Γεωπολιτικές ανατροπές στη Μέση Ανατολή με την Κύπρο στην εξίσωση

Στη εξίσωση των γεωπολιτικών εξελίξεων αλλά και ανατροπών στην περιοχή μετά και τον πόλεμο, που μαίνεται στο Ισραήλ, μπαίνει η Κύπρος. Με τα όσα διαδραματίζονται, μετά την επίθεση της Χαμάς και την “απάντηση” του Τελ Αβίβ, έχουν ανατρέψει σχεδιασμούς και πρωτοβουλίες, μερικές από τις οποίες βρισκόντουσαν σε τελική φάση. Είναι σαφές πως μετά τα τελευταία γεγονότα διαμορφώνονται νέα δεδομένα καθώς με τις βίαιες γεωπολιτικές ανατροπές, που σημειώθηκαν προκαλούνται αναταράξεις.

Πρώτον, από την πλευρά του Ισραήλ στρατηγική διέξοδος από τον ασφυκτικό κλοιό της περιοχής παραμένει η Κύπρος και μέσα από αυτήν η Ευρώπη. Τούτο έχει καταστεί ξεκάθαρο από πλευράς της κυβέρνησης του Ισραήλ και έχει διαμηνυθεί με σαφή τρόπο κατά τις τηλεφωνικές επικοινωνίες, που είχαν ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης και ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός, Βενιαμίν Νετανιάχου.

Δεύτερον, η Λευκωσία είναι έτοιμη να αξιοποιήσει προφανώς τη συγκυρία, να υπάρξει πιο αναβαθμισμένη συνεργασία με τη γειτονική χώρα, έχει όμως τη δυνατότητα- και το κάνει- να διατηρήσει το ίδιο καλές σχέσεις και συνεργασίες με τις αραβικές χώρες. Εξ ου και η επικοινωνία Χριστοδουλίδη- Αλ Σίσι και Κόμπου με Άραβες ομολόγους του.

Τρίτον, οι προσπάθειες για ομαλοποίηση των σχέσεων του Τελ Αβίβ με αραβικές χώρες δεν μπορεί προφανώς να ολοκληρωθεί. Αυτή την εβδομάδα Ισραήλ και Σαουδική Αραβία θα υπέγραφαν συμφωνία και οι Αμερικανοί θα ικανοποιούσαν το σαουδαραβικό αίτημα να αναπτύξει πυρηνικό πρόγραμμα για ειρηνικούς σκοπούς με αμερικανική τεχνογνωσία. Αυτό προφανώς και άρεσε στο Ιράν. Η επίθεση της Χαμάς έστειλε, σε αυτή τη φάση τουλάχιστον αλλά και για αρκετό καιρό, στα αζήτητα μια τέτοια συμφωνία. Τούτο ισχύει και με άλλες χώρες. Η δε Αίγυπτος έχει στείλει- μέσα στο κλίμα των συγκρούσεων- στον Νετανιάχου μηνύματα, που προφανώς θα τα λάβει υπόψη του καθώς αφορούν την επόμενη ημέρα.

Στο κάδρο η ενέργεια

Τουλάχιστον σε ό,τι αφορά το Ισραήλ το θέμα της Ενέργειας δεν φεύγει από το τραπέζι. Ούτε, ασφαλώς, από εκείνο της Αιγύπτου. Εκείνο, όμως, που μπορεί να λεχθεί είναι πως είναι πολύ νωρίς για να γνωρίζει κάποιος με βεβαιότητα πως θα οριστικοποιηθεί το τοπίο. Και πόσο καιρό θα διαρκέσει ο πόλεμος. Την ίδια ώρα, όμως, είναι προφανές πως το θέμα των ενεργειακών συνεργασιών μπορούν να περιμένουν, αλλά όχι όμως για πολύ. Άλλωστε η ενεργειακή κρίση πιέζει για να βρεθούν λύσεις. Οι Βρυξέλλες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία είχε ζητήσει επίσπευση των ερευνών, εντοπισμού και αξιοποίησης υδρογονανθράκων.
Μπορεί, λοιπόν, το τοπίο να φαντάζει ρευστό και είναι, αλλά ενδέχεται να βρεθούμε πιο κοντά σε εξελίξεις.

• Θα μπορούσε να προχωρήσει στην κατασκευή εγκαταστάσεων στην Κύπρο για υγροποίηση αερίου, όπως συζητήθηκε και κατά την επίσκεψη Νετανιάχου στο νησί ( τριμερής Ελλάδος, Κύπρου, Ισραήλ, 4 Σεπτεμβρίου);

• Θα επανέλθει η μη συμφέρουσα οικονομικά επιλογή του αγωγού EastMed;

• Υπενθυμίζεται συναφώς ότι στην πρόσφατη τριμερή Ελλάδας, Κυπριακής Δημοκρατίας και Ισραήλ στη Λευκωσία είχε συζητηθεί η ενεργειακή διασύνδεση με τη Σαουδική Αραβία ενώ στην μεγάλη εικόνα είχε ενταχθεί και η Ινδία, αλλά για μεταγενέστερο χρόνο. Το θέμα με τη Σαουδική Αραβία αυτή τη στιγμή μπαίνει στον πάγο ενώ αναφορικά με την εξαγωγή του φυσικού αερίου του Ισραήλ και της Ανατολικής Μεσογείου εν γένει προς την Ευρώπη προφανώς και θα μπουν σε μια άλλη βάση.

• Σε αυτή την εξίσωση σαφώς και θέλει να βρίσκεται και η Αίγυπτος και τούτο σαφώς και το ευνοεί η Λευκωσία.

Καλά ενημερωμένη πηγή ανέφερε πως πολλά μπορούν να αναφερθούν σε σχέση με το ρόλο της Κυπριακής Δημοκρατίας, με βάση και την εικόνα που έχει ενώπιον της, αλλά όπως χαρακτηριστικά υποδείχθηκε, θα ήταν λάθος να προτρέχουμε.

Ο τουρκικός μεγαλοϊδεατισμός

Η Τουρκία θέλει και ρόλο και μάλιστα σημαντικό στο γίγνεσθαι στην περιοχή, μετά και όσα συμβαίνουν. Είναι σαφές πως η Άγκυρα σε ό, τι αφορά τα Ενεργειακά κινδυνεύει να μείνει εκτός. Πρέπει να θεωρείται δεδομένο, στην παρούσα φάση τουλάχιστον, ότι δεν μπορεί να συζητηθεί το παλιό σενάριο, που επανέρχεται κατά καιρούς, για μεταφορά του ισραηλινού αερίου με αγωγούς μέσω Τουρκίας στην Ευρώπη. Αυτό το σενάριο δεν παίζει. Ούτε το Τελ Αβίβ το συζητά, ούτε η Κύπρος και ο Λίβανος θα συναινέσουν. Σημειώνεται ότι μέχρι και το περασμένο Σάββατο, οι Ισραηλινοί συντηρούσαν αυτό το σενάριο, παρά τις αντιδράσεις της Λευκωσίας.

Είναι σαφές πως ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, επιχειρεί να αξιοποιήσει τα τεκταινόμενα στη Μέση Ανατολή και να ξεκινήσει ομαλοποίηση των σχέσεων της χώρας του με αραβικά κράτη. Τούτο φαίνεται και από τις πρώτες δηλώσεις του μετά την έναρξη του πολέμου. Στα πλαίσια αυτά καταγράφεται και η ρητορική επίθεση κατά των ΗΠΑ, που δείχνει πως ο Ερντογάν θέλει να αποστασιοποιηθεί από τη δύση καθώς ετοιμάζει για το εαυτόν του ρόλο «πατερούλη των μουσουλμάνων» και ηγέτη στην ευρύτερη περιοχή. Από τη Μέση Ανατολή μέχρι και τα τουρκογενή κράτη του Καυκάσου.

Η Λευκωσία διατηρεί κανάλια επικοινωνίας και γέφυρες συνεννόησης με τις αραβικές χώρες. Ο υπουργός Εξωτερικών, Κωνσταντίνος Κόμπος, κάλεσε προ ημερών στο ΥΠΕΞ τους Άραβες πρέσβεις στη Λευκωσία και συζήτησε μαζί τους τις εξελίξεις. Άκουσε τις απόψεις τους και ανέπτυξε αυτές της Κυπριακής Δημοκρατίας σε σχέση με τα όσα διαδραματίζονται στην περιοχή μετά και την επίθεση της Χαμάς το περασμένο Σάββατο κατά του Ισραήλ, αλλά και τις στρατιωτικές επιθέσεις του ισραηλινού στρατού κατά των Παλαιστινίων. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η συνάντηση ήταν παραγωγική καθώς διεξήχθη ένας ελεύθερος διάλογος και αναπτύχθηκαν προβληματισμοί και ανησυχίες.

Η Λευκωσία είναι ξεκάθαρη ότι έμπρακτα στηρίζει θέση αρχών στο παλαιστινιακό και καταδικάζει την τρομοκρατία. Η Κυπριακή Δημοκρατία όπως αναφέρθηκε, στηρίζει εμπράκτως την αναβίωση της διαδικασίας στο Μεσανατολικό, κι αυτό γινόταν πάντα, πριν από τα γεγονότα και συνεχίζει και μετά. Υπενθυμίζεται ότι πρόσφατα η Λευκωσία φιλοξένησε συνάντηση ειδικού αντιπροσώπου της Ε.Ε. με αραβικές χώρες και αυτό θα γινόταν και τις επόμενες ημέρες, αλλά φαίνεται πως θα καθυστερήσει ενόψει των γεγονότων.

Ο υπουργός Εξωτερικών, Κωνσταντίνος Κόμπος βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με υπουργούς Εξωτερικών χωρών της περιοχής, συζητούν τις εξελίξεις αλλά και τρόπους για εκτόνωση της κρίσης. Σημειώνεται, περαιτέρω ότι η Κυπριακή Δημοκρατία έχει ταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά της διακοπής της χρηματοδότησης της Παλαιστινιακής Αρχής.