Ενοχλητικές αποκαλύψεις – Οι Τούρκοι δοκιμάζουν την υπομονή του Λονδίνου

Όπως αποκαλύψαμε σε προηγούμενο άρθρο μας, η Βρετανία βρισκόταν σε στενή και μυστική συνεργασία με την Τουρκία στις ΗΠΑ επί θεμάτων Κύπρου –κάτι που σίγουρα εξακολουθεί να πράττει ακόμη και σήμερα. Σε ιδιωτικό επίπεδο, όμως, η κατάσταση ήταν πολύ διαφορετική, ιδίως όσον αφορά στην Συνθήκη Εγγυήσεως, την τουρκική συμπεριφορά κατά την εισβολή και τις αξιώσεις των Τούρκων στο Αιγαίο. Οι Τούρκοι έφτασαν να δοκιμάζουν την υπομονή του Λονδίνου.

Συγκεκριμένα, ο τουρκικός στρατός κατέστρεψε και λεηλάτησε περιουσία βρετανικής ιδιοκτησίας, σε σημείο που ο Βρετανός Πρωθυπουργός Ουίλσον έφτασε να παραπονεθεί αργότερα στον Τούρκο ομόλογό του, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Τη χρονιά που ακολούθησε την εισβολή ξεκίνησαν οι διακοινοτικές συνομιλίες και σύντομα έγινε ξεκάθαρο στους Βρετανούς ότι οι Τούρκοι απλώς τις χρησιμοποιούσαν ως δικαιολογία για να κατοχυρώσουν τις παράνομες θέσεις τους και όχι για να αποκατασταθεί η συνταγματική τάξη.

Το Φόρεϊν Όφις έγραφε: «[Οι Τούρκοι] έχουν την πίτα τους ολάκερη και τον σκύλο χορτάτο, υιοθετώντας τις ίδιες τους τις απόψεις μόνον όταν τους συμφέρει»! Ένας νομικός σύμβουλος έγραφε ότι οι Τούρκοι ρητώς δεν αποκαθιστούσαν το σύνταγμα, αν και είχαν εισβάλει ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο. Ο Τζέιμς Κάλαχαν είπε στο Υπουργικό Συμβούλιο ότι οι Τούρκοι έπαιζαν διπλό παιχνίδι, ενώ ο Βρετανός Πρέσβυς στα Ηνωμένα Έθνη έλεγε ότι οι Τούρκοι δεν συνεβιβάζοντο. Ο Κάλαχαν είπε ότι ήταν ευκολότερο να πεισθούν οι Έλληνες να υπογράψουν συμφωνία, απ’ ό,τι οι Τούρκοι.

Τότε –όπως άλλωστε και τώρα– η Τουρκία απλώς υπoκρίνετο, ενόσω κατοχύρωνε την παράνομη κατοχή της σε περιοχή την οποία είχε αρπάξει από άλλη χώρα με δόλια μέσα. Τα δόλια αυτά μέσα εφαρμόσθηκαν και σε άλλο ένα εξαιρετικώς ευαίσθητο θέμα το οποίο έχει φέρει αρκετές φορές την Ελλάδα και την Τουρκία στα πρόθυρα του πολέμου και μπορεί να το πράξει και στο μέλλον: τις τουρκικές αξιώσεις στην υφαλοκρηπίδα και τα ελληνικά νησιά. Για καθαρά προσχηματικούς λόγους, τον Φεβρουάριο του 1975, η Τουρκία συμφώνησε να επιτρέψει στο Διεθνές Δικαστήριο να χειρισθεί την υπόθεση.

Τσάι και συμπάθεια

Ένα στέλεχος της βρετανικής Πρεσβείας στην Άγκυρα, μας αποκαλύπτει την αλήθεια πίσω από το τουρκικό προσωπείο: «Ένας αξιωματούχος του Υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας είπε ότι το μόνο που χρειάζεται για να σημειωθεί πρόοδος είναι “να ενδώσουν οι Έλληνες”! Είχα μείνει με την εντύπωση ότι η παραπομπή στο Διεθνές Δικαστήριο εξακολουθούσε να θεωρείται ως κάτι το μάλλον άσχετο και ότι οι Τούρκοι προσέβλεπαν διακαώς –καίτοι ανεδαφικώς– σε μια διμερή λύση. Κάτι τέτοιο δεν πρέπει να μας εκπλήσσει, καθώς μάλλον δεν μπορούν να πιστεύουν σοβαρά ότι θα κερδίσουν την υπόθεση στη Χάγη στηριζόμενοι μόνο επί θεμάτων ουσίας.» Η Πρεσβεία όντως είχε ήδη γράψει ότι οι Τούρκοι αξιωματούχοι «τραίναραν την κατάσταση, ελπίζοντας ότι θα αποφύγουν εντελώς να πάνε στο Δικαστήριο». Η κατάσταση είναι ακριβώς η ίδια ακόμη και σήμερα.

Όμως, παρά την σοβαρή κριτική που άσκησε στις τουρκικές θέσεις, η Βρετανία εξακολούθησε –και εξακολουθεί– να ευνοεί την κυβέρνηση της γείτονος. Λαμπρά παραδείγματα αποτελούν το κενό περιεχομένου Σχέδιο Ανάν και οι παλαιότερες συντονισμένες βρετανοαμερικανικές προσπάθειες εντάξεως της Τουρκίας στην ΕΕ, χωρίς να έχει προηγηθεί νομική λύση του Κυπριακού.

Έτσι, αν και για τα γούστα του Κάλαχαν «οι Τούρκοι παραήσαν σωβινιστές και παραέμοιαζαν στον Χίτλερ», η Βρετανία προτιμούσε –και προτιμά – να προτάσσει τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Για ορισμένους, τα βραχυπρόθεσμα συμφέροντα και οφέλη είναι σημαντικότερα από τον Νόμο και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Στο επόμενο μέρος: “Ψευδείς Εγγυήσεις”