Έτος καμπής το 2023 – Ευκαιρίες και κίνδυνοι

Η ενδεχομένη ανακάλυψη υδρογονανθράκων νοτιοδυτικώς της Πελοποννήσου και Κρήτης πιθανόν να προκαλέσει νέα κρίση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, όπως η ανάλογη ανεύρεση πετρελαίου στο Αιγαίον το 1973 άνοιξε την όρεξη της Τουρκίας για αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάννης του 1923. Ο τουρκικός ρεβανσισμός της υπέφωσκε από της επομένης της υπογραφής της Λωζάννης, αλλά οι ανατιμήσεις της ενεργείας το 1973 και 1979 προκάλεσαν σοβαρά προβλήματα στο ισοζύγιο εξωτερικών πληρωμών της Τουρκίας – προβλήματα που εξηγούν εν τίνι μέτρω τον από τότε μέχρι σήμερα ανταγωνισμό της με την Ελλάδα.

Η Ελλάς υιοθέτησε το 2002 το ευρώ ως εθνικό νόμισμα και η Τουρκία καθήλκυσε τη νέα λίρα το 2001, με ελευθέρα ισοτιμία προς το δολάριο. Οι δυσκολίες της κυβερνήσεως Ερντογάν προκάλεσαν υποτίμηση της τουρκικής λίρας στις 18 ανά δολάριο, ενώ το ευρώ υπετιμήθη από 1,58 δολάρια το 2005 στο ένα δολάριο περίπου εφέτος, παρά πάσαν ελπίδα του ελληνικού λαού που επίστεψε ότι απηλλάγη των υποτιμήσεων της δραχμής.

Το άνοιγμα του Ισοζυγίου Εξωτερικών Πληρωμών της Ελλάδος το 2008 ήταν στα πέντε δισ. ευρώ, αλλά προκάλεσε πιστωτική κρίση εξ αιτίας λανθασμένων χειρισμών της ελληνικής κυβερνήσεως. Η εντεύθεν τι-μωρία του Eurogroup, προς παραδειγματισμό των άλλων χωρών της ΕΕ, επέτεινε την κρίση της Ελλάδος. Απέφυγε μεν ένα Grexit το 2012, αλλά υπέστη μείωση του ΑΕΠ κατά 25% και αύξηση των ανέργων στο 20% του ενεργού πληθυσμού την επομένη πενταετία.

Το ελληνικό εξωτερικό χρέος υπερβαίνει σήμερα το 180% του ΑΕΠ και είναι το υψηλότερο της Ευρωζώνης. Με την ευρωπαϊκή τακτική της “υποκρισίας και αναβολής” (pretend and extent), το χρέος είναι απαιτητό το 2060, αφού προσετέθηκε σ’ αυτό ποσόν 120 δισ. ευρώ που εδανείσθη η Ελλάς από τα 26 κράτη-μέλη της ΕΕ για να αποζημιωθούν οι τράπεζες τους, που κατείχαν τα ελληνικά ομόλογα που έχασαν μέρος της αξίας των.

Η λήξις του αντιαμερικανισμού

Η πενταετής διαχείριση της χώρας από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ κατέληξε αισίως το 2019, αφού προηγουμένως παρέδωσε το ιστορικό όνομα της Μακεδονίας στους Σκοπιανούς. Εν συνεχεία ενέσκυψε η κινεζική πανδημία, η οποία ακόμη μαίνεται, αλλά από της εποχής Τσίπρα-Καμμένου χρονολογείται η λήξις του αντιαμερικανισμού στην Ελλάδα. Τελικώς, όταν το θέρος του 2019 η Κεντροδεξιά ανέλαβε “τα ηνία της χώρας”, συνήψε μία πενταετή συμφωνία με τις ΗΠΑ, με παράδοση της Σούδας, Αλεξανδρουπόλεως, Λαρίσης, Στεφανοβίκιου και Ελευσίνος στους Αμερικανούς – λίαν προσεχώς και του λιμένος της Καβάλας.

Οι Αμερικανοί, με επιστολή του τότε υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο (τέως διευθυντού της CIA) εγγυήθηκαν με πολύ ασαφή τρόπο την εδαφική ακεραιότητα της Ελλάδος. Μία αμυντική συμμαχία με την Γαλλία το 2020 προβλέπει αμοιβαία στρατιωτική συνδρομή εις περίπτωση εισβολής από γείτονες, από την Τουρκία στην Ελλάδα. Ο επανεξοπλισμός της Ελλάδος, που είχε παραμεληθεί και εξ αιτίας της πιστωτικής κρίσεως, επανελήφθη από την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Αγοράσθηκαν γαλλικά μαχητικά αεροπλάνα και παρηγγέλθησαν τρεις υπερσύγχρονες γαλλικές φρεγάτες, ενώ επανήλθε στην Τανάγρα η αμερικανική εταιρεία Lockheed Martin για την αναβάθμιση των 120 ελληνικών F-16.

Εντός των προσεχών δύο ετών, οι αμυντικές ανάγκες της Ελλάδος θα έχουν καλυφθεί και θα έχει αποκαταστάθηκε μία ισορροπία δυνάμεως με την Τουρκία. Δύο έτη, εν τούτοις, είναι μακρά περίοδος με έναν απρόβλεπτο αντίπαλο, ως ο πρόεδρος της Τουρκίας. Το 2023 μεσολαβούν βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα και Τουρκία. Υπάρχει ενδεχόμενο αναβολής των τουρκικών εκλογών. Μέχρις του προσεχούς Ιουνίου, λοιπόν, δεν αναμένεται καταλάγιασμα της σημερινής ρητορείας της Τουρκίας απέναντι στην Ελλάδα – κατά δήλωση του Ερντογάν στο Μπάλι της Ινδονησίας.

Ο παράγοντας “εκλογές”

Στην Ελλάδα, από τις προσεχείς εκλογές του Μαΐου 2023 δεν αναμένεται να προκύψει ισχυρή κυβέρνηση, οπότε θα χρειασθεί νέα προσφυγή στις κάλπες αμέσως ή και τον Σεπτέμβριο 2023. Στο μεσοδιάστημα υπάρχει πάντοτε κίνδυνος καιροσκοπισμού από την Τουρκία. Η τυχόν ανακάλυψη μεγάλου κοιτάσματος υδρογοναθράκων νοτίως της Κρήτης, μέσα στην ακήρυκτη εισέτι ελληνική ΑΟΖ, πιθανόν να δώσει ένα έναυσμα αντιπαραθέσεως με την Τουρκία.

Ένα άλλο ζήτημα είναι η ενδεχομένη παράταση του ρωσονατοϊκού πολέμου στην Ουκρανία και η επιβολή νέων αμερικανικών κυρώσεων επί της Τουρκίας, “συμμάχου” του Πούτιν για παραβίαση του εμπάργκο που έχει επιβάλει η Δύση. Η σοβούσα τουρκική οικονομική κρίση, επίσης θεωρείται αφορμή τυχοδιωκτισμού, με σκοπό τον αποπροσανατολισμό της τουρκικής κοινής γνώμης από τα εσωτερικά προβλήματα της, ώστε ο πρόεδρος της Τουρκίας να αποφύγει την εκλογική ήττα, λόγω παρατάσεως του πληθωρισμού, ανεργίας και ελλείψεως συναλλάγματος του χρόνου.

Η ακύρωση της γεωπολιτικής αξίας των Στενών από την αμερικανική παράκαμψη μέσω της Αλεξανδρουπόλεως υπό του Τζέφρι Πάϊατ, πρώην πρεσβευτού των ΗΠΑ στην Αθήνα, προαχθέντος εις υφυπουργόν Ενεργείας υπό του προέδρου Μπάιντεν, πιθανόν να εμπλέξει τον Πούτιν στον ελληνοτουρκικό ανταγωνισμό. Είναι άλλη μία “υπόθεση κρίσεως” από τη ρωσική ανάμειξη στα Βαλκάνια.

Ένα παρήγορο σημείον…

Η ελληνική οικονομία θα τα πάει μετρίως καλά το 2023 υπό την προϋπόθεση σταθεράς διακυβερνήσεως. Εάν προκύψει ισχυρά κυβέρνηση, θα εξασφαλισθεί ζωηρά τόνωση του κρατικού προϋπολογισμού με πληθωρισμό πέριξ του 10% ετησίως. Η επέκταση του εγχωρίου εισοδήματος θα προέλθει κυρίως από τον τουρισμό, τις πληθωριστικές δημόσιες δαπάνες και ορισμένες επενδύσεις αμερικανικών εταιρειών ψηφιακής, ναυπηγικής και φαρμακευτικής τεχνολογίας.

Αντίθετα, η ύφεση της ευρωπαϊκής οικονομίας, λόγω της ενεργειακής κρίσεως στην Γερμανία, θα πλήξει την δυνητική άνοδο του ελληνικού προϊόντος το προσεχές έτος. Τυχόν βραχυχρόνια σύρραξη με τη Τουρκία, εξαρτάται ποιος θα είναι ο νικητής. Η οικονομία είναι ψυχολογία. Εάν υπάρξουν καλά νέα από τις έρευνες της ExxonMobil στο Λυβικό πέλαγος και η Τουρκία “καθίσει στα αυγά της” (λόγω παλαιότητος του πολεμικού της matériel), τότε θα αποφευχθεί κρίσις το νέον έτος.

Παρήγορο σημείον είναι η διατήρηση της πλειοψηφίας των Δημοκρατικών στην αμερικανική Γερουσία, που θα καθυστερήσει τον επανεξοπλισμό της Τουρκίας. Η καθυστέρηση παραδόσεως των 40 νέων F-16 Viper στην Τουρκία μπορεί να επιταχύνει τις εξελίξεις από ενδεχόμενο πανικό του Ερντογάν. Μία προληπτική τουρκική επίθεση δεν πρέπει να αποκλείεται, καθώς αργότερα θα είναι δυσμενεστέρα για τους Τούρκους.

Ως έλεγεν ο Ναπολέων Βοναπάρτης «στον πόλεμο όλα διορθώνονται εκτός από την απώλεια χρόνου». Να γιατί το 2023 είναι έτος καμπής.