Αυτόνομη περιφερειακή δύναμη η Τουρκία – Που σκοντάφτει το όραμα του Ερντογάν

Κινήσεις που παραπέμπουν στη στρατηγική επιδίωξη της κατοχικής Τουρκίας να καταστεί αυτόνομη περιφερειακή δύναμη γίνονται από τον Ερντογάν σε ένα μεγάλο παιχνίδι ανακατανομής ισχύος στην περιοχή. Η Τουρκία επενδύει στην επόμενη ημέρα των συγκρούσεων σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή, αναζητώντας ρόλο τώρα αλλά και μετά. Οι τελευταίες εξελίξεις και η στάση της Άγκυρας επιβεβαιώνουν το μεγάλο σχέδιο για απεξάρτησή της από τις υπερδυνάμεις. Πρόκειται για ένα δύσκολο εγχείρημα, ο πήχης είναι ψηλά, αλλά ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιμένει.

Η Κύπρος διαδραματίζει κεντρικό ρόλο σε αυτούς τους σχεδιασμούς του ηγέτη της κατοχικής δύναμης. Τα κατεχόμενα εδάφη, χρησιμοποιούνται ως μια μεγάλη στρατιωτική βάση, που βοηθά στην προώθηση των επιδιώξεωών του για αύξηση της επιρροής του στο νησί και του ελέγχου, που θέλει να ασκεί.

Στα πλαίσια αυτά γίνονται πολλές κινήσεις εσχάτως. Προφανώς και ο Ερντογάν δεν τρελάθηκε όταν από την μια στηρίζει αναφανδόν την Χαμάς και από την άλλη υπογράφει το πρωτόκολλο ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ παραπέμποντας για τα περαιτέρω στην Εθνοσυνέλευση. Εκείνο που επιχειρεί να κάνει ο ηγέτης της κατοχικής δύναμης είναι να αναδειχθεί, όπως συναφώς έχει αναφερθεί, σε αυτόνομο ισχυρό διεθνούς βεληνεκούς παίκτη. Θέλει να παίξει με δικούς του όρους, να εμπλακεί στην κρίση που ξέσπασε στη Μέση Ανατολή και η ανάμιξή του, ει δυνατόν, να έχει την ίδια μορφή με τη “μεσολάβηση” στο Ουκρανικό.

Είναι προφανές πλέον ότι, η Τουρκία δεν θέλει να αποτελεί μέρος της Δύσης μεταξύ των πολλών άλλων κρατών. Να ακολουθεί τις ΗΠΑ. Δεν θέλει να παίζει με τη Ρωσία, την Κίνα, ακολουθώντας εν πολλοίς πιο ισχυρές δυνάμεις. Να έχει δεύτερο και τρίτο ρόλο στη σειρά. Θέλει το δικό της ρόλο. Ο Ερντογάν είχε δηλώσει προ μηνών πως «δεν θα κάνω ποτέ ό,τι θέλει η Δύση. Λέμε όχι στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Εμείς δεν κάνουμε αυτό που θέλει η Δύση, αλλά αυτό που συμφέρει την Τουρκία».

Αυτή η επιδίωξη της κατοχικής πλευράς προφανώς και δεν είναι τωρινή. Επιχειρεί να καταστεί διεθνής παίκτης έχοντας ισότιμο λόγο στις εξελίξεις. Επιλέγει πλευρά στο Μεσανατολικό και την ίδια ώρα κάνει το χατίρι στους Αμερικανούς και τους Νατοϊκούς για τη Σουηδία. Σε σχέση με το δεύτερο, δεν επηρεάζεται από την ένταξη της Σουηδίας στη Συμμαχία, αλλά δυσκολεύει τη διαδικασία. Θέλει η αίτηση της Στοκχόλμης να περνά από την Άγκυρα, που θέλει να κρατά το κλειδί.

Νέες ισορροπίες

Τα δυο ανοικτά πολεμικά μέτωπα στην περιοχή, Ουκρανία και Ισραήλ, διαμορφώνουν νέα δεδομένα, τα οποία έχουν σχέση με μια νέα διαδικασία ανακατανομής ισχύος.

• Οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ, που έχουν στο καλάθι τους την ΕΕ, επιχειρούν να επιβάλουν το δικό τους απόλυτο έλεγχο, χωρίς κατ΄ ανάγκη να εμπλέκονται ευθέως. Τούτο το τελευταίο, ενδέχεται να αλλάξει σε περίπτωση κατά την οποίαν ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή γενικευθεί και οι ΗΠΑ αναγκαστούν να εμπλακούν.
• Η Ρωσία και η Κίνα έχουν ρόλο και βρίσκονται στην αντίπερα όχθη των δυτικών.
• Ένας νέος άξονας που διαμορφώνεται είναι ο μουσουλμανικός, στον οποίον επενδύει ο Ερντογάν, αλλά αυτό δεν θα το επιτρέψουν οι μεγάλες χώρες, αραβικές κυρίως, γιατί θέλουν αυτές το ρόλο.

Είναι προφανές πως η Τουρκία, στη περίπτωση της κρίσης στη Μέση Ανατολή, δεν μπορεί να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο. Η Αίγυπτος έχει τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Όπως και το Κατάρ, διά της “διπλωματίας των επιταγών”. Πληρώνει και ελέγχει. Η προσπάθεια αυτονόμησης της Τουρκίας είναι αποτέλεσμα του μεγαλοϊδεατισμού του Ερντογάν, της αναθεωρητικής στρατηγικής της Άγκυρας, αλλά και της στάσης ανοχής των δυτικών έναντι του.

Έχοντας εξασφαλίσει το “πιστοποιητικό” του “ειρηνοποιού” από τους δυτικούς και όχι μόνο, ο Ερντογάν προφανώς και “δικαιούται” να θεωρεί πως είναι περιφερειακή συν-δύναμη και μπορεί να έχει ισότιμο λόγο και ρόλο. Το εγχείρημα Ερντογάν, πάντως, να καταστεί “πατερούλης” των μουσουλμάνων και ισότιμος εταίρων των ισχυρών παικτών δεν είναι καθόλου εύκολο καθώς προφανώς και δεν παίζει μόνος του. Προς το παρόν δεν φαίνεται να του βγαίνει ο σχεδιασμός.

Οι παρεμβάσεις της Λευκωσίας έχουν αυτήν τοποθετήσει στην εικόνα των εξελίξεων. Έχοντας επίγνωση των δυνατοτήτων και του μεγέθους, η Κυπριακή Δημοκρατία, κρατώντας ισορροπίες και  αναδεικνύοντας την ανθρωπιστική διάσταση καθώς και την παροχή διευκολύνσεων, έχει ρόλο. Και με τις επαφές με τους εμπλεκόμενους αλλά και εντός της ΕΕ, ως η χώρα που γειτνιάζει με τις εξελίξεις.