Γιατί ακριβαίνει το φυσικό αέριο – Οι μαθητευόμενοι μάγοι της ΕΕ
19/01/2025Σε προηγούμενο άρθρο μας είχαμε θέσει και αφήσει αναπάντητο το ερώτημα: τι σηματοδοτεί η νέα αύξηση της τιμής του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου και που οφείλεται; Γενικώς υπάρχουν 11 βασικές μεταβλητές που επηρεάζουν την τιμή του, η οποία αλλάζει ανάλογα με την εποχή και τις συνθήκες της Αγοράς, ενώ σαφώς παίζει ρόλο και ο γεωπολιτικός παράγοντας. Το ζήτημα είναι όμως, ποιοι λόγοι συνετέλεσαν στην αποτυχία του “ευρωπαϊκού σχεδίου μείωσης των τιμών του αερίου”.
Ο βασικότερος όλων είναι ότι επί της ουσίας ουδέποτε υπήρξε τέτοιο σχέδιο, όπως και σχέδιο απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο. Οι Βρυξέλλες απλά επιθυμούν να καταστρέψουν τους υφιστάμενους αγωγούς και να φέρουν αέριο από το Κατάρ με ένα παλιό σχέδιο που ακυρώθηκε ως ανεδαφικό πριν 15 χρόνια. Οι προεστοί της ΕΕ θέλουν να φέρνουν αέριο από τον Κόλπο και την Αφρική με αγωγούς που θα κατασκευαστούν στην πορεία. Αρχικά η μεταφορά θα γίνεται με πλοία LNG. Και σταδιακά θα χρηματοδοτήσει τόσο τον αγωγό Κατάρ-Τουρκία-ΕΕ όσο και τον αγωγό Transaharan, με όδευση Αφρική-Λιβύη-Τουρκία-ΕΕ. Εξ ου και το Τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Η Τουρκία θέλει να ακυρώσει τα υφιστάμενα σχέδια Ισραήλ-Αιγύπτου-Κύπρου-Ελλάδος και να τα αντικαταστήσει με δικά της, στα οποία θα είναι επικυρίαρχη. Η ΕΕ, προσποιούμενη τον “πράσινο λόρδο”, προσπαθεί να μειώσει τους πράσινους φόρους και να προσποιηθεί ότι είναι “καθαρή” και υπέρμαχος της πράσινης ενέργειας, ενώ θα εκμεταλλεύεται για όσο διάστημα το επιθυμεί τους πόρους άλλων κρατών. Με την διαφορά ότι οι προμήθειες θα κοστίζουν πανάκριβα στους Ευρωπαίους. Γι’ αυτό στο φυσικό αέριο πολεμά την Ρωσία μόνο σε ό,τι αφορά στους αγωγούς. Στο ρωσικό LNG δεν θέτει εμπόδια. Πρόσθετος λόγος που το ρωσικό LNG εξαιρείται των κυρώσεων είναι η συνεργασία Ιαπωνίας-Ρωσίας με την κοινή επένδυση στο Σαχαλίν.
Η ιταλική ΕΝΙ και η γαλλική ΤΟΤΑL έχουν μπει με αξιώσεις σε μεγάλα έργα LNG στην Αφρική. Η TOTAL έφυγε από την Κρήτη, επειδή δεν είχε χρόνο για άλλο δούλεμα από το ελληνικό πολιτικό σύστημα. Και τα χρήματα τα επένδυσε στο Ιράκ στο πεδίο Ρατάουι. Η επένδυση αυτή των 27 δισ. θα αλλάξει τους συσχετισμούς στην ευρύτερη Μέση Ανατολή. Η ευρωπαϊκή πολιτική ελίτ δεν επιθυμεί εξορύξεις αερίου στην Ευρώπη. Εδώ και πέντε χρόνια προσπαθούν με εισαγωγές κυρίως από ΗΠΑ να καλύψουν το κενό που αφήνει η καταστροφή των ρωσικών αγωγών.
Το ενεργειακό θεμέλιο της ΕΕ δεν υπάρχει πια
Από το παλαιό σύστημα αγωγών αερίου που είχε αναπτυχθεί από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης δεν έχει μείνει τίποτα όρθιο, πλην αυτό της Τουρκίας. Ο Γιαμάλ-Europe έκλεισε. Οι Nord Stream καταστράφηκαν. Και το υπερσύστημα αγωγών της Ουκρανίας που ήταν και το μεγαλύτερο όλων σε ικανότητα μεταφοράς, έκλεισε με απόφαση του Ζελένσκι. Έχει μείνει ένας πολύ μικρός αγωγός που μεταφέρει αέριο σε Τουρκία κι από εκεί στην Ουγγαρία, γιατί ο Ερντογάν απείλησε θεούς και δαίμονες. Όχι μόνο με τις γνωστές απειλές αλλά κυρίως ως μέτοχος στα νέα σχέδια της ΕΕ για να φέρουν αέριο από το Κατάρ.
Ουσιαστικά η ΕΕ μας δουλεύει. Εχθρός, δεν είναι η Ρωσία, επειδή δεν υπάρχει εχθρός. Χορτάτοι φίλοι υπάρχουν, οι οποίοι αποφάσισαν ότι η μεγάλη μπάζα είναι σε Αφρική και Μέση Ανατολή. Η ΕΕ δουλεύει και τις ΗΠΑ. Όπου εκεί το πολιτικό σύστημα δεν έχει πάρει είδηση, τι πρόκειται να πάθει. Οι προεστοί της ΕΕ προς το παρόν συμπλέουν με τις ΗΠΑ, με σκοπό την διάλυση του υφιστάμενου συστήματος αγωγών και την δημιουργία ενός καινούριου, το οποίο θα ελέγχουν από κοινού μια μικρή ελίτ μαζί με τους επίγονους του Ερντογάν.
Σταδιακά, οι αγωγοί θα από τη Ρωσία θα αντικατασταθούν με ροές από τον Κόλπο και την Αφρική, στις οποίες όμως θα ρέει και πάλι ρωσικό αέριο απλά θα είναι πιο ακριβό! Και ελκυστικότερο από το αμερικανικό LNG. Στο τέλος αυτού του σχεδίου, θα αποδειχτεί μάλιστα, ότι το μεγαλύτερο μέρος των κατασκευαστικών δαπανών, θα το έχει χρηματοδοτήσει η ίδια η ΕΕ μέσω τριγωνικών επενδυτικών σχημάτων και ειδικής βοήθειας μέσω των Ταμείων που διαθέτει.
Ο πρώτος σε προτεραιότητα αγωγός, είναι αυτός που θα ξεκινά από το Κατάρ και πάνω του θα κουμπώσουν κι άλλες χώρες. Ο Ερντογάν σκοπεύει σ’ αυτόν να δέσει κοιτάσματα όπως το αιγυπτιακό Ζορ ή οποιουδήποτε άλλου δεχτεί την επικυριαρχία του. Το Τουρκολυβικό Μνημόνιο εξηγείται, επειδή ο Ερντογάν θέλει ο δεύτερος αγωγός (Transaharan) να φτάσει στην Τουρκία μέσω της Λιβύης και της παράνομης ζώνης ΑΟΖ που έχει χαράξει. Οι γύρω χώρες πιέζονται να αγκυρώσουν τους αγωγούς των κοιτασμάτων τους πάνω στο υποθαλάσσιο τμήμα του transaharan, το οποίο ενώ αρχικά προβλεπόταν να περάσει από Λιβύη σε Ιταλία, τώρα ο Ερντογάν επιθυμεί την διαδρομή Λιβύη-Τουρκία. Η ειρωνεία είναι ότι στην Ελλάδα υπάρχουν αρκετοί που συμφωνούν!
Χρυσές δουλειές για τις ΗΠΑ
Οι ΗΠΑ προχώρησαν τον Δεκέμβριο στην πρώτη τους πώληση LNG στην Ουκρανία. Το πρώτο φορτίο έγινε με πλοίο ιδιοκτησίας Πίτερ Λιβανού, ο οποίος είναι και μέτοχος στην επένδυση FSRU στην Αλεξανδρούπολη. Μέσω της Ρεβυθούσας και των αγωγών της βόρειας Ελλάδος το αμερικανικό LNG παραδόθηκε ήδη στην Ουκρανία. Εάν οι Αμερικανοί πιστεύουν ότι άνοιξαν νέα προμηθευτική οδό για την Ευρώπη, μάλλον θα διαψευστούν στο μέλλον, διότι η ΕΕ προωθεί αγωγούς από το Κατάρ, που θα ακυρώσουν την εξάρτησή της Από το αμερικανικό LNG. Αυτό το έχουν αντιληφθεί οι Τραμπ, Νετανιάχου και Σίσι. Και θα δούμε πως θα αντιδράσουν σε αυτή τη συμπαιγνία Ευρωπαίων-Ερντογάν-Κατάρ.
Το ζητούμενο για τους Ευρωπαίους καταναλωτές δεν είναι αυτά τα παιχνίδια της ευρωπαϊκής ελίτ. Είναι να γνωρίζουν τι θα γίνει την περίοδο Ιανουαρίου-Μαρτίου με τις τιμές του αερίου. Την ώρα που γραφόταν το άρθρο, η τιμή του ευρωπαϊκού αερίου (TTF) κινούνταν στα 48 ευρώ/MWh. Η ευρωπαϊκή ελίτ ρισκάρει την ενεργειακή ασφάλεια σχεδόν μισού δισεκατομμυρίου ανθρώπων. Αφού παραμύθιασε πολλούς, τώρα βλέπει τους στόχους της να καταρρέουν. Υπενθυμίζω ότι στόχος της ΕΕ για τον χειμώνα ήταν να διατηρήσει την πληρότητα των υπόγειων δεξαμενών αερίου, στο 90-95%. Και έπεισε ότι αυτό μπορεί να γίνει και με πλήρη κατάργηση του ρωσικού αερίου, στεγνώνοντας από αέριο χώρες, όπως Πολωνία, Σλοβακία και Μολδαβία.
Λόγω ψυχρότερου καιρού οι αποθήκες παρουσιάζουν πληρότητα κάτω του 65%. Στο παλιότερο άρθρο μου “Gazmageddon: Όταν οι αγορές κάνουν σχέδια ο θεός γελά”, είχαν αναλύσει τη σημασία που έχει η κακοκαιρία στη διαμόρφωση των τιμών του αερίου στην Ευρώπη. Η εταιρία μου (Alpha Ωmega Financial Group) έχει επεξεργαστεί μοντέλο ανάλυσης ρίσκου, από το οποίο προκύπτει άσχημο αποτέλεσμα. Με τα σημερινά επίπεδα πληρότητας, ένας βαρύς χειμώνας με υετό διάρκειας 4-9 ημερών πάγου στην ατμόσφαιρα, μπορεί να αδειάσει τελείως τις αποθήκες στην Ευρώπη, ακόμα κι αν οι ΗΠΑ στείλουν το μάξιμουμ του LNG που μπορούν.
Εάν, μάλιστα, ο υετός χτυπήσει τη Γερμανία και Γαλλία, τότε σε πέντε ημέρες η πληρότητα των δεξαμενών θα πέσει κάτω από 20%, δημιουργώντας πανικό στην Αγορά και οδηγώντας τις τιμές του TTF ακόμα και πάνω από τα 80 ευρώ. Η μετέπειτα τιμή του TTF θα εξαρτηθεί από το πόσο γρήγορα θα γίνει η αναπλήρωση. Εάν όμως οι καιρικές συνθήκες παραμείνουν ως έχουν, τότε η κατάσταση φέτος θα είναι διαχειρίσιμη, έστω κι αν οι τιμές θα είναι υψηλότερες σε σχέση με το 2019. Το κλειδί, λοιπόν, βρίσκεται στα μετεωρολογικά δελτία.
Άλλος παράγοντας που επηρεάζει τις τιμές είναι η παραγωγή και διακίνηση του αερίου. Χρειάζεται μεγάλη προσοχή σε περιοχές όπου υπάρχουν υποδομές – αγωγοί, στρόβιλοι προώθησης αερίου, διασυνοριακές διασυνδέσεις (interconnectors), καθώς και υποδομές υγροποίησης και επαναεριοποίησης του φυσικού αερίου. Αναλόγως τον κατασκευαστή και την θωράκιση των υποδομών, υπάρχουν θερμοκρασίες, κάτω από τις οποίες οι αγωγοί τίθενται εκτός λειτουργίας. Οι υπόγειοι αγωγοί είναι πιο ανθεκτικοί αλλά κι αυτοί δεν μπορούν να μεταφέρουν αέριο σε θερμοκρασίες κάτω του μηδενός, με αποτέλεσμα να υπάρχει αέριο στις αποθήκες, αλλά να μην μπορεί να διανεμηθεί όταν το ψύχος έχει μεγάλη χρονική διάρκεια.
Οι πολεμικές συγκρούσεις και οι δολιοφθορές σε εγκαταστάσεις αερίου, σκορπούν πανικό αναφορικά με την προσφορά και μπορούν να εκτροχιάσουν τις τιμές, εάν η πληγείσα εγκατάσταση δεν επιδιορθώνεται γρήγορα. Εάν λοιπόν θεωρήσουμε ότι δεν πρόκειται να συμβεί κάποιο κακό από τα παραπάνω κι ο χειμώνας κυλήσει ομαλά, τότε η ΕΕ και φυσικά η Ελλάδα, οφείλει να βοηθήσει τους παραγωγούς λιπασμάτων έτσι ώστε να μην έχουμε επανάληψη των ανατιμήσεων στα αγροτικά προϊόντα.
Κι αν θέλει να την βγάλει καθαρή η ευρωπαϊκή ελίτ, η οποία ρισκάρει την αξιοπρέπεια των Ευρωπαίων, τότε πρέπει να ξεκινήσει αυξημένη προμήθεια LNG μιας και αποφάσισε να κόψει τις προμήθειες από τους αγωγούς. Κάθε εβδομάδα, από τις ΗΠΑ φεύγουν 25-27 πλοία LNG από τα οποία τα 18-20 ξεφορτώνουν σε ευρωπαϊκά λιμάνια. Για να σταματήσει η πτώση πληρότητας των δεξαμενών και η άνοδος των τιμών, πρέπει τα 20 πλοία, να γίνουν 24-25. Ειδάλλως, οι τιμές δεν πρόκειται να πέσουν μέχρι τον Μάρτιο.
Ο απρόβλεπτος παράγων Κίνα
Αυτό ακούγεται εύκολο αλλά είναι δύσκολο, διότι τα τερματικά των ΗΠΑ έχουν ορισμένη δυνατότητα αποστολής. Οι ΗΠΑ πρώτα θα καλύψουν τις ανάγκες των Αμερικανών καταναλωτών. Σε αντίθεση με τον Μπάϊντεν, ο Τραμπ θέλει να αυξήσει την παραγωγή αερίου, δίνοντας νέες άδειες στο Τέξας και στην Ανατολική Ακτή. Η άνοδος της τιμής του πετρελαίου τις τελευταίες δύο εβδομάδες ωθεί υψηλότερα και τις τιμές του αερίου. Η άνοδος προέκυψε πρόσφατα, λόγω των νέων κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
Εάν η Κίνα ανακάμψει βιομηχανικά, τότε θα αυξηθεί η ζήτηση, πυροδοτώντας νέο κύκλο αυξήσεων των τιμών. Το ισχυρό δολάριο μπορεί να φέρνει περισσότερα έσοδα στους παραγωγούς και στα αμερικανικά ταμεία, αλλά το ράλι ανόδου που κάνει τις τελευταίες εβδομάδες το φυσικό αέριο, κάνει το αμερικανικό LNG πολύ ακριβό για τρίτες χώρες. Αντίθετα, το ρούβλι έχει υποτιμηθεί και γίνεται ελκυστικό για Κίνα, Ινδία κτλ, με αποτέλεσμα να αποτελεί τη φθηνή λύση εν όψει του χειμώνα. Ενώ η ισοτιμία ήταν περίπου 90 ρούβλια/δολάριο, μετά το Νοέμβριο η ισοτιμία έφτασε ακόμη και τα 120 ρούβλια/δολάριο. Εν κατακλείδι, η ενέργεια αφέθηκε στα χέρια τυχάρπαστων στην ΕΕ με αποτέλεσμα αυτά που ζούμε. Μένει να δούμε πώς θα κινηθεί ο Τραμπ 2.0, ο οποίος θα είναι διαφορετικός από τον Τραμπ 1.0.