Ελλάδα-Κύπρος-Λίβανος – Μπαίνει το νερό στο αυλάκι

Έντονη κινητικότητα παρουσιάζει η ελληνική διπλωματία αυτές τις μέρες που επικεντρώνεται στις ελληνοτουρκικές σχέσεις καθώς σε χώρες της Ανατολικής Μεσογείου με στόχο της προώθηση των συμφερόντων της. Στο πλαίσιο αυτό θα πραγματοποιήθηκε σήμερα στο κτίριο της Ζαλοκώστα η τριμερής συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας, Κύπρου, Λιβάνου.

H τριμερής Ελλάδας -Κύπρου-Λιβάνου, σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών, επικεντρωθηκε επικεντρώθηκε  στην ενίσχυση της τριμερούς συνεργασίας σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένης της αντιμετώπισης των συνεπειών της πανδημίας COVID-19 και της συνεργασίας του Λιβάνου με την ΕΕ, καθώς και στις περιφερειακές εξελίξεις με έμφαση στην Ανατολική Μεσόγειο, τη Λιβύη και τη Συρία.

Ο Νίκος Δένδιας, επισήμανε στο tweet, ότι «ενισχύσαμε τους δεσμούς συνεργασίας των χωρών μας προωθώντας ταυτοχρόνως τη θετική ατζέντα για την περιφερειακή σταθερότητα». Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών είχε και κατα ιδίαν συναντήσεις  τόσο με τον Λιβανέζο ομόλ Σάρμπελ Γουάχμπι, όσο και με το Κύπριο ομόλογό του Νίκο Χριστοδουλίδη.

Ωστόσο, να επισημάνουμε, ότι η συγκεκριμένη τριμερής συνάντηση δεν μπορεί να συγκριθεί, με άλλες συναντήσεις που συμμετέχουν Ισραήλ και Αίγυπτος, δρώντες που μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στις εξελίξεις.  Όμως, η τριμερής έχει τη σημασία της καθώς στέλνει το μήνυμα, ότι η ελληνική διπλωματία παρακολουθεί στενά σε όλες τις εξελίξεις που αφορούν την Ανατολική Μεσόγειο και έχει ενεργό ρόλο.

Η Ελλάδα ενισχύει και αναπτύσσει τις διπλωματικές της σχέσεις με κράτη της Ανατολικής Μεσογείου, βασισμένες στο Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας. Το γεγονός ότι Λίβανος και Ισραήλ έχουν μεταξύ τους διαφορές για την οριοθέτηση της ΑΟΖ τους, δεν έχει σχέση με τις διπλωματικές επαφές που έχουν με την Αθήνα.

Η διαμάχη των δύο κρατών, αναζωπυρώθηκε μετά τη δήλωση του υπουργού Δημοσίων Έργων και μεταφορών του Λιβάνου, ότι υπέγραψε ένα έγγραφο που επεκτείνει τους ισχυρισμούς της χώρας του στη θαλάσσια διασυνοριακή του διαμάχη με το Ισραήλ. Προσθέτει περίπου 1.400 τετραγωνικά χιλιόμετρα στην ΑΟΖ που διεκδίκησε ο Λίβανος από αρχική της υποβολή στα Ηνωμένα Έθνη. Ο υπουργός Ενέργειας του Ισραήλ Γιουβάλ Στάινιτς αντέδρασε άμεσα δηλώνοντας ότι θα απαντηθούν οι μονομερείς κινήσεις  του Λιβάνου από το Ισραήλ.

Το δυνατό χαρτί

Η άσκηση της ελληνικής διπλωματίας επενδύει σε αντιτουρκικές συμμαχίες (Ισραήλ, Αίγυπτος, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα) που θεωρεί ότι μπορούν να συγκρατήσουν την τουρκική αναθεωρητική στρατηγική στην Ανατολική Μεσόγειο. Ωστόσο, ο Ερντογάν συνεχίζει να προκαλεί και το ερώτημα που εγείρεται είναι κατά πόσο θα έχει κάποιο θετικό αντίκτυπο η επίσκεψη του Δένδια στην Τουρκία, που πρόσφατα είχε επικριθεί από αρθρογράφους για το ότι είχε αποκαλέσει τον Τσαβούσογλου «φίλο» του.

Το παράνομο μνημόνιο μεταξύ Άγκυρας και Τρίπολης για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών αποτέλεσε το έναυσμα για την ενεργοποίηση της ελληνικής διπλωματίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Ωστόσο, οι στενές σχέσεις της νέας μεταβατικής κυβέρνησης της Λιβύης με την Τουρκία και η φιλοτουρκική στάση του νέου Λίβυου πρωθυπουργού Ντμπεϊμπά φαίνεται να διαμορφώνουν καταστάσεις, με αρνητικό αντίκτυπο για την Ελλάδα. Σε αυτό το πλαίσιο η πρόσφατη επίσκεψη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη εξελίχθηκε σε φιάσκο και του Νίκου Δένδια έγινε καθαρά για εθιμοτυπικούς λόγους

Η Ελλάδα θεωρεί ότι συμμαχίες με αραβικά κράτη είναι ιδιαίτερα χρήσιμες, καθώς Εμιράτα και Σαουδική Αραβία είναι πλούσια και ισχυρά κράτη που έχουν αντίπαλο την Τουρκία. Το Φόρουμ Φιλίας των Αθηνών που πραγματοποιήθηκε τον Φεβρουάριο βασίστηκε στην λογική να φέρει τα αραβικά κράτη πιο κοντά με τα ευρωπαϊκά. Επισημαίνεται, ακόμα, ότι μαχητικά αεροσκάφη των Εμιράτων και της Σαουδικής Αραβίας συμμετείχαν σε ασκήσεις που διεξήγαν οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις. Παράλληλα, το γεγονός ότι Εμιράτα και Μπαχρέιν, έχουν υπογράψει συμφωνίες ειρήνης με το Ισραήλ, το οποίο συμμετέχει στον άξονα Ελλάδας-Αιγύπτου-Κύπρου στην Ανατολική Μεσόγειο, είναι προς όφελος της ελληνικής συνεργασίας.

Επισημαίνεται ότι η συμμαχία με τις αραβικές χώρες, διαφέρει σε μεγάλο βαθμό από τις συμμαχίες με ευρωπαϊκά κράτη που διατηρούν σχέση ισορροπίας με τον Ερντογάν, όπως η Γερμανία (την εκβιάζει με τον έλεγχο των μεταναστευτικών ροών προς την Ευρώπη) και αναλώνονται μόνο σε ρητορικές καταγγελίες των προκλήσεων σε Αιγαίο και ανατολική Μεσόγειο. Επιπλέον, η ΕΕ είναι απούσα από τις εξελίξεις στην ανατολική Μεσόγειο, καθώς εξαιτίας των διαφορετικών εθνικών συμφερόντων των κρατών-μελών της, δεν ασκεί κοινή εξωτερική πολιτική.