Τί σημαίνει το ειδικό τιμολόγιο του ρεύματος για τους καταναλωτές

Σύμφωνα με την Κοινή Υπουργική Απόφαση ΔΗΕ/120637/2107/2023-ΦΕΚ 6600/Β/21-11-2023 καθορίζεται ο τρόπος υπολογισμού του κόστους του ηλεκτρικού ρεύματος. Θεσπίζεται το ειδικό τιμολόγιο που θα ισχύει για όλους τους προμηθευτές και θα αναπροσαρμόζεται κάθε μήνα σε συνάρτηση με τον Μηχανισμό Διακύμανσης, που αυτός εξαρτάται από το χρηματιστήριο ενέργειας, όπως θα σας εξηγήσω παρακάτω.

Ουσιαστικά για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, επανέρχεται η ρήτρα αναπροσαρμογής σε άλλη μαθηματική μορφή, η οποία είχε καταργηθεί λόγω των εκτάκτων μέτρων που έλαβε η κυβέρνηση το 2022 και με το δεδομένο ότι από 1η Ιανουαρίου 2024 τερματίζουν οι κυβερνητικές επιδοτήσεις, που κατ’ εμέ είναι λογικό. Το ειδικό τιμολόγιο θα μεταφερθεί σε όλους τους καταναλωτές με εξαίρεση αυτούς που έχουν συμβόλαιο σταθερής τιμής.

Οι προμηθευτές θα διαθέτουν ένα ειδικό τιμολόγιο προμήθειας για κάθε κατηγορία πελατών χαμηλής τάσης. Και είναι υποχρεωμένοι να ενημερώσουν τους πελάτες τους μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2023 για τις τιμές προμήθειας της ηλεκτρικής ενέργειας που θα ισχύουν από 1η Ιανουαρίου 2024. Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι η τελική τιμή προμήθειας προκύπτει: Από το άθροισμα (της Βασικής Τιμής Προμήθειας) + (του Μηχανισμού Διακύμανσης ) + (πέντε ευρώ το μέγιστο ως πάγια χρέωση) – (τις πιθανές εκπτώσεις του προμηθευτή, εφόσον αυτές δεν συνδέονται με την χονδρεμπορική αγορά).

Η Βασική Τιμή Προμήθειας

Η Βασική Τιμή Προμήθειας Ορίζεται ελεύθερα από τον προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας και παραμένει σταθερή κατ’ ελάχιστον έξι μήνες και είναι συνάρτηση της ΤΕΑ που την μετράμε σε €/Mwh, δηλαδή της Day Ahead Market (DAM). Ο Μηχανισμός Διακύμανσης είναι:

(1) = α* [ΤΕΑ (μ-1) -Li] +β
αν [ΤΕΑ(μ-1) < Li ]

(2) = α*[ ΤΕΑ(μ-1) – Lu ] +β
αν [ΤΕΑ(μ-1) > Lu ]

(3) = 0 , αν [ Li < ΤΕΑ < Lu ]

Ας δούμε τι σημαίνουν τα αρχικά γράμματα:

Μ είναι ο μήνας κατανάλωσης.
Μ (μ-1) είναι ο προηγούμενος μήνας κατανάλωσης.
ΤΕΑ(μ-1) ο μέσος όρος των ημερήσιων Τιμών Κατανάλωσης Επόμενης Ημέρας του προηγούμενου μήνα, δηλαδή η Day Ahead Market (DAM) του προηγούμενου μήνα σε €/Mwh.

Η Day Ahead Market

Η Day Ahead Market προκύπτει από το χρηματιστήριο ενέργειας και δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ). Ληφθεί υπόψη ότι η χώρα μας διατηρεί σε βάθος προηγούμενου χρόνου μία από τις υψηλότερες τιμές στην Ευρώπη και συνήθως τρίτη (σε υψηλότερη τιμή) μετά την Ιταλία και την Μάλτα. Συγκεκριμένα το Σάββατο 25η Νοεμβρίου (επηρεάζεται χαμηλότερα η τιμή) η DAM ήταν 98.34 €/Mwh, η μέση τιμή Νοεμβρίου της DAM ήταν 103 €/Μwh, ενώ από την αρχή του έτους η μέση τιμή της DAM ήταν 120 €/Mwh.

Ας δούμε τί σημαίνουν τα γράμματα, α, α*, β, Li και LuQ:

α: Mία σταθερά που λέγεται συντελεστής προσαύξησης και επιλέγεται από τον προμηθευτή.

β: Μία σταθερά που υπολογίζεται: β = α* [ΤΕΑ(μ-1) – ΤΕΑ(μ-2)], δηλαδή είναι το γινόμενο του συντελεστή προσαύξησης (α) επί της διαφοράς της ΤΕΑ του προηγούμενου μήνα (μ-1) με τον προ- προηγούμενο μήνα (μ-2). Ο (β) θα είναι 0, μόνο για τον μήνα Ιανουάριο του 2024, μάλλον ως δοκιμή (δική μου εκτίμηση).

Lu: είναι το άνω όριο ασφαλείας της ΤΕΑ, που το μετράμε σε €/Mwh.

Li: είναι το κάτω όριο ασφαλείας της ΤΕΑ, που το μετράμε σε €/Mwh.

Για να δούμε τι σημαίνει ο αρχικός τύπος: Το (1) σημαίνει ότι ο καταναλωτής θα πληρώσει ενδεχομένως λιγότερα χρήματα. Γιατί ο παράγοντας
[ΤΕΑ (μ-1) – Li ] είναι αρνητικός και εφόσον και η διαφορά [ΤΕΑ(μ-1) – ΤΕΑ(μ-2) ] είναι και αυτή αρνητική τότε οι καταναλωτές θα έχουν επιστροφή από τον Μηχανισμό Διακύμανσης. Και όχι ότι δεν θα πληρώσουν, γιατί θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και η Βασική Τιμή Προμήθειας, συν το πάγιο των πέντε ευρώ.

Το (2) σημαίνει ότι ο καταναλωτής θα πληρώσει σίγουρα περισσότερα χρήματα. Γιατί η διαφορά [ΤΕΑ (μ-1) – Lu] είναι θετική και αν και η διαφορά, δηλαδή το [ΤΕΑ(μ-1) – ΤΕΑ(μ-2) ] είναι θετική, τότε το κόστος θα ανέβει ακόμη περισσότερο για τους καταναλωτές.

Το (3) σημαίνει ότι ο καταναλωτής πληρώνει μηδέν, ως προς τον Μηχανισμό Διακύμανσης και εδώ ο καταναλωτής θα πληρώσει την Βασική Τιμή Προμήθειας, συν το πάγιο των πέντε ευρώ.

Σχόλια και επισημάνσεις

Πρώτον, δεν γνωρίζουμε τα κριτήρια, δηλαδή πως προκύπτει η Βασική Τιμή Προμήθειας. Αυτή καθορίζεται από τους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας. Συνεπώς υπάρχει προβληματισμός ως προς την διαφάνεια που επιβάλλεται το κόστος. Δεύτερον, ο Συντελεστής Προσαύξησης (α ) καθορίζεται από τους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας. Με ποια κριτήρια επιλέγεται; Ληφθεί υπόψη ότι αυτή είναι μία κρίσιμος παράμετρος που επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό το κόστος.

Τέλος, τα όρια ασφάλειας όπως τα αποκαλούν, Li το κάτω όριο, Lu το άνω όριο, καθορίζονται από τους προμηθευτές. Με ποια κριτήρια; Τα όρια Li και Lu καθορίζουν επίσης, σε υπερθετικό θα έλεγα βαθμό, το κέρδος των προμηθευτών που θα αποβεί τελικά σε βάρος των καταναλωτών. Γιατί; Γιατί αν αυτά έχουν τεθεί με την λογική να πέσουμε στην περίπτωση (2) τότε το κόστος που θα πληρώσουν οι καταναλωτές θα είναι πολύ μεγάλο.

Συμπέρασμα

Είχα μελετήσει το μαθηματικό μοντέλο της προηγούμενης ρήτρας αναπροσαρμογής και είχα καταλήξει ότι αν είχαμε διαφοροποιήσει τις τιμές των κάτω και άνω ορίων Li και Lu αντιστοίχως το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος θα ήταν λογικό για τους καταναλωτές και το κέρδος επίσης λογικό για τους προμηθευτές. Υπάρχουν κρίσιμοι παράμετροι όπως μνημόνευσα που θα πρέπει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας να μας εξηγήσει την λογική τους. Άρα αυτό που επισημαίνει το ΥΠΕΝ ότι θεσπίζεται το ειδικό τιμολόγιο προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι ανοδικοί κίνδυνοι του κόστους από την επαναφορά της ρήτρας αναπροσαρμογής στα τιμολόγια, ενισχύοντας με αυτό τον τρόπο τον ανταγωνισμό μεταξύ των προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας, με στόχο την πτώση των τιμών.

Εκτιμώ ότι οδηγούμαστε σε λάθος κατεύθυνση τουλάχιστον για λογικό κόστος, αφού όλα εξαρτώνται από τους προμηθευτές και το χρηματιστήριο ενέργειας. Θα έπρεπε κατ’ εμέ το ΥΠΕΝ να θέσει τις τιμές του συντελεστή προσαύξησης (α) καθώς και το κάτω και άνω όριο Li και Lu αντιστοίχως προκειμένου να ελέγχει το κέρδος των προμηθευτών και οι καταναλωτές να πληρώνουν ένα λογικό ποσό, που σε κάθε περίπτωση θα είναι από τα πλέον ακριβότερα μεταξύ των άλλων Ευρωπαίων καταναλωτών.