Χ. Μιχαλόπουλος (ΕΒΗΕ): Τα πλεονεκτήματα των ηλιακών συλλεκτών

Ο Αντιπρόεδρος της Ένωσης Βιομηχανιών Ηλιακής Ενέργειας, Χάρης Μιχαλόπουλος, απάντησε σε ερωτήσεις μας για το αφιέρωμα Ενεργειακή Θωράκιση των κτιρίων.

-Να ξεκινήσουμε γιατί δεν είναι σε όλους ξεκάθαρο, ποια είναι η διαφορά μεταξύ ηλιακών συλλεκτών και φωτοβολταϊκών πάνελ;

Πρόκειται για 2 διαφορετικές τεχνολογίες οι οποίες το μοναδικό κοινό χαρακτηριστικό που έχουν είναι η χρήση του ήλιου. Τα θερμικά ηλιακά πάνελ (συλλέκτες) απορροφούν την ηλιακή ενέργεια και την μετατρέπουν σε θερμική. Η παραγόμενη ενέργεια μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ζεστού νερού χρήσης, υποβοήθηση της θέρμανσης μιας κατοικίας, τον δροσισμό κα. Επίσης μπορεί να υποστηρίξει εφαρμογές στην βιομηχανία όπου απαιτείται θερμό νερό ή ατμός.

Τα φωτοβολταϊκά πάνελ απορροφούν την ηλιακή ενέργεια και την μετατρέπουν σε ηλεκτρική. Η παραγόμενη ενέργεια είναι πλήρως αξιοποιήσιμη. Βασικό πλεονέκτημα των ηλιακών θερμικών συλλεκτών έναντι των φωτοβολταϊκών είναι ο αυξημένος βαθμός απόδοσης, σε σχέση με την επιφάνεια τους. Ενδεικτικά η αποδιδόμενη ενέργεια ανά τμ επιφανείας είναι περίπου τέσσερεις φορές μεγαλύτερη.

-Τι προσφέρει ενεργειακά ένας ηλιακός θερμοσίφωνας σε ένα σπίτι, σε κόστος και σε διάρκεια χρόνου από πλευράς αντοχής των υλικών;

Ο ηλιακός θερμοσίφωνας αποτελεί την πιο απλή εφαρμογή ηλιοθερμίας, αλλά την πιο οικονομική και αποδοτική λύση για την κάλυψη των αναγκών ενός νοικοκυριού. Ενδεικτικά μπορεί να καλύψει πάνω από το 90% των αναγκών σε ζεστό νερό χρήσης. Η εκτιμώμενη διάρκεια ζωής ενός ηλιακού θερμοσίφωνα ξεπερνάει τα 20 χρόνια, το οποίο πρακτικά σημαίνει ότι ένα νοικοκυριό θα εξοικονομήσει τουλάχιστον 4 φορές τα χρήματα που θα επενδύσει.

Καθώς πρόκειται για μια ώριμη τεχνολογία με εφαρμογή στην Ελλάδα από τα τέλη του 1970, έχει αποδείξει στην πράξη της αξιοπιστία της αλλά και την χρηστικότητα της. Πέρα από την οικονομική πλευρά, θα πρέπει να δούμε και την συνεισφορά του ηλιακού θερμοσίφωνα σε επίπεδο εξοικονόμησης CO₂. Ένας τυπικός ηλιακός θερμοσίφωνας μιας τετραμελούς οικογένειας μπορεί να εξοικονομήσει έως και 1700kg/έτος. Ενδεικτικά πρέπει να αναφερθεί ότι η αντικατάσταση ενός αυτοκινήτου με ένα ηλεκτρικό θα αποφέρει εξοικονόμηση ύψους 1400kg/έτος!

-Πως πάει με το πρόγραμμα “Αλλάζω Θερμοσίφωνα” – έχετε εικόνα, αριθμούς;

Το πρόγραμμα “Ανακυκλώνω – Αλλάζω θερμοσίφωνα” είχε πολύ μεγάλη διείσδυση στους καταναλωτές, καθώς εκδόθηκαν συνολικά 92902 επιταγές προϊόντος, εκ των οποίων δεσμεύτηκαν 68210 (74%) και παραμένουν αδιάθετα 24692. Ο α’ κύκλος έκλεισε στις 30/11/2023. Δυστυχώς δεν γνωρίζουμε εάν θα υπάρξει β’ κύκλος. Δεν έχουμε λάβει κάποια επίσημη ενημέρωση από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Θα ήθελα να τονίσω ότι παρότι το σύντομο χρονικό διάστημα της διάρκειας του προγράμματος (Αύγουστος – Νοέμβριος) η Ελληνική Βιομηχανία ανταπεξήλθε με επιτυχία στην υλοποίηση του. Δυστυχώς όμως η Πολιτεία δεν στήριξε επαρκώς αυτή την προσπάθεια, καθώς μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει η αποπληρωμή των επιταγών προϊόντων φέρνοντας σε δεινή οικονομική θέση τους επαγγελματίες του κλάδου.

-Πόσο εύκολη είναι η τοποθέτηση της δεξαμενής ζεστού νερού σε διαφορετικό χώρο – έχει γίνει πρόοδος στην αρχιτεκτονική της κατασκευής;

Οι επιλογές στις ηλιοθερμικές λύσεις δεν περιορίζονται μόνο στον ηλιακό θερμοσίφωνα. Υπάρχουν λύσεις με τις οποίες η δεξαμενή μπορεί να είναι απομακρυσμένη από τους ηλιακούς συλλέκτες. Για παράδειγμα η δεξαμενή μπορεί να βρίσκεται στο υπόγειο μιας κατοικίας και οι συλλέκτες στην στέγη. Στην περίπτωση αυτή η μεταφορά της ενέργειας δεν γίνεται με φυσικό τρόπο, αλλά απαιτείται μια αντλία και ένας ελεγκτής (σύστημα βεβιασμένης κυκλοφορίας). Η επιλογή αυτή έχει αρκετά πλεονεκτήματα τόσο τεχνικά, όσο και αισθητικά.

-Γιατί να επιλέξουμε ηλιακό και όχι ένα άλλο σύστημα για να έχει ζεστό νερό;

Η χρήση ηλιοθερμικών συστημάτων αποτελεί την ποιο οικονομική και αποδοτική λύση τόσο για την παραγωγή ζεστού νερού χρήσης, όσο και για την υποστήριξη της θέρμανσης μιας κατοικίας. Είναι μια τεχνολογία η οποία είναι 100% ανανεώσιμη, χαρακτηρίζεται από υψηλό βαθμό απόδοσης, αξιοποιώντας πάνω από το 80% της ηλιακής ενέργειας, είναι αξιόπιστη καθώς από τα τέλη του 1970 χρησιμοποιούνται ευρέως, είναι οικονομική καθώς ως ώριμη τεχνολογία το κόστος παραγωγής έχει ελαχιστοποιηθεί και είναι σε συντριπτικό βαθμό ΕΛΛΗΝΙΚΗ!

-Η ΕΒΗΕ υποστηρίζει ότι η ηλιακή θέρμανση μπορεί να καλύψει αποδοτικά μεγάλο μέρος των αναγκών του κτιρίου σε θέρμανση (25%-80%), ιδιαίτερα σε κτίρια σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας ΝΖΕΒ.

Τα μέλη της Ένωσης έχουν αναπτύξει υψηλή τεχνογνωσία και εμπειρία μέσω των συνεργασιών τους στις πιο απαιτητικές αγορές του πλανήτη. Είναι αποτέλεσμα χρόνιας προσπάθειας, καθώς στην Γερμανία εξάγονται συλλέκτες και συστήματα από την δεκαετία του 1990.

Η Ελλάδα λόγω του κλίματος της, αλλά και της γεωγραφικής της θέσης, έχει ιδανικές συνθήκες για την αξιοποίηση της ηλιοθερμίας. Ιδιαίτερα στα κτίρια σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας NZEB και ακόμα περισσότερο στα κτίρια μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας ΖΕΒ, τα οφέλη είναι πολλαπλάσια, καθώς έχουν τις ιδανικές συνθήκες για συστήματα υψηλής αδράνειας και χαμηλών θερμοκρασιών. Και τα δυο αυτά χαρακτηριστικά μπορεί να τα αποδώσει ένα ηλιακό σύστημα.

-Τα ηλιοθερμικά συστήματα μπορούν να συνδυαστούν με άλλες τεχνολογίες;

Προκειμένου να επιτευχθεί η μέγιστη εξοικονόμηση ενέργειας, αλλά και η άνεση του χρήστη, αποτελεί μονόδρομο ο συνδυασμός διαφόρων τεχνολογιών. Τα ηλιοθερμικά συστήματα μπορούν να συμβάλουν στην μεγιστοποίηση της απόδοσης ενός υβριδικού συστήματος. Ενδεικτικά θα ήθελα να αναφέρω ότι ο βαθμός απόδοσης μια αντλίας θερμότητας είναι SPF=3,1, ενώ ο συνδυασμός αντλίας θερμότητας και ηλιοθερμικού συστήματος εκτοξεύει τον βαθμό απόδοσης SPF=60!

Ο Χάρης Μιχαλόπουλος για το ισοζύγιο πωλήσεων και εξαγωγών

-Οι δύο πόλεμοι πόσο έχουν επιδράσει την παραγωγή σας και ποιο είναι το ισοζύγιο μεταξύ εγχώριων πωλήσεων και εξαγωγών στην ηλιακή βιομηχανία;

Τα τελευταία 2 χρόνια υπάρχει μεγάλη αστάθεια στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Ευρώπης και Μεσογείου, η οποία μας επηρεάζει άμεσα. Η εισβολή στην Ουκρανία δημιούργησε πολλά θέματα στην προμήθεια α’ υλών για την παραγωγή των βιομηχανιών μας, καθώς σημαντικές μονάδες παραγωγής χάλυβα και κρυστάλλων αναγκάστηκαν να σταματήσουν την παραγωγή τους. Επίσης η ενεργειακή αστάθεια που δημιουργήθηκε, επηρέασε άμεσα το κόστος παραγωγής μας.

Πιο πρόσφατα ο πόλεμος στο Ισραήλ και οι συνέπειες του στην διέλευση των πλοίων από το Σουέζ, δημιούργησε μεγάλα προβλήματα τόσο στην προμήθεια α’ υλών, όσο και στις εξαγωγές προς την Μέση Ανατολή (Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Βιετνάμ κλπ), στις οποίες οι Ελληνικές Βιομηχανίες έχουν δυναμική παρουσία.

Οι επιχειρήσεις του κλάδου επενδύουν συνεχώς στις παραγωγικές τους διαδικασίες, αυξάνουν την ανταγωνιστικότητα τους, βελτιώνουν την ποιότητα τους, επενδύουν σε Έρευνα και Ανάπτυξη, επιτυγχάνοντας να εξάγουν το μεγαλύτερο ποσοστό της παραγωγής τους. Στις μέρες μας πάνω από το 60% της ελληνικής παραγωγής εξάγεται και στις 5 ηπείρους καταφέρνοντας να κάνουν το Made in Greece ισχυρό brand. Η Ελλάδα κατέχει τη 5η θέση στο κόσμο, σε εγκατεστημένη ισχύ θερμικών ηλιακών συλλεκτών ανά 1000 κατοίκους.