Φοβικό σύνδρομο και επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία

Ο επιθετικός παροξυσμός της Άγκυρας συνδέεται πρωτίστως με τους στρατηγικούς στόχους και επιδιώξεις του καθεστώτος Ερντογάν παρά με τις πρόωρες εκλογές, που χρονικά τοποθετούνται στις 24 Ιουνίου. Τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος βρίσκονται στην πρίζα, καθώς η Άγκυρα συντηρεί το κλίμα αυτό, θέλοντας ουσιαστικά να τις καθηλώσει σε μια αμυντική στάση.

Την Ελλάδα την πιέζει συνεχώς με παραβιάσεις και αμφισβητήσεις στο Αιγαίο, ενώ κρατά το κλειδί στη στρόφιγγα του μεταναστευτικού. Την Κυπριακή Δημοκρατία την εκφοβίζει με δράσεις στην κυπριακή ΑΟΖ αμφισβητώντας την κυριαρχία της. Η προσέγγιση περί εκλιπούσας δεν είναι τωρινή, αποτελεί, όμως, μια πολιτική που αναπτύχθηκε βαθμηδόν από τη δεκαετία του 1960 και κλιμακώνεται προσαρμοσμένη «σε νέα δεδομένα». Επιχειρεί η Άγκυρα να δημιουργήσει ένα κλίμα φόβου με στόχο να σύρει Λευκωσία και Αθήνα, χωριστά, σε μια διαπραγμάτευση για επιβολή των όρων της.

Αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο ενός θερμού επεισοδίου, που δεν είναι επιδίωξη του Ερντογάν, εκτός κι εάν προκύψει από ατύχημα, θα συντηρήσει το κλίμα αυτό μέχρι να πετύχει τους στόχους του. Είναι προφανές πως αυτή η τακτική στοχεύει να ανατρέψει τυχόν διαμόρφωση νέων ισορροπιών στην Ανατολική Μεσόγειο. Ισορροπίες που θα προκύψουν μέσα από την αξιοποίηση του φυσικού αερίου και την εμβάθυνση των τριμερών συνεργασιών που έχουν συνάψει και προωθούν Ελλάδα και Κύπρος στην περιοχή.

Αυτό που επιδιώκει η Τουρκία είναι η φινλανδοποίηση της Ελλάδος και της Κύπρου. Να αποκτήσει, δηλαδή, συγκεκαλυμμένο έλεγχο διά των εξαρτήσεων που θα δημιουργήσει. Στην Κύπρο, μέσα από μια λύση στη βάση των συζητήσεων που διεξάγονται, τύπου Ανάν και διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Στην Άγκυρα θεωρούν πως η φινλανδοποίηση θα επιτευχθεί αναπτύσσοντας τα φοβικά σύνδρομα της Αθήνας και της Λευκωσίας.

Οι οπαδοί της φινλανδοποίησης

Η τουρκική αυτή τακτική βρίσκει ουκ ολίγους «υποστηρικτές» σε Ελλάδα και Κύπρο. Πρόκειται για μια πολιτική και ακαδημαϊκή «ελίτ», η οποία αντιμετωπίζει την Τουρκία και τον Ερντογάν με φοβικά αντανακλαστικά. Κυριαρχούμενοι από αυτό το σύνδρομο, το οποίο δεν μπορούν να ξεπεράσουν καθώς είναι μέρος της ιδεολογίας τους, φθάνουν στο σημείο να επιχειρηματολογούν για διαμοιρασμό του αερίου «για να μας αφήσει η Τουρκία να το αξιοποιήσουμε».

Και στον ελλαδικό χώρο, στο πεδίο των λεγόμενων εκσυγχρονιστών, αφήνεται να αιωρείται ως ωχαδελφισμός πως «δεν θα κάνουμε και πόλεμο για μια-δυο βραχονησίδες». Και οι δυο προσεγγίσεις, που έχουν την ίδια πολιτική βάση και αφετηρία, αγνοούν το προφανές: Ότι, δηλαδή, η Τουρκία δεν θα σταματήσει σε μερική αξιοποίηση του αερίου, να έχει δηλαδή μερίδιο, αλλά θα επιδιώξει να ελέγχει όλη την παραγωγή και μεταφορά. Και δεν θα ξοφλήσει με μερικές βραχονησίδες.

Η Τουρκία δεν είναι αήττητη. Την ίδια ώρα, όμως, δεν πρόκειται να υιοθετήσουμε επιδερμικές απόψεις ότι θα καταρρεύσει και θα διχοτομηθεί, τριχοτομηθεί σύντομα. Τα σημερινά δεδομένα δείχνουν μια χώρα με πολλά προβλήματα στο εσωτερικό, όπως είναι η οικονομία. Πολλά προβλήματα στα θέματα εξωτερικής πολιτικής. Το ενδεχόμενο να εγκλωβιστεί πολιτικά και στρατιωτικά στη Συρία είναι ορατό, ενώ την ίδια ώρα έχει ανοίξει μέτωπα με πολλές χώρες ακόμη και ισχυρότερές της.

Είναι πρόδηλο ότι όλα αυτά μπορούν να αξιοποιηθούν όπως και το εργαλείο της δικής μας συμμετοχής στην ΕΕ. Στη Λευκωσία πρέπει να συνειδητοποιήσουν πως μπορούν να προωθήσουν κυρώσεις στην ΕΕ κατά της Τουρκίας. Για να γίνει, όμως, τούτο πρέπει να ξεπερασθούν φοβίες και πολιτικές που ξεκινούν και τελειώνουν σε αμυντικές τακτικές. Η αποφυγή της φινλανδοποίησης περνά μέσα από πρωτοβουλίες και επιθετική διπλωματία. Θα κερδίσουμε; Ενδέχεται. Εάν δεν αλλάξουμε την πεπατημένη, δεν θα το ξέρουμε αυτό ποτέ.

ΣΗΜ.: Ο υπό πίεση Ακιντζί έριξε την πεπονόφλουδα γνωρίζοντας πως υπάρχουν πολλοί Ελληνοκύπριοι να την πατήσουν.