Το όραμα του Μακρόν για την αυτόνομη-αυτοδύναμη Ευρώπη

Ο Εμμανουέλ Μακρόν επαναφέρει στην επικαιρότητα το όραμά του για μια Ευρώπη πολιτικά αυτόνομη-αυτοδύναμη, ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του μέλλοντος και να μην εξαρτάται από ΗΠΑ και Κίνα. Ο Γάλλος πρόεδρος εμφανίζεται ως ηγέτης, ο οποίος έχει τη δυνατότητα να μεταρρυθμίσει την ΕΕ και να διασφαλίσει τις ευρωπαϊκές αξίες.

Ο Μακρόν σε συνέντευξή που παραχώρησε στο γαλλικό περιοδικό Le Grand Continent, υποστήριξε ότι η ΕΕ πρέπει γίνει αυτοδύναμη και στους τομείς της τεχνολογίας και επισήμανε τη σπουδαιότητα της Αφρικής στην ανάπτυξη της Ευρώπης. Επιπλέον, αναφέρθηκε και στα μειονεκτήματα της διεθνούς πολιτικής καθώς σε αυτόν τον τομέα η ΕΕ είναι απούσα.

Το όραμα του Μακρόν είναι άμεσα συνυφασμένο με τις προσωπικές του φιλοδοξίες και την προώθηση των γαλλικών εθνικών συμφερόντων. Οι προτάσεις Μακρόν για την αυτοδυναμία της Ευρώπης προσκρούουν σε γερμανικές αντιδράσεις. Τα αντικρουόμενα συμφέροντα Μακρόν και Μέρκελ έχουν επιπτώσεις στη λήψη αποφάσεων της ΕΕ.

Η Μέρκελ στην πρώτη της αντίδραση για τη νίκη του Τζο Μπάιντεν, χαρακτήρισε τη διατλαντική φιλία «ως απαραίτητη αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε τις μεγάλες προκλήσεις της εποχής μας» και τόνισε επανειλημμένα ότι οι ΗΠΑ και η Γερμανία, ως κράτος–μέλος της ΕΕ, πρέπει να βρίσκονται «δίπλα-δίπλα». Ο Μακρόν στο πλαίσιο της αυτοδυναμίας της Ευρώπης, επέκρινε στην συνέντευξή, το άρθρο της Γερμανίδας υπουργού Άμυνας και προέδρου του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) Άνεγκρετ Κραμπ-Καρενμπάουερ που δημοσιεύτηκε στο Politico σχετικά με τις ευρωατλαντικές σχέσεις.

Η Γερμανίδα υπουργός υποστήριξε ότι «οι ψευδαισθήσεις της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας πρέπει να τερματιστούν: οι Ευρωπαίοι δεν θα είναι σε θέση να αντικαταστήσουν τον κρίσιμο ρόλο της Αμερικής ως παρόχου ασφάλειας». Ο Μακρόν γνωρίζει ότι η Μέρκελ αναμένεται να αποσυρθεί σε λιγότερο από ένα χρόνο και αναμένει τις εσωκομματικές εξελίξεις στο CDU, για το ποιος θα είναι ο επόμενος ηγέτης του. Η Κραμπ-Καρενμπάουερ έχει δηλώσει ότι θα παραιτηθεί από την ηγεσία του CDU. O Γάλλος πρόεδρος είναι ενήμερος ότι κάποια γερμανικά κόμματα βλέπουν συμπαθητικά την ιδέα της  αυτοδυναμίας της Ευρώπης, όπως οι Σοσιαλδημοκράτες οι μικροί εταίροι του συνασπισμού της Μέρκελ και το κόμμα των Πρασίνων.

Αυτοδυναμία και στην τεχνολογία

Η αυτονόμηση της Ευρώπης από τις αμερικανικές και κινεζικές τεχνολογίες αποτελεί για το Μακρόν ένα ακόμα προσωπικό στοίχημα. Ο Μακρόν ανέφερε στη συνέντευξη ότι, «εάν εξαρτώμεθα από αυτούς, για παράδειγμα στις τηλεπικοινωνίες, δεν μπορούμε να εγγυηθούμε στους ευρωπαίους πολίτες το απόρρητο των πληροφοριών και την ασφάλεια των προσωπικών τους δεδομένων, επειδή δεν διαθέτουμε αυτήν την τεχνολογία».

Ο Γάλλος πρόεδρος επιδιώκει την ανάπτυξη μιας ευρωπαϊκής τεχνολογίας μέσω μια cloud τεχνολογίας. Στο πλαίσιο αυτό, έχει ανακοινωθεί η συνεργασία μεταξύ της γερμανικής Deutsche Telekom και του γαλλικού παρόχου υπηρεσιών cloud OVHcloud, με στόχο τη δημιουργία ενός cloud computing για ευρωπαϊκές εταιρείες και υπηρεσίες του δημόσιου τομέα, που θεωρούνται στρατηγικής σημασίας και που πρέπει να προστατευτούν τα αρχεία τους.

Ο Μακρόν δεν παρέλειψε φυσικά να αναφερθεί και στον πόλεμο κατά του ισλαμικού φονταμενταλισμού επισημαίνοντας ότι «η καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του ριζοσπαστικού ισλαμισμού είναι ένας ευρωπαϊκός αγώνας, ένας αγώνας για τις αξίες…Δεν είναι καθόλου σύγκρουση πολιτισμών, δεν συμφωνώ καθόλου με αυτήν την ερμηνεία, γιατί δεν αφορά μια χριστιανική Ευρώπη εναντίον του μουσουλμανικού κόσμου».

Τα αιματηρά ισλαμικά εξτρεμιστικά χτυπήματα στην Γαλλία ώθησαν τον Μακρόν να υιοθετήσει μέτρα για να αποτρέψει τη διείσδυση του ισλαμικού φονταμενταλισμού στην γαλλική κοινωνία. Η αντίδραση του αναμένεται να τον βοηθήσει δημοσκοπικά ενόψει των προεδρικών εκλογών του Απριλίου 2022, καθώς αναμένεται να αντιμετωπίσει την ακροδεξιά Μαρί Λεπέν. Ο Μακρόν προωθεί τον προφίλ ενός ηγέτη που μπορεί να προστατέψει τη Γαλλία και ίσως την Ευρώπη από την ασύμμετρη απειλή της ισλαμικής τρομοκρατίας.

Ευρωπαϊκή Άμυνα

Ο Γάλλος πρόεδρος επιδιώκει και τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής άμυνας. Επισήμανε στο γαλλικό περιοδικό ότι, «πριν από τρία χρόνια, όταν μίλησα για ευρωπαϊκή κυριαρχία και στρατηγική αυτονομία, με πήραν για μια τρελό, και αυτές οι ιδέες απορρίφθηκαν ως γαλλικά καπρίτσια. Καταφέραμε να κάνουμε τα πράγματα να κινηθούν…Έχουμε δημιουργήσει ευρωπαϊκές αμυντικές δυνατότητες, αν και ήταν αδιανόητο».

Ο Γάλλος πρόεδρος εκτός και από το στρατηγικό στόχο έχει και οικονομικό, την ενίσχυση της γαλλικής αμυντικής βιομηχανίας με επικερδή συμβόλαια σε ευρωπαϊκές χώρες. Η ΕΕ έχει υιοθετήσει πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας. Οι πρωτοβουλίες περιλαμβάνουν το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας (ΕΤΑ) και τη Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία (PESCO). Οι πρωτοβουλίες της ΕΤΑ και της PESCO έχουν επικριθεί έντονα από Αμερικανούς αξιωματούχους που υποστηρίζουν ότι τα κράτη- μέλη της ΕΕ αντί να διαθέτουν πόρους για μια ευρωπαϊκή άμυνα, θα πρέπει να επικεντρωθούν στην ενίσχυση του ΝΑΤΟ.

Ο Μακρόν αναφέρθηκε και στη διεθνή διπλωματία τονίζοντας ότι «πρέπει να πω ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ δεν παράγει πλέον χρήσιμες λύσεις σήμερα. Είμαστε όλοι συνυπεύθυνοι όταν ορισμένοι γίνονται όμηροι των κρίσεων της πολυμέρειας, όπως για παράδειγμα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας… Πρέπει να ανακαλύψουμε εκ νέου χρήσιμες μορφές συνεργασίας – και πρέπει να εκσυγχρονίσουμε τις δομές μας και να δημιουργήσουμε ίσους όρους ανταγωνισμού για όλους».

H Γαλλία υποστηρίζει εδώ και πολύ καιρό τη διεύρυνση του Συμβουλίου Ασφαλείας και στις δύο κατηγορίες μελών: των μόνιμων και των μη μόνιμων. Επίσης θεωρεί ότι Γερμανία, Βραζιλία, Ινδία και Ιαπωνία δικαιούνται να αποκτήσουν καθεστώς μόνιμου κράτους-μέλους. Το Παρίσι υποστηρίζει ακόμα ότι στο Συμβούλιο Ασφαλείας θα πρέπει να υπάρχει και μια μεγαλύτερη εκπροσώπηση των αφρικανικών χωρών.

Η σημασία της Αφρικής

Σύμφωνα με τη γαλλική διπλωματία, η μη δημιουργία θέσεων για νέα μόνιμα κράτη-μέλη, αναμένεται να διευρύνει το χάσμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας, εμποδίζοντάς το να ανταποκριθεί στις σύγχρονες προκλήσεις και απειλές. Ο Μακρόν επιδιώκει τη διεύρυνση του Συμβουλίου με συμμάχους της Γαλλίας από την Αφρική. Ο Μακρόν στη συνέντευξή του επισήμανε ότι «η Ευρώπη δεν θα πετύχει εάν η Αφρική δεν πετύχει. Αυτό είναι σίγουρο. Το βλέπουμε αυτό όταν δεν καταφέρνουμε να δημιουργήσουμε ασφάλεια, ειρήνη ή ευημερία στη μετανάστευση. Το βλέπουμε γιατί η Αφρική είναι μέρος των κοινωνιών μας. Έχουμε ένα μέρος της Αφρικής σε όλες τις κοινωνίες μας».

Η Αφρική έχει μεγάλη γεωπολιτική και οικονομική σημασία για τη Γαλλία. Ο Μακρόν προσπαθεί να επεκτείνει τα γαλλικά εμπορικά συμφέροντα στην περιοχή και εκτός των παραδοσιακών αγορών των γαλλόφωνων κρατών. Θεωρείται μια πρωτοβουλία με στόχο τα οικονομικά και εμπορικά οφέλη και τη δημιουργία σχέσεων και με τις άλλες αφρικανικές χώρες. Παράλληλα, ο Μακρόν επιδιώκει να ελέγξει και τις μεταναστευτικές ροές από την Αφρική. Επισημαίνεται ότι η Γαλλία φιλοξενεί μια αφρικανική διασπορά εκατομμυρίων ατόμων, τα οποία προέρχονται από τη βόρεια, δυτική και κεντρική Αφρική.

Το Παρίσι παραμένει το επίκεντρο της γαλλόφωνης αφρικανικής ελίτ. Η Γαλλία διαθέτει έντονη στρατιωτική παρουσία στο Σαχέλ. Περισσότερoι από 5.000 Γάλλοι στρατιώτες εμπλέκονται σε μια μεγάλη σύγκρουση. Η επιχείρηση Barkhane εκτείνεται 4.000 χιλιόμετρα από την ακτή του Ατλαντικού σε όλη τη Μαυριτανία, Μάλι, Μπουρκίνα Φάσο, Νίγηρα και Τσαντ και με αποστολή την καταπολέμηση των ισλαμικών εξτρεμιστικών οργανώσεων.

Το όραμα του Μακρόν για την αυτοδυναμία της Ευρώπης έχει ακόμα πολύ δρόμο, καθώς δεν έχει τη δυνατότητα να το προωθήσει μόνος του. Απαιτείται, η κυρίως η συνεργασία του Βερολίνου αλλά και κρατών- μελών της ΕΕ. Ωστόσο, σημαντική παράμετρος αποτελούν οι ΗΠΑ που με το ΝΑΤΟ έχουν αποκτήσει εδω και δεκαετίες το πρώτο λόγο στην ευρωπαϊκή ασφάλεια. Ο νέος Αμερικανός πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν έχει δεσμευθεί να αποκαταστήσει τις σχέσεις των ΗΠΑ με τους παραδοσιακούς συμμάχους τους.