Η “ρωσική ρουλέτα” του Ερντογάν – Πληροφορίες για ακραία σενάρια

Η Άγκυρα έχει ανοίξει πολλά ανοικτά μέτωπα και κάνει σημαντικά -όπως χαρακτηρίζονται κι από τρίτους-γεωστρατηγικά βήματα, ψηλώνοντας επικίνδυνα τον πήχη, διαμορφώνοντας εν πολλοίς ένα πολεμικό σκηνικό. Το κλίμα, που διαμορφώνει η κατοχική Τουρκία, οδηγεί βαθμηδόν είτε από λάθος είτε γιατί θα το επιδιώξει ή επειδή ψήλωσε τον πήχη τόσο πολύ και δεν μπορεί να κάνει πίσω, σε σύγκρουση μικρής κλίμακας. Ένα επεισόδιο, το οποίο ωστόσο δεν αποκλείεται να εξελιχθεί εκτός ελέγχου, κυριολεκτικά μία “ρωσική ρουλέτα”.

Το καθεστώς Ερντογάν κινείται σε διάφορα πεδία, επιστρατεύοντας ως βασικό εργαλείο τη στρατιωτική ισχύ και αναδεικνύοντας ρόλο “γεφυροποιού”. Σε αυτό το παιχνίδι ανακατανομής ισχύος, η κατοχική δύναμη επιχειρεί να έχει υπό πίεση την Ελλάδα και την Κύπρο. Στην Κύπρο, σύμφωνα με τα δεδομένα που διαμορφώνονται, αναμένεται ότι θα κινηθεί σε δύο επίπεδα: Στην κυπριακή ΑΟΖ και στην Αμμόχωστο.

Ενόψει των πανηγυριών που οργανώνουν κάθε χρόνο για τις επετείους της εισβολής, ενδεχομένως να βρεθεί στα Κατεχόμενα και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για ανακοινώσεις, εξαγγελίες. Σε ό,τι αφορά την περίκλειστη περιοχή της κατεχόμενης Αμμοχώστου, η Άγκυρα ακολουθεί μια τακτική σαλαμοποίσης. Το άνοιγμα της περιοχής γίνεται σταδιακά, ενώ προδήλως στοχεύει σε φάσεις (πρώτη και δεύτερη προς το παρόν) με στόχο να λειτουργήσει η περίκλειστη και να εποικιστεί. Σε αυτή την εξίσωση εντάσσουν την πώληση ελληνοκυπριακών περιουσιών και τη δημιουργία ενός μοντέλου Λας Βέγκας. Η υλοποίηση ενός τέτοιου σχεδιασμού, θα εξουδετερώσει πολιτικά τις όποιες συζητήσεις στο εδαφικό και θα ενταφιάσει το Κυπριακό.

Σε σχέση με τις επόμενες κινήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η κάθοδος του νέου γεωτρύπανου (τέταρτου στον αριθμό), το οποίο βάπτισαν (σουλτάνος) Αμπντουλχαμίτ, υπολογίζεται να γίνει τον Ιούλιο. Τούτο, όμως, θα εξαρτηθεί και από άλλες εξελίξεις σε άλλα μέτωπα. Εκτιμάται, με βάση και την πληροφόρηση που υπάρχει, ότι το γεωτρύπανο θα κινηθεί στο θαλασσοτεμάχιο 6. Στο ίδιο που δραστηριοποιείται η αδειοδοτημένη από την Κυπριακή Δημοκρατία κοινοπραξία ENI-TOTAL. Προφανώς και το τουρκικό γεωτρύπανο δεν θα “τρυπήσει” στην ίδια περιοχή, αλλά σε άλλη του ιδίου θαλασσοτεμαχίου. Σημειώνεται συναφώς ότι, όπως είπε ο Ερντογάν, το “Αμπντουλχαμίτ” βρίσκεται στο λιμάνι Τασουζτού της Μερσίνας και γίνονται οι τεχνικές προετοιμασίες ενόψει της πρώτης γεώτρησης.

Παρακολουθείται η Τουρκία

Στη Λευκωσία οι κινήσεις και οι προθέσεις της κατοχικής Τουρκίας παρακολουθούνται από κοντά. Σε πολιτικό επίπεδο, οι διαχειριστές έχουν αυτοεγκλωβιστεί σε έναν περιορισμένο ορίζοντα δράσης. Έχοντας βάλει στο ράφι τις όποιες άλλες επιλογές, επιμένουν σε Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, που ειρήσθω εν παρόδω, έχουν απορριφθεί από την τουρκική πλευρά. Πέραν από το γεγονός ότι το πακέτο θεωρείται ξεπερασμένο, με ρυθμίσεις υψηλού ρίσκου (να καταστεί η τελική λύση), η διαχείριση της Λευκωσίας προσφέρει τη δυνατότητα στους Τούρκους να ανακοινώνουν ότι θα καταθέσουν κι αυτοί δικά τους ΜΟΕ, στη βάση της λογικής της “κυριαρχικής ισότητας” και του “ίσου διεθνούς καθεστώτος”.

Σε όλα αυτά, κυρίως στα ζητήματα που αφορούν τις τουρκικές προκλήσεις, ηχηρά απών είναι ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, ο οποίος ασχολείται με θέματα “χαμηλής πολιτικής” και ανακυκλώνει συνταγές διατήρησης του κατοχικού στάτους κβο.
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, η Τουρκία συντηρεί το κλίμα έντασης στο Αιγαίο. Για πρώτη, ίσως, φορά μετά από πολλά χρόνια στην Αθήνα ανησυχούν για το ενδεχόμενο θερμού επεισοδίου, που θα προκληθεί με βάση ένα σχέδιο ή από ατύχημα.

Οι πληροφορίες αναφέρουν πως οι Τούρκοι ενδέχεται να αδειοδοτήσουν την κρατική εταιρεία ΤΡΑΟ για έρευνες μεταξύ Ρόδου και Κρήτης, προκαλώντας την αντίδραση της Αθήνας, που δεν μπορεί να αφήσει αναπάντητη μια ξεκάθαρη αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας. Κάτι άλλο, που φαίνεται να είναι στους τουρκικούς σχεδιασμούς, είναι να σταματήσουν σκάφος του ελληνικού ναυτικού να προσεγγίσει νησί ή και να φθάσουν στο ακραίο σενάριο κατάληψης νησιού. Όλα αυτά τα σενάρια οδηγούν σε κλιμάκωση της έντασης και σε σύγκρουση.

Η Ελλάδα βρίσκεται σε επιφυλακή, σε κατάσταση πλήρους ετοιμότητας, όπως αναφέρεται αρμοδίως στην Αθήνα, με στόχο την αποτροπή. Το ανησυχητικό, βέβαια, είναι πως δίαυλοι επικοινωνίας δεν υπάρχουν. Η Άγκυρα με τους μόνους σε αυτή τη φάση, που διατηρεί κανάλια και κουβεντιάζει είναι με τους Αμερικανούς. Μπορούν οι Αμερικανοί να αποτρέψουν τον Ερντογάν στο να προχωρήσει σε μια ακραία κίνηση; Θα θέλει ανταλλάγματα ο Τούρκος Πρόεδρος;

Ενημερωμένες πηγές χαρακτήριζαν, πάντως, την κατάσταση ρευστή και ανησυχητική. Η προσοχή είναι στραμμένη στο παλάτι του Ερντογάν όπου λαμβάνονται οι αποφάσεις και αναμένονται οι επόμενες κινήσεις.

Συρία και Ουκρανία

Στην Άγκυρα, σε αυτή τη φάση, η προσοχή είναι στραμμένη πρωτίστως σε δύο πεδία από τα οποία θεωρεί πως θα αλλάξει πολλά στους ευρύτερους στρατηγικούς σχεδιασμούς. Αυτό της Συρίας, όπου προς το παρόν αναμένει το πράσινο φως από ΗΠΑ και Ρωσία για να προωθήσει τις δυνάμεις της. Ο σχεδιασμός υπάρχει, θα υλοποιηθεί, αλλά η Άγκυρα προτιμά να έχει και συναίνεση των δύο αυτών διεθνών παικτών. Το δεύτερο πεδίο είναι το Ουκρανικό.

Η Άγκυρα αναζητά συνεχώς ρόλο καθώς θεωρεί πως μέσω αυτού θα αναδειχθεί σε περιφερειακή δύναμη, σε ισχυρό παίκτη, διατηρώντας σχέσεις με τη Μόσχα αλλά και κρατώντας διαβατήριο για τη Δύση. Εσχάτως προσπαθεί να μεσολαβήσει στο θέμα των σιτηρών, που είναι αποκλεισμένα σε ουκρανικά λιμάνια, για να διασφαλισθούν ασφαλείς γραμμές, όπως προτείνεται από τον ΟΗΕ.

Παράλληλα, πληροφορίες αναφέρουν πως η κατοχική δύναμη κινήθηκε μεταξύ Κιέβου και Μόσχας για την έξοδο αμάχων από τη Μαριούπολη και την παράδοση ενόπλων. Κι αυτό επιτεύχθηκε καθώς η Άγκυρα έγινε αποδεκτή να μεσολαβήσει από τις αντιμαχόμενες πλευρές και διά της μεθόδου του πήγαινε-έλα, φαίνεται να υπήρξε αποτέλεσμα.

Είναι προφανές πως η Άγκυρα κινείται σε τεντωμένο σχοινί. Ο Ερντογάν βιάζεται να έχει αποτελέσματα ενόψει των εκλογών του 2023. Θέλει να υλοποιήσει στρατηγικούς επεκτατικούς σχεδιασμούς και να τους χρησιμοποιήσει προεκλογικά. Εκείνο που, ωστόσο, ενδιαφέρει είναι πως αυτά που προωθούν δεν έχουν “εφευρεθεί” προεκλογικά, αλλά προχωρούν στην υλοποίηση διαχρονικών πολιτικών στοχεύσεων.

Μέρος των διεργασιών η Τουρκία

Ενόψει της επικείμενης συνόδου του ΝΑΤΟ, που θα πραγματοποιηθεί στις 29-30 Ιουνίου στη Μαδρίτη, η Άγκυρα βρίσκεται στο επίκεντρο των διεργασιών. Κι αυτό επειδή η Άγκυρα θέτει βέτο για την ένταξη της Φιλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ ενώ διεκδίκησε και έχει ρόλο στο Ουκρανικό. Στα πλαίσια αυτά πραγματοποιήθηκε, ως γνωστό, στο Βερολίνο συνάντηση, στην οποία συμμετείχαν ο εξ απορρήτων του Ερντογάν, Ιμπραήμ Καλίν, και εκπρόσωποι της Γερμανίας, των ΗΠΑ, της Αγγλίας και της Γαλλίας.

Στη συνάντηση συζητήθηκαν τα θέματα της Φινλανδίας και της Σουηδίας, η μεταφορά των ουκρανικών σιτηρών, η Συρία, το Αφγανιστάν, το Ιράν, η Μεσόγειος και το ζήτημα του Αιγαίου. Ο Ιμπραχήμ Καλίν ξεκαθάρισε, πάντως, πως «η Τουρκία δεν θα παραιτηθεί από τα δικαιώματά της στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο». Τις ίδιες μέρες, ο Τούρκος υπουργός Άμυνας συναντήθηκε με τους ομολόγους του της Αγγλίας και της Ουκρανίας και συζήτησαν θέματα Ασφάλειας.

Είναι σαφές πως από τουρκικής πλευράς αξιοποιούνται οι εξελίξεις για να μπει η Άγκυρα μέρος των σχεδιασμών και των όσων διαδραματίζονται στην ευρύτερη περιοχή.