Επιχείρηση εγκλωβισμού με νέα Γενεύη

Όπως ορισμένοι τουλάχιστον ανέμεναν, η τετράωρη συνάντηση Αναστασιάδη-Ακιντζί υπό τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ Γκουτιέρες κατέληξε στην απόφαση να συγκληθεί και πάλι διεθνής διάσκεψη για το Κυπριακό με τη συμμετοχή των τριών εγγυητριών δυνάμεων και της ΕΕ με καθεστώς παρατηρητή. Η εξέλιξη αυτή δεν προέκυψε από το πουθενά. Πρόκειται για μεθόδευση του Έσπεν Μπαρθ Άιντα, η ύστατη πριν την αποχώρησή του, η οποία εγκλωβίζει τη Λευκωσία.

Γιατί πρέπει να προσέλθουμε σε αυτή τη φάση σε διάσκεψη; Τί έχει αλλάξει από το ναυάγιο της πρώτης Γενεύης; Από φόβο μην επιρριφθούν ευθύνες στην ελληνοκυπριακή πλευρά για το προδιαγεγραμμένο αδιέξοδο; Η πολιτική, όμως, είναι κυρίως πρόβλεψη και όχι άστοχοι τακτικισμοί. Και η πολιτική πρόβλεψη ποια είναι για την νέα Διάσκεψη στη Γενεύη; Το «δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς» δεν είναι επιχείρημα. Είναι συνταγή για εθνικές εκπτώσεις.

Κάνουν πως δεν βλέπουν

Είναι πρόδηλο πως η τουρκική στάση παραμένει αναλλοίωτη. Όσοι το αμφισβητούν ας διαβάσουν τη συνέντευξη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μεβλέτ Τσαβούσογλου στον “Φιλελεύθερο”. Η συνέντευξη έγινε με την υποβολή ερωτηματολογίου και ως εκ τούτου οι απαντήσεις που δόθηκαν ήταν αποτέλεσμα προσεκτικής διατύπωσης. Συνεπώς, δεν τίθεται θέμα παρερμηνειών και απρόσεκτων διατυπώσεων. Οι τουρκικές επιδιώξεις δεν διαφοροποιήθηκαν, ούτε και ήταν κάπου κρυμμένες. Είναι γνωστές, αλλά κάποιοι κάνουν ότι δεν τις βλέπουν.

Ο Τσαβούσογλου κωδικοποιεί τις τουρκικές θέσεις, χωρίς να αποκρύψει επιδιώξεις και προτεραιότητες και για το θέμα της Ασφάλειας/Εγγυήσεων και για την Ενέργεια και για τις τέσσερις ελευθερίες. Οι τοποθετήσεις του δεν αιφνιδιάζουν. Θα μπορούσε να άφηνε –μεσούσης της διπλωματικής προσπάθειας– έστω και μια χαραμάδα φωτός για μια άλλη ερμηνεία. Δεν το έπραξε κι αυτό έχει σημασία.

Η Άγκυρα αξιοποιεί όσους θεωρούν πως με μια συνάντηση, μια «φότο οπορτιούνιτι», θα πείσουν την Τουρκία να αλλάξει στάση και σχεδιασμούς στο Κυπριακό. Ο Τσαβούσογλου επιβεβαιώνει την κατάρρευση της ακολουθούμενης από ελληνοκυπριακής πλευράς πολιτικής στο Κυπριακό. Αυτή που έχει βαπτισθεί στρατηγική, αλλά επί της ουσίας είναι διαχείριση εξελίξεων που άλλοι διαμορφώνουν. Είναι μια πολιτική εξαρχής αδιέξοδη και κανείς δεν τόλμησε να την αναθεωρήσει. Φόβος και ταμπού, ένα εκρηκτικό μίγμα που υπονομεύει την εθνική προσπάθεια για την επίτευξη βιώσιμης λύσης.

Η νέα Γενεύη

Ας επιστρέψουμε, όμως, στη νέα Διάσκεψη. Στην πραγματικότητα, επί της ουσίας υπήρξε επιδείνωση, τόσο με τις υπαναχωρήσεις της τουρκικής πλευράς από συγκλίσεις ή θεωρούμενες συγκλίσεις, όσο και λόγω των τουρκικών προκλήσεων. Το επιβεβαίωσε και ο Τσαβούσογλου. Κατά πάσα πιθανότητα, λοιπόν, η νέα Διάσκεψη θα οδηγήσει σε ναυάγιο και σε κατάρρευση της διαδικασίας, εκτός εάν ο Αναστασιάδης παραβιάσει και τις δικές του κόκκινες γραμμές.

Οι τακτικισμοί της Λευκωσίας έχουν ένα βασικό χαρακτηριστικό: Αρνούνται την πραγματικότητα, τα δεδομένα που διαμορφώνει η τουρκική συμπεριφορά. Σε μια νέα Γενεύη, ουσιαστικά θα κυνηγούμε το ανέφικτο. Είναι απίθανο να υπάρξει ολοκληρωτική στροφή της Άγκυρας. Δεν προκύπτει από πουθενά. Η Τουρκία, άλλωστε, δεν έχει κόστος.

Στη Διάσκεψη του περασμένου Ιανουαρίου το επιβεβαίωσε. Επανέλαβε τις γνωστές θέσεις της στα θέματα της Ασφάλειας/Εγγυήσεων και έθεσε στο τραπέζι μια νέα αξίωση, που εξυπηρετεί μόνο την Τουρκία: να ισχύσουν και για τους Τούρκους πολίτες στην Κύπρο οι τέσσερις ελευθερίες που ισχύουν εντός της ΕΕ για τους πολίτες των χωρών-μελών!

Η Λευκωσία εγκλωβίστηκε στη μέγγενη των πιέσεων που ασκούνται με στόχο τη σύγκληση Διάσκεψης για μια καταληκτική συζήτηση στο Κυπριακό. Το σκηνικό στήθηκε με τη βοήθεια και των τουρκικών απειλών για τις επικείμενες γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ.

Η αδιέξοδη πεπατημένη και οι εναλλακτικές

Ο πρόεδρος Αναστασιάδης είναι ο κατ’ εξοχήν εκφραστής της ακολουθούμενης πολιτικής στο Κυπριακό, της αδιέξοδης πεπατημένης. Τα τελευταία δυο χρόνια, μάλιστα, εξάντλησε όλες τις δυνατότητες αυτής της πολιτικής και επιβεβαίωσε –άθελα του– τη χρεοκοπία της. Η πολιτική του έχει αποτύχει, έχει καταρρεύσει.

Όσοι επιθυμούν λύση θα πρέπει να ξεπεράσουν τα φοβικά τους σύνδρομα και τα ταμπού και να εξετάσουν εναλλακτικές πολιτικές. Όχι, βέβαια, στην λογική που εσχάτως αναπτύσσεται και από κάποιους της ελληνοκυπριακής πολιτικής ελίτ, για πλήρη εκ συμφώνου διαχωρισμό. Η άλλη στρατηγική που θεωρητικά προβάλλουν οι λεγόμενοι ενδιάμεσοι, πρέπει να συγκεκριμενοποιηθεί, καθώς επί του παρόντος περιορίζεται σε συνθήματα και σε προεκλογικά φολκλόρ.

Η άλλη στρατηγική στο Κυπριακό δεν είναι τίποτε άλλο παρά η επιστροφή στα αυτονόητα. Κοντολογίς η προβολή διεκδικήσεων που σε άλλες χώρες θεωρούνται αυτονόητα, στην Κύπρο είναι απαγορευμένα. Γι’ αυτό και η λύση που συζητείται δεν θα μπορούσε να αφορά κανένα κανονικό κράτος στον κόσμο. Αφορά, δυστυχώς, το κυπριακό πειραματόζωο.

Τι σημαίνει επιστροφή στα αυτονόητα; Σημαίνει ανατροπή των κατοχικών δεδομένων, απελευθέρωση και αποκατάσταση της ενότητας της χώρας. Αποκατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ελευθεριών. Απόρριψη διαχωριστικών ρυθμίσεων που γεννούν διακρίσεις και εθνικισμό. Πρέπει να αναζητηθεί η μεθοδολογία. Οι οπαδοί της όποιας λύσης λένε πως θα αντιδράσουν οι ξένοι. Όταν οι ίδιοι οι διαχειριστές του Κυπριακού, όμως, δέχονται εκπτώσεις από στοιχειώδη δικαιώματα, γιατί οι τρίτοι να ζητούν κάτι παραπάνω;

Την ίδια ώρα, είναι σημαντικό να δοθεί μια εξήγηση από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας σχετικά με την αναφορά του ότι «να είμαστε ρεαλιστές, ένα είναι οι έρευνες και άλλο η εκμετάλλευση». Εννοούσε προφανώς πως δεν πρέπει να ανησυχούν με τις έρευνες οι Τούρκοι, καθώς το ουσιαστικό είναι η εκμετάλλευση. Δηλαδή, αφήστε τη Λευκωσία να κάνει τη δουλειά με τις εταιρίες και στη συνέχεια όταν θα έλθει η ώρα των εσόδων να κοπιάσουν.

Τί μήνυμα δίνεται με τέτοιες τοποθετήσεις;  Οι Τούρκοι να συγκρατηθούν τώρα που γίνονται οι έρευνες και να ορμήσουν στην κατανομή των πόρων, όταν θα έλθει η ώρα της αξιοποίησης του φυσικού αερίου. Μια ακόμη φοβική προσέγγιση, που προδήλως καθιστά τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας συνεταιρικά με την τουρκική πλευρά και μάλιστα χωρίς λύση.