Ουκρανία τις δυνάμεις του από τις τέσσερις ουκρανικές περιφέρειες (Ντόνετσκ, Λουγκάνσκ, Χερσώνα, Ζαπορίζια), που η Ρωσία ελέγχει μερικώς, να «ξεχάσει» τη Κριμαία και να εγκαταλείψει την προσπάθειά του να ενταχθεί η Ουκρανία στο ΝΑΤΟ.

Από την πλευρά της, η Ουκρανία, θεωρεί αδιανόητη και απαράδεκτη την οιαδήποτε παραχώρηση εδαφών. Όμως, όλα αυτά αποτελούν ισχυρές ενδείξεις ότι πολεμική κρίση στην Ουκρανία κλιμακώνεται. Και ότι ΝΑΤΟ και Ρωσία είναι μάλλον σε συγκρουσιακή πορεία, παρά στην αφετηρία διπλωματικής συμφωνίας, με στόχο την εκτόνωση της κρίσης.