Είναι θανάσιμη απειλή για τα νησιά ο τουρκικός αποβατικός στόλος;

Η τουρκική εισβολή στην Κύπρο λειτούργησε ως επιταχυντής των τουρκικών επεκτατικών επιδιώξεων στο Αιγαίο. Προς τούτο δημιούργησαν την 4η Στρατιά, ή “Στρατιά του Αιγαίου”. Παράλληλα συγκροτήθηκε και ο τουρκικός αποβατικός στόλος, από πλοία που κατά κανόνα κατασκευάστηκαν σε τουρκικά ναυπηγεία. Ταυτόχρονα, οι Τούρκοι εκσυγχρόνισαν και επέκτειναν τη ναυτική βάση της Φώκαιας που αποτελεί και σήμερα την βάση του αποβατικού στόλου. Πλησίον της βάσης βρίσκονται οι περισσότερες μονάδες της Ταξιαρχίας Πεζοναυτών.

Αρχικά, τα τουρκικής κατασκευής και σχεδίασης αποβατικά πλοία ήταν απλά ανοιχτού καταστρώματος αρματαγωγά, στην ουσία στρατικοποιημένα ελαφρά φέρυ. Επίσης, αποκτήθηκαν από την Γαλλία 31 μικρά αρματαγωγά κλάσης EDIC, από τα οποία 12 παραμένουν εν υπηρεσία. Ακόμη διατηρούνται σε υπηρεσία διάφορα αποβατικά, τα οποία έχουν υπερβεί τα όρια επιχειρησιακής ζωής και δεν θεωρούνται αξιόμαχα. Σε γενικές γραμμές, τα πλωτά μέσα της Τουρκίας δεν είναι ευκαταφρόνητα, αλλά δεν είναι και φόβητρο.

Ένας από τους τομείς που το τουρκικό Πολεμικό Ναυτικό θεωρεί ότι απαιτείται να γίνουν βήματα είναι η προβολή ισχύος, η στρατηγική ανάπτυξη και η κινητικότητα. Με το πολλαπλών αποστολών πλοίο αμφίβιων επιχειρήσεων “Anadolu”, οι Τούρκοι θεωρούσαν ότι θα έχουν αυτές τις δυνατότητες. Σύμφωνα με το τουρκικό επιτελείο, με αυτόν τον τρόπο οι ένοπλες δυνάμεις θα αποκτήσουν ένα σύνολο σημαντικών δυνατοτήτων σε ένα ευρύ φάσμα που κυμαίνεται από επιχειρήσεις ανθρωπιστικής βοήθειας έως την εκκένωση αμάχων και από τη δυνατότητα εκτέλεσης χερσαίων επιχειρήσεων σε μια περιοχή, έως την ικανότητα εκτέλεσης αεροπορικών επιχειρήσεων χωρίς να εξαρτάται από τις βάσεις άλλων χωρών.

Από αυτή την άποψη, η Τουρκία θεωρούσε ότι το “Anadolu” αυξάνει το κύρος των ενόπλων δυνάμεών της. Μπορεί να μεταφέρει ένα τάγμα πεζοναυτών με ελικόπτερα, καθώς και μια ποικιλία από αμφίβια οχήματα, συμπεριλαμβανομένων αρμάτων μάχης (μέχρι 94) και θωρακισμένων οχημάτων μεταφοράς προσωπικού. Δυστυχώς για τους Τούρκους, τα καμώματα του Ερντογάν στέρησαν οριστικά την πιθανότητα το πλοίο να μπορεί να μεταφέρει αεροσκάφη F-35, όπως αρχικά σχεδιαζόταν, οπότε δεν μπορεί να παράσχει αεροπορική υποστήριξη για αμφίβιες, ή για την από αέρος προστασία του πλοίου.

Το πλοίο έχει εκτόπισμα 27.436 τόνων με πλήρες φορτίο, και μήκος 231 μέτρα. Πλέει με μέγιστη ταχύτητα 21 κόμβων και έχει εμβέλεια 9000 μιλίων με ταχύτητα 15 κόμβων. Έχει πλήρωμα 190 άτομα, 55 άτομα για τα ιπτάμενα μέσα και 55 άτομα ιατρικό προσωπικό. Σχεδιαζόταν να μεταφέρει 8-10 αεροσκάφη STOVL, αλλά τώρα έχει μείνει γυμνό από τέτοια μέσα. Μπορεί να μεταφέρει 8-12 ελικόπτερα ανάλογα με το μέγεθος του ελικοπτέρου

Το κατάστρωμα πτήσης έχει μήκος 170 μέτρα και πλάτος 32 μέτρα και θα διαθέτει άλμα σκι 12 μοιρών. Το υπόστεγο έχει εμβαδόν 900 m2. Το ανώτερο γκαράζ όπου σταθμεύουν τα βαρέα οχήματα έχει μέγεθος 1.410 m2 και το χαμηλότερο γκαράζ για τα ελαφρά οχήματα 1.880 m2. Η αποβάθρα καλύπτει 1.165 m2. Διαθέτει επίσης νοσοκομείο 34 κλινών. Σε αντίθεση με τα παρόμοια πλοία του ισπανικού και αυστραλιανού ναυτικού, το τουρκικό έχει μόνο κινητήρες ντίζελ (πέντε κινητήρες MAN 16V32 / 40 7680kW). Έχουμε αναφερθεί σε άλλο άρθρο στο πως από καμάρι του τουρκικού ναυτικού το “Anadolu” μπορεί να καταστεί ένας τεράστιος πλωτός στόχος.

Ο τουρκικός αποβατικός στόλος

Ο τουρκικός αποβατικός στόλος διαθέτει και το σκάφος κλάσης OSMANGAZİ, το μεγαλύτερο αρματαγωγό παγκοσμίως. Το μήκους 105 μέτρων και εκτοπίσματος 3.773 τόνων πλοίο μπορεί να μεταφέρει 900 στρατιώτες, 15 άρματα μάχης και τέσσερα αποβατικά. Έχει πρωραίες διπλές θύρες, αλλά δεν διαθέτει καταπέλτη. Οι δύο μικρές θύρες στην πρύμνη χρησιμοποιούνται για την τοποθέτηση ναρκών. Καθελκύστηκε το 1990 και μπήκε σε υπηρεσία το 1994.

Αποτελεί την τρίτη γενιά μεγάλων πλοίων αμφιβίων επιχειρήσεων. Το πλοίο έχει περάσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στο ναύσταθμο ή σε επισκευές. Το τονάζ του αλλά και η έλλειψη καταπέλτη το καθιστούν ικανό μόνο για αποβιβάσεις κι όχι για αποβατικές ενέργειες. Γενικά αποδείχτηκε μια άστοχη σχεδίαση που παρουσίασε πολλά προβλήματα. Το σχεδιαζόμενο δεύτερο σκάφος της ίδιας κλάσης ακυρώθηκε.

Η κλάση “Bayraktar” περιλαμβάνει δύο πλοία πλοία εκτοπίσματος 7.254 τόνων και μήκους 139 μέτρων. Τα πλοία μπορούν να μεταφέρουν έκαστο 350 άτομα, 20 άρματα μάχης ή 24-60 οχήματα. Ο κλειστός χώρος στάθμευσης είναι 1.100 m2 και ο χώρος στάθμευσης ανοιχτού καταστρώματος είναι 690 m2. Εκτός από τα παραπάνω, ο τουρκικός αποβατικός στόλος περιλαμβάνει και δύο πλοία της κλάσης Sarucabey εκτοπίσματος 2.600 τόνων και μήκους 92 μέτρων, που μπορούν έκαστο να μεταφέρει 600 στρατιώτες, 11 άρματα μάχης και δύο αποβατικά. Όπως όλα τα μεγάλα τουρκικά πλοία αμφιβίων επιχειρήσεων έχει τη δυνατότητα ναρκοθέτησης ως δευτερεύοντα ρόλο.

Η νέα κλάση αρματαγωγών (LCT) περιλαμβάνει οκτώ πλοία εκτοπίσματος έκαστο 1.156 τόνων, μήκους 80 μέτρων. Κάθε πλοίο μπορεί να μεταφέρει έκαστο 250 άτομα και 320 τόνους φορτίου. Ο τουρκικός αποβατικός στόλος διαθέτει και 12 αρματαγωγά (LCT) κλάσης EDIC (600 τόνοι, 100 άτομα ή πέντε άρματα) και 16 μικρότερα αποβατικά κλάσης Ç-302 (60 τόνοι ή 140 άτομα).

Η Ταξιαρχία Πεζοναυτών

Η Ταξιαρχία υπάγεται στο τουρκικό Ναυτικό και είναι η κύρια δύναμη που σε περίπτωση σύρραξης θα κληθεί να εκτελέσει αμφίβιες επιχειρήσεις εναντίον της χώρας μας. Η Ταξιαρχία αποτελείται από τρία τάγματα Πεζοναυτών, με οργάνωση αντίστοιχη ενός συμβατικού τάγματος Πεζικού, μία επιλαρχία αρμάτων Μ48Α5Τ2, μειωμένης σύνθεσης, μία μοίρα ρυμουλκούμενου πυροβολικού (μειωμένης σύνθεσης) και ένα τάγμα υποστήριξης.

Επίσης, διαθέτει υπομονάδες υποστήριξης μάχης, όπως λόχο διαβιβάσεων, λόχο μηχανικού κοκ). Υπό την ίδια διοίκηση συνήθως τίθενται και υπομονάδες της τουρκικής Αεροπορίας Στρατού, εξοπλισμένες με επιθετικά ελικόπτερα ΑΗ-1W, T-129 ATAK και μεταφορικά ελικόπτερα. Η δύναμη της Ταξιαρχίας σε πλήρη κινητοποίηση, υπολογίζεται περίπου στις 2.500-3.000 προσωπικό.

Τα τελευταία χρόνια οι Τούρκοι πεζοναύτες ασκούνται σε αποβατικές και αμφίβιες επιχειρήσεις όλων των επιπέδων στην Μαύρη Θάλασσα και στο Αιγαίο. Είχε παρατηρηθεί ότι οι συμμετοχές αυτές μειώνονταν από πλευράς αριθμού συμμετεχόντων μέσων και μονάδων μετά το πραξικόπημα του 2016, αλλά με τις ασκήσεις EFES που έχουν στόχο ελληνικά νησιά επανήλθαν. Η EFES 2022, μάλιστα, που ολοκληρώθηκε πριν μερικές ημέρες με τη συμμετοχή πολλών χωρών και με την παρουσία αντιπροσωπειών από περισσότερες χώρες, χρησιμοποιήθηκε από το καθεστώς Ερντογάν ως απειλή και μέσο πίεσης.

Ο τουρκικός αποβατικός στόλος ως απειλή

Είναι προφανές ότι τα τουρκικά αποβατικά και η Ταξιαρχία Πεζοναυτών έχουν κύριο στόχο την Ελλάδα. Στην Κύπρο η κατοχή του βόρειου τμήματός της καθιστά περιττές τις αποβατικές ενέργειες. Όπως φαίνεται από τα παραπάνω στοιχεία, τα σκάφη αμφιβίων επιχειρήσεων άνετα μπορούν να μεταφέρουν ταυτόχρονα όλο το δυναμικό της Ταξιαρχίας, αφήνοντας και μεγάλο περιθώριο για την μεταφορά εφοδίων και εφεδρειών συμβατικών δυνάμεων.

Η ύπαρξη των δυνάμεων αυτών σε μικρή απόσταση από τα ελληνικά νησιά του ανατολικού Αιγαίου αποτελεί μεγάλο πονοκέφαλο για την ΑΣΔΕΝ. Όταν τα τουρκικά αποβατικά αποπλέουν έμφορτα και χωρίς πρότερη κήρυξη πολέμου, οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις δεν μπορούν να γνωρίζουν αν θα πλεύσουν προς τον δηλωμένο από ΝΟΤΑΜ χώρο ασκήσεων, ή θα επιλέξουν να πλεύσουν με την μέγιστη ταχύτητα (18-20 κόμβους μάξιμουμ) εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων για να πλήξουν κοντινό ελληνικό νησί. Έχουμε αναφέρει πώς μπορεί να αποπειραθούν και τι μπορούν να καταφέρουν οι Τούρκοι αν προσπαθήσουν να καταλάβουν ελληνικό μικρό ή μεγάλο νησί.

Η Ταξιαρχία Πεζοναυτών είναι η μόνη τουρκική δύναμη που μπορεί να πραγματοποιήσει πραγματικές αποβατικές ενέργειες, δεδομένου ότι είναι άλλο η απόβαση κι άλλο η αποβίβαση. Το πρόβλημα έχει και μία πολιτισμική διάσταση, δεδομένου ότι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό Τούρκων στρατιωτών, όπως και πολιτών, δεν γνωρίζουν και δεν θέλουν να μάθουν κολύμπι.

Οι πύραυλοι εδάφους-θαλάσσης

Αναγκαστικά, η αποβίβαση ικανών δυνάμεων για να καταβληθεί η οργανωμένη άμυνα ελληνικού νησιού απαιτεί να αποβιβαστούν βαριά στρατιωτικά μέσα, τα οποία απαιτούν βαρύτερα πλοία ικανά να αποβιβάσουν άρματα και τεθωρακισμένα οχήματα. Αυτά με την σειρά τους απαιτούν την προστασία άλλων τουρκικών πλοίων από επιθέσεις ελληνικών σκαφών επιφανείας, υποβρυχίων και αεροσκαφών. Η αεροπορική υπεροχή είναι καθοριστικός παράγοντας όταν έχουμε συγκέντρωση πλωτών αργοκίνητων στόχων.

Εκτός των παραπάνω, ο τουρκικός αποβατικός στόλος θα γίνει στόχος πυραύλων εδάφους-θαλάσσης, οι οποίοι είναι εξαιρετικά δύσκολο να εξουδετερωθούν ακόμα και από τουρκικό μαζικό βομβαρδισμό του ελληνικού νησιού-στόχου πριν τα αποβατικά ανοιχτούν στη θάλασσα. Οι πύραυλοι αυτοί, όπως και το πυροβολικό, έχουν τη δυνατότητα να καταστρέψουν τουρκικά αποβατικά μαζί με τους πεζοναύτες και τα άρματα μάχης που θα μεταφέρουν μόλις αποπλεύσουν από τη βάση τους και σίγουρα πριν φτάσουν στα ελληνικά νησιά.

Μια τέτοια αποβατική επιχείρηση σήμερα είναι πολύ πιο δύσκολη από ό,τι ήταν πριν λίγες δεκαετίες, ακριβώς λόγω των πυραύλων. Ως εκ τούτου, μία τουρκική απόβαση σε ελληνικό νησί με σκοπό να το καταλάβουν είναι επιχείρηση, στην οποία οι Τούρκοι θα βάλουν όλα τα “αυγά τους σε ένα καλάθι”. Εάν αποτύχουν, όπως φαίνεται πιο πιθανό, θα είναι γι’ αυτούς στρατιωτική και πολιτική καταστροφή. Όχι μόνο, επειδή οι απώλειες στις δυνάμεις πεζοναυτών θα είναι μη αναπληρώσιμες βραχυπρόθεσμα, αλλά κυρίως επειδή θα αλλάξει ριζικά το κλίμα και στο ελληνοτουρκικό μέτωπο και εντός της Τουρκίας.

Είναι ακριβώς επειδή οι κίνδυνοι υπερβαίνουν κατά πολύ τα επιδιωκόμενα κέρδη, η τουρκική απόβαση έχει μετατραπεί περισσότερο σε πολιτική-διπλωματική απειλή, παρά σε στρατιωτική. Δεν είναι ότι το τουρκικό Ναυτικό υστερεί σε μέσα διεξαγωγής τέτοιων επιχειρήσεων. Είναι κυρίως επειδή μία τέτοια επιχείρηση είναι υπερβολικά απαιτητική σε βαθμό που οι άλλοι κλάδοι δεν μπορούν να στηρίξουν. Αν αποφασίσει το τουρκικό Γενικό Επιτελείο σε δεδομένη συγκυρία κρίσης να αποτολμήσει μία αποβατική ενέργεια, αυτό θα οφείλεται περισσότερο στον μεγαλοϊδεατισμό που χαρακτηρίζει πλέον όχι μόνο τον Ερντογάν, αλλά το σύνολο σχεδόν των τουρκικών κρατικών ελίτ.