Η ιταλοτουρκική συμφωνία του 1932 που ορίζει τα σύνορα στα Δωδεκάνησα

Η Συνθήκη της Λωζάνης υπογράφτηκε το έτος 1923. Σύμφωνα με το άρθρο 15 της Συνθήκης, η Άγκυρα αποδέχθηκε ότι τα Δωδεκάνησα και οι σχετικές βραχονησίδες παραμένουν υπό ιταλική κυριαρχία. Τα Δωδεκάνησα αποδόθηκαν από την Ιταλία στην Ελλάδα το 1947 με την Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων. Ειδικότερα τα σύνορα μεταξύ Δωδεκανήσων και ασιατικής Τουρκίας καθορίστηκαν οριστικά με το ιταλοτουρκικό πρωτόκολλο, τη συμφωνία του 1932. Η Τουρκία πήρε μάλιστα σοβαρά ανταλλάγματα για να την υπογράψει.

Σε άρθρο της ετήσιας Colliers new Encyclopedia που εκδόθηκε στη Νέα Υόρκη και συγκεκριμένα στο φύλο του έτους 1932, στη σελίδα 43 και στο λήμμα “Turkey”, περιγράφεται η σχέση Ιταλίας και Τουρκίας, σχετικά με το Καστελλόριζο. Αναφέρεται, λοιπόν, ότι στις αρχές του έτους 1932, συγκεκριμένα: Στις 4 Ιανουαρίου 1932 υπογράφτηκε Συμφωνία (Ankara Convention) που έληξε τη διαμάχη μεταξύ της Ιταλίας και της Τουρκίας σχετικά με τις βραχονησίδες, μεταξύ του Καστελλόριζου και της τουρκικής ηπειρωτικής γης. Καθορίστηκαν δηλαδή αμετάκλητα τα σύνορα στην περιοχή των Δωδεκανήσων με επίσημη διμερή διακρατική συμφωνία μεταξύ Ιταλίας και Τουρκίας.

Όταν, λοιπόν, το 1947 η Ιταλία παρέδωσε στην Ελλάδα τις κτήσεις της στο Αιγαίο, δηλαδή τα Δωδεκάνησα, τα σύνορα ήταν ήδη σαφώς καθορισμένα και βέβαια πάντα με την πλήρη συμφωνία της Τουρκίας. Μάλιστα, αποτέλεσμα της Συμφωνίας του 1932 μεταξύ Ιταλίας και Τουρκίας ήταν και μία σειρά γεγονότων, από τα οποία σαφώς και πολλαπλώς ωφελήθηκε η Τουρκία. Ειδικότερα, το ίδιο έτος βελτιώθηκαν οι σχέσεις των δύο χωρών. Στις 22 Μαΐου 1932, επισκέφτηκαν επίσημα την Ιταλία ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας.

Στις 3 Ιουνίου του 1932 η Τουρκία έλαβε δάνειο από την Ιταλία της τάξεως των 300.000.000 λιρών που τότε αντιστοιχούσαν σε 15.420.000 δολάρια. Λαμβάνοντας υπόψη τις τιμαριθμικές αναπροσαρμογές, το δάνειο αυτό του 1932 αντιστοιχεί σήμερα σε αγοραστική αξία πολλών εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων. Από το ποσό αυτό, το 1/3 ήταν σε ρευστό χωρίς περιορισμούς, το 1/3 προοριζόταν για αγορά μηχανολογικού εξοπλισμού από την Ιταλία και το άλλο 1/3 ήταν για να αποπληρωθούν παλαιότερα δάνεια της Τουρκίας προς τα ιταλικά ναυπηγεία. Ας μην ξεχνάμε ότι και το θρυλικό “Αβέρωφ” είχε κατασκευαστεί σε ιταλικό ναυπηγείο.

Έλαβε υψηλά ανταλλάγματα

Στις 6 Ιουλίου 1932 η Τουρκία, μη όντας πλέον σε διαμάχη με την Ιταλία, δέχτηκε πρόσκληση να γίνει μέλος στην Κοινωνία των Εθνών. Έκανε αμέσως δεκτή την πρόσκληση και στις 18 Ιουλίου 1932 έγινε μέλος. Η Κοινωνία των Εθνών διαλύθηκε λίγα χρόνια αργότερα, διότι απέτυχε να αποτρέψει τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στη θέση της ιδρύθηκε ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), στα πλαίσια του οποίου έχει καθοριστεί και το Δίκαιο της Θάλασσας (United Nations Convention Law of the Sea – UNCLOS) του 1982. Η Ελλάδα έχει προσυπογράψει τη Διεθνή αυτή συμφωνία, σε αντίθεση με την Τουρκία. Η τελευταία αναθεώρηση του κειμένου της UNCLOS έγινε στις 28 Μαρτίου 2018.

Για να συνοψίσουμε σχετικά με τα σύνορα στα Δωδεκάνησα, η Τουρκία υπέγραψε Συνθήκη το 1932 και έλαβε μάλιστα σοβαρά ανταλλάγματα, τόσο από την Ιταλία όσο και από τη διεθνή αποδοχή της, όπως προαναφέρθηκε. Είναι επομένως πλήρως παράνομη η σημερινή στάση της Τουρκίας όσον αφορά και τα Ίμια και και τις άλλες ελληνικές βραχονησίδες στην περιοχή. Όσον αφορά δε το Καστελλόριζο, μπορεί η Άγκυρα να μην αμφισβητεί επισήμως ότι αποτελεί ελληνική επικράτεια, αλλά επιχειρεί να το αποκόψει από τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα.

Η στάση της ουσιαστικά παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και τις συμφωνίες που η ίδια έχει υπογράψει. Μήπως το τουρκικό κράτος δεν αναγνωρίζει ότι έχει συνέχεια διακυβέρνησης και δεσμεύσεων; Μήπως επιδεικνύοντας τη βουλιμική της επιθετική συμπεριφορά με την προβολή δύναμης, εκφράζει την ενδόμυχη αρπακτική της διάθεση, αδιαφορώντας για τη διεθνή νομιμότητα;