Αντίβαρο στην ατολμία της ΕΕ το τηλεφώνημα Μπάιντεν στον Μητσοτάκη

Καθοριστική για την πορεία των εθνικών θεμάτων ήταν η περασμένη εβδομάδα, με το τηλεφώνημα Μπάιντεν στον Μητσοτάκη να κυριαρχεί και, παραλλήλως, να δίνει το στίγμα των νέων ισορροπιών στην ανατολική Μεσόγειο. Την ίδια ώρα, στην τηλεδιάσκεψη Κορυφής, οι Ευρωπαίοι ηγέτες απέδειξαν για άλλη μία φορά, ότι η ΕΕ είναι ακόμα πολύ μακριά από το να έχει μία σαφή και συγκροτημένη θέση έναντι της Τουρκίας.

Με αφορμή την εθνική εορτή της 25^ης Μαρτίου και αμέσως μετά την Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, στην οποία επίσης μετείχε, ο Τζο Μπάιντεν είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον πρωθυπουργό, η οποία δεν περιορίστηκε στο επετειακό της ημέρας. Οι δύο ηγέτες συζήτησαν όλα τα κρίσιμα διεθνή και περιφερειακά θέματα, εστιάζοντας σε εκείνα που σχετίζονται με τη χώρα μας και ιδιαίτερα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Η συμμετοχή του  Αμερικανού προέδρου στην τηλεδιάσκεψη Κορυφής ήταν στο πλαίσιο της “επιστροφής” των Ηνωμένων Πολιτειών στην διεθνή σκηνή, την οποία προωθεί η νέα αμερικανική ηγεσία, μετά την ιδιότυπη απομόνωση που χαρακτήρισε την προεδρία Τραμπ. Ήταν όμως παράλληλα και μια επιβεβαίωση της βούλησης του Μπάιντεν για την αναθέρμανση των σχέσεων με τις Βρυξέλλες, κάτι που επιθυμούν επίσης η ΕΕ και τα ευρωπαϊκά κράτη.

Η παρέμβαση Μπάιντεν

Από την άλλη, η τηλεφωνική επικοινωνία με τον Έλληνα πρωθυπουργό, ήρθε να επιβεβαιώσει την επιστροφή των Ηνωμένων Πολιτειών στα τεκταινόμενα στην Ανατολική Μεσόγειο. Σηματοδότησε όμως, και εδώ έγκειται η σημασία του για την Ελλάδα, την αλλαγή της αμερικανικής στάσης για όσα συμβαίνουν στην περιοχή, αρνητικός πρωταγωνιστής των οποίων είναι η Τουρκία. Έκανες έτσι ακόμα πιο σαφείς τις νέες ισορροπίες που διαμορφώνονται.

Είναι γνωστό ότι ο Ερντογάν είχε ανοιχτή γραμμή με τον Τραμπ και, μέσω των πυκνών τηλεφωνικών επαφών του με τον Αμερικανό πρόεδρο, έλυνε πολλά από τα προβλήματα που δημιουργούνταν από τον ίδιο τον ρόλο του ως ταραξία στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής και της Ευρασίας. Με την έλευση όμως του Μπάιντεν είναι επίσης γνωστό ότι αυτή η ανοιχτή γραμμή κόπηκε.

Ο Αμερικανός πρόεδρος επέλεξε την περασμένη Πέμπτη να συνομιλήσει με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, χωρίς να έχει μιλήσει προηγουμένως ή να έχει προγραμματιστεί παραλλήλως μια αντίστοιχη επικοινωνία με την άλλη πλευρά του Αιγαίου. Και αυτό, παρότι ο Ερντογάν έχει εκδηλώσει δημοσίως την επιθυμία του για μια πρώτη επαφή μαζί του. Αυτή η έλλειψη ανταπόκρισης έχει προκαλέσει έναν εκνευρισμό στην τουρκική ηγεσία και οι λόγοι είναι προφανείς.

Νέες ισορροπίες

Με το τηλεφώνημά του στον Έλληνα πρωθυπουργό, ο Μπάιντεν κατέστησε σαφή την αμερικανική ενόχληση για μια σειρά ενεργειών του Ερντογάν, που δεν περιορίζονται στα ελληνοτουρκικά. Αυτό όμως είχε ήδη διαφανεί και από την δεύτερη και τελευταία επίσκεψη του Πομπέο στην Ελλάδα, λίγες ημέρες πριν την αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο. Υο καινούργιο στην υπόθεση είναι ότι ο Μπάιντεν κάνει περισσότερο σαφή την μετάθεση του αμερικανικού ενδιαφέροντος προς την Αθήνα.

Αν με την έλευσή του στον Λευκό Οίκο ο νέος Αμερικανός πρόεδρος έκλεισε την “ανοιχτή γραμμή” Τραμπ-Ερντογάν, με το τηλεφώνημα του στον Μητσοτάκη δείχνει να ανοίγει μια άλλη. Αυτό τουλάχιστον φαίνεται από τον διάλογο των δύο ηγετών που αποκάλυψε η “Καθημερινή της Κυριακής”, σύμφωνα με τον οποίο ο Μπάιντεν είπε στον πρωθυπουργό: «Εάν χρειαστείς κάτι, να με πάρεις τηλέφωνο. Είμαι εδώ για να βοηθήσω».

Η φράση αυτή έχει ιδιαίτερη βαρύτητα, καθώς ειπώθηκε από τον Αμερικανό πρόεδρο την ώρα που οι Ευρωπαίοι εταίροι έδειχναν για άλλη μία φορά αδύναμοι στο να καταλήξουν σε μια σαφή και απαράβατη στάση έναντι της Τουρκίας. Καθοριστικός παράγοντας βέβαια σε αυτό είναι η παρελκυστική τακτική της Μέρκελ στο θέμα των “κυρώσεων”, οι οποίες εξαρχής μόνον κυρώσεις δεν ήταν, αλλά και η έλλειψη μιας περισσότερο δραστικής απάντησης από την ελληνική κυβέρνηση σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.