Γιατί πληρώνουμε χρυσό το φυσικό αέριο – Η ΕΕ χρήσιμος ηλίθιος των ΗΠΑ

Ενώ η ΕΕ είχε διαπιστώσει από το 2014 το πρόβλημα, δεν έκανε τίποτα για να το αντιμετωπίσει. Όποτε επιχειρήθηκε κάτι από εκάστοτε κυβερνήσεις, αυτό στηρίχθηκε σε ένα εντελώς λανθασμένο μείγμα πολιτικής. Στον αντίποδα, οι ΗΠΑ αντιμετώπισαν αποτελεσματικότερα τις κρίσεις, ειδικά τα πέντε τελευταία χρόνια. Πριν την πανδημία ο ευρωπαϊκός δείκτης φυσικού αερίου (TTF) κυμαίνονταν 7-14 ευρώ η μεγαβατώρα (MWh). Με το ξέσπασμα της ενεργειακής κρίσης το 2021 και με τον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο, έφτασε ακόμη και στα 346 ευρώ/MWh (29/8/2022)! Έκτοτε η τιμή του άρχισε να πέφτει για να φτάσει στις 22/2/2024 στα 22 ευρώ/MWh.

Τόσο η Κομισιόν όσο και η Αθήνα πανηγύριζαν, παρότι η τιμή του TTF ήταν 250% πιο πάνω από την τιμή που είχε πριν το 2019. Οι υποσχέσεις που δόθηκαν τότε στους πολίτες ήταν ότι σύντομα θα πέσει ακόμη και κάτω από τα 20 ευρώ. Ας ρίξουμε όμως μια ματιά τι συνέβη. Πράγματι πριν τον Μάρτιο 2024, η τιμή του TTF είχε μπει σε πτωτικό κανάλι. Από τον Μάρτιο και μετά όμως, η τιμή του ξεκινά νέα άνοδο. Στο παρακάτω τεχνικό σχεδιάγραμμα φαίνεται ότι την τελευταία ημέρα του Ιουλίου, ο μικρός κινούμενος μέσος όρος των 50 ημερών (Moving Average MA50 – κίτρινη γραμμή) της τιμής του αερίου στην Ευρώπη (δείκτης TTF) διασταυρώνεται με τον μεγάλο κινούμενο μέσο όρο των 200 ημερών (Moving Average MA200 – κόκκινη γραμμή).

Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Ότι τις τελευταίες 50 ημέρες, o μέσος όρος της τιμής του TTF αρχίζει να ξεπερνάει τον μέσο όρο των τελευταίων 200 ημερών, πράγμα που σημαίνει ότι η τιμή του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου, μπαίνει σε νέα ανοδική πορεία. Επιπρόσθετα, από τον Αύγουστο και μετά, η τιμή του TTF (πράσινες και κόκκινες μπάρες, γνωστές σαν “κηροπήγια”) κινείται σχεδόν πάντα πολύ πάνω από τον μέσο όρο των 50 ημερών. Κι εδώ τίθεται το ερώτημα: Αυτό το απλό πράγμα, δεν το είδε κανείς στην ΕΕ;

Αντί οι τιμές να πέσουν κάτω από τα 20 ευρώ/MWh, όπως μας διαβεβαίωναν το 2023, τελικά να ξεπεράσουν για πρώτη φορά μετά από δύο χρόνια, ακόμα και τα 50 ευρώ στις αρχές του 2025. Και συγκριτικά με τα χρόνια πριν το 2019, η τιμή σήμερα είναι 500% πάνω. Με δεδομένο λοιπόν ότι στην ΕΕ, η τελική τιμή της μεγαβατώρας καθορίζεται από την ακριβότερη τιμή της πηγής ενέργειας στο μείγμα κάθε χώρας, από την στιγμή που το φυσικό αέριο έγινε πάλι “χρυσάφι”, είναι δεδομένο ότι και η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος θα “ταβανιάσει” πάλι, τρελαίνοντας τους Έλληνες με τα “πράσινα-κόκκινα-κίτρινα-μπλε” τιμολόγια!

Κι αυτά, παρά τις καταναγκαστικές νόρμες που εξέδωσε η Κομισιόν το 2022, για μείωση της κατανάλωσης αερίου κατά 15% από ιδιώτες και επιχειρήσεις. Πέραν της οικονομικής πτυχής, όταν η εξουσία αποφασίζει την μείωση της χρήσης ενός προϊόντος, τότε ουσιαστικά μιλάμε για πτώση του βιοτικού επιπέδου. Και φυσικά ξεκινά νέος κύκλος αύξησης των τιμών των αγροτικών προϊόντων, μιας και τέσσερα εκ των οκτώ βασικών λιπασμάτων, κατασκευάζονται με έκχυση φυσικού αερίου. Συνεπώς, ό,τι καλλιεργηθεί από εδώ και στο εξής, θα καλλιεργηθεί με αυξημένο κόστος, οπότε η τιμή του προϊόντος θα φτάσει εξίσου αυξημένη στον καταναλωτή! Άρα θα έχουμε νέο κύκλο πληθωριστικών πιέσεων, που θα εκθέσει την Ντερ Λάϊεν και τους χιλιάδες “πράσινους λόρδους” που καταδυναστεύουν τους Ευρωπαίους.

Τί κάνουν οι ΗΠΑ

Στις ΗΠΑ, ο δείκτης φυσικού αερίου (NATGAS) έχει μονάδα μέτρησης πιο κοντά στην πραγματικότητα. Μετράται σε δισεκατομμύρια βρετανικές θερμικές μονάδες (MMBTU) και όχι σε μεγαβατώρες (MWh). Και σωστά, διότι το φυσικό αέριο δεν αφορά μόνο στο ηλεκτρικό ρεύμα που μετράται σε μεγαβατώρες, αλλά αφορά κυρίως στην θέρμανση. Όταν οι Αμερικανοί είδαν τι έγινε το 2014 με την τότε ενεργειακή κρίση, αύξησαν κατά 450% την παραγωγή τους, σε φυσικό αέριο αρχικά. Κατόπιν έκαναν άλλους τέσσερις κύκλους αυξήσεων των παραγωγικών τους ικανοτήτων. Με αποτέλεσμα από την 5η-6η θέση διεθνώς να βρεθούν πρώτοι τόσο σε παραγωγή όσο και σε εξαγωγές αερίου, με την μορφή υγροποιημένου (LNG), με τους Ευρωπαίους στην κορυφαία θέση του πελατολογίου τους.

Το ίδιο ακριβώς έπραξαν και με το πετρέλαιο. Ομπάμα και Μπάϊντεν, πούλησαν το παραμύθι της πράσινης ανάπτυξης, αλλά για τους εαυτούς τους κράτησαν μια ξέφρενη ανοδική παραγωγική πορεία του συνόλου των προϊόντων υδρογονανθράκων και ορυκτών καυσίμων. Αναγνώστες μπερδεύονται όταν διαβάζουν για τις τιμές του αερίου σε ΗΠΑ και Ευρώπη, διότι έχουμε διαφορετικές μονάδες μέτρησης-τιμολόγησης. Οι ΗΠΑ είναι πλέον ο κορυφαίος παραγωγός και εξαγωγέας στον κόσμο, ενώ η ΕΕ μειώνει την παραγωγή της σε φυσικό αέριο και έγινε πλέον ένας από τους μεγαλύτερους καταναλωτές και εισαγωγείς.

Τι γίνεται όμως στις ΗΠΑ με την τιμή του αερίου; Εκεί τα πράγματα λειτουργούν ορθά. Στο ίδιο διάστημα, η τιμή καθοδηγείται κυρίως από την εποχικότητα της ζήτησης. Στο παρακάτω σχεδιάγραμμα βλέπετε ότι υπάρχουν τρεις διασταυρώσεις των κινητών μέσων όρων. Και πτωτικές και ανοδικές. Και οι ανοδικές οφείλονται στις περιόδους έξαρσης της ζήτησης τον χειμώνα και το καλοκαίρι. Ενώ οι πτωτικές οφείλονται στην χαμηλή ζήτηση την άνοιξη. Στον κάθετο άξονα βλέπετε επίσης την τιμή να διαπραγματεύεται σήμερα στα υψηλά των 4,47 δολαρίων ανά MMBTU. Ενώ τον περασμένο Μάρτιο είχε πέσει ως και στα χαμηλά επίπεδα των 1,56 δολαρίων.

Η μετατροπή της τιμής

Όταν κάποιος μη σχετικός ρωτήσει έναν Ευρωπαίο πολιτικό, «γιατί στις ΗΠΑ το αέριο έχει π.χ. σήμερα 4,47 δολάρια και στην Ευρώπη έχει 50 ευρώ», τότε λαμβάνει την απάντηση ότι αυτό γίνεται γιατί έχουμε διαφορετικές μονάδες μέτρησης και κλείνει η συζήτηση εκεί, γιατί εάν πάει παρακάτω, ο πολιτικός θα αρχίσει να χάνει… ψήφους! Αντίθετα, στις ΗΠΑ όταν μιλάνε για τον ευρωπαϊκό δείκτη, πάντοτε τον μετατρέπουν στην δική τους μονάδα, προκειμένου να βλέπει ο Αμερικανός πολίτης, πόσο ακριβά αγοράζουν οι Ευρωπαίοι το αέριο.

Και σίγουρα μετά από αυτή την ανάλυση, θα σας έχει δημιουργηθεί η απορία, εάν μπορούμε να μετατρέψουμε τις τιμές σε μία ενιαία μονάδα μέτρησης και να τις συγκρίνουμε. Η απάντηση είναι θετική. Στο επόμενο σχεδιάγραμμα, μετατρέψαμε την τιμή του ευρωπαϊκού αερίου (TTF), σε MMBTU που χρησιμοποιούν στις ΗΠΑ. Χρησιμοποιούμε ως κοινό νόμισμα το ευρώ (με την εκάστοτε συναλλαγματική ισοτιμία) για να γίνει κατανοητό από τους Ευρωπαίους πολίτες και ως κοινή μονάδα μέτρησης την αμερικανική.

Η μπλε καμπύλη είναι η διακύμανση του TTF και η κόκκινη του αμερικανικού NATGAS. Παρατηρείστε πόσο πιο φθηνό είναι πάντοτε το αμερικανικό φυσικό αέριο. Για παράδειγμα, στις 31/12/2024, το αμερικανικό αέριο είχε 4 ευρώ/MMBTU και την ίδια ημέρα, το ευρωπαϊκό είχε 14,8 ευρώ/MMBTU. Το ευρωπαϊκό δηλαδή ήταν κατά 265% ακριβότερο από το αμερικανικό! Η τιμή του TTF είναι κατά μέσο όρο τριπλάσια από αυτή του NATGAS. Το παραπάνω σχεδιάγραμμα, αποτελεί την διαγραμματική παρουσίαση της απόλυτης αποτυχίας της Ευρώπης να σχεδιάσει αυτόνομη ενεργειακή πολιτική και είναι να απορεί κανείς, γιατί ουδέποτε οι αξιωματούχοι της ΕΕ έχουν κληθεί να το σχολιάσουν!

Ειδικά τώρα που το δολάριο βρίσκεται σε ξέφρενη ανοδική πορεία έναντι του ευρώ, το κόστος των εισαγωγών είναι ακόμη μεγαλύτερο. Κι ο κόσμος πιστεύει ότι όλο αυτό είναι ομαλό, παρότι πρόκειται για τον ορισμό της ανωμαλίας στην ενεργειακή αγορά! Η Ευρώπη όφειλε να κάνει ό,τι ακριβώς και οι ΗΠΑ. Να αυξήσει δηλαδή τις εξορύξεις αερίου στα ενεργειακά της πεδία. Αντί αυτού, μάλιστα κλείνει και υφιστάμενα πεδία, όπως στο Κρόνιγκεν της Ολλανδίας.

Αλλοπρόσαλλη η ΕΕ

Επίσης, βάζει εμπόδια στην εξόρυξη κοιτασμάτων σε Ελλάδα και Κύπρο. Και δεν προχωρά τον αγωγό East Med, προκειμένου να συνενωθούν τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου και να κυκλοφορήσουν στο δίκτυο οι τεράστιες ποσότητες που έχουν ήδη ανακαλυφθεί. Τι άλλο αρνητικό κάνει; Αυξάνει τις εισαγωγές LNG υπέρμετρα, οι οποίες έχουν σαφώς μεγαλύτερο κόστος από το αέριο που τρέχει μέσω αγωγών. Επίσης, απειλεί με κυρώσεις το ρωσικό αέριο, ανεβάζοντας τις τιμές ακόμη και ως απειλή λόγω του πανικού των traders.

Ως λύση προτείνει την αγορά αερίου από το Κατάρ, με μακροπρόθεσμα συμβόλαια. Του Κατάρ που έχει τοποθετήσει Καταριανό πρόεδρο στον ρωσικό κολοσσό παραγωγής αερίου Rosneft και αποτελεί σύμμαχο της Μόσχας. Κατέχει άλλες δύο θέσεις στο Δ.Σ. της Rosneft και μαζί με την Τουρκία, αγοράζουν ρωσικό αέριο και το μεταπωλούν στους Ευρωπαίους. Αλλά η ΕΕ παραδόξως συμφωνεί με τον Ζελένσκι που έχει κλείσει την στρόφιγγα του αερίου προς την Ευρώπη με κίνδυνο να γίνουν οι πολίτες παγοκολόνες. Ταυτόχρονα όμως, συμφωνεί με τον Ερντογάν που πουλάει ρωσικό αέριο μέσω του Turkish Stream!

H EE όμως τινάζει την μπάνκα στον αέρα με αυτά που δεν κάνει! Είναι εκκωφαντική η σιωπή της όταν βομβαρδίζονται αγωγοί που ανήκουν σε ευρωπαϊκές εταιρίες, όπως οι Nord Stream που ανήκαν στη Siemens και δεν βάζει κυρώσεις στο ρωσικό LNG. Δηλαδή με απλά λόγια, χαίρεται που καταστράφηκαν οι αγωγοί με σαμποτάζ! Χαίρεται που έκλεισε ο αγωγός Γιαμάλ-Europe και στέγνωσε η Πολωνία από αέριο! Χαίρεται που έκλεισε η Ουκρανία τους αγωγούς της μέσω των οποίων περνούσε αέριο στην Ευρώπη! Αρνείται να χρηματοδοτήσει παραγωγούς όπως η Νορβηγία – υπάρχει τρόπος κι ας μην είναι μέλος της ΕΕ. Η EE όμως, επιτρέπει στα ρωσικά πλοία να ξεφορτώνουν ρωσικό LNG σε ευρωπαϊκά λιμάνια.

Γιατί όμως έχει αυτή την αλλοπρόσαλλη πολιτική η ΕΕ; Υπάρχει κάποιος αφανής λόγος που πρέπει να υποστούμε αναγκαστικά την υποβάθμιση του βιοτικού μας επιπέδου; Μετά από το πρόσφατο κλείσιμο των αγωγών της Ουκρανίας, τι πρέπει να περιμένει ο Έλληνας; Έρχεται νέα αύξηση των τιμών; Και αν ναι που θα φτάσει και γιατί; Αυτά τα ερωτήματα θα τα απαντήσουμε σε επόμενο άρθρο μας.