Κάτι θέλουν να μας πουν Κοτζιάς-Κατρούγκαλος, αλλά δεν το λένε καθαρά

Έχει περάσει καιρός από όταν ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς είχε πει τα περί μοναχοφάηδων στο Φόρουμ των Δελφών. Όσοι είχαν τότε θεωρήσει πως εξέφραζε προσωπικές απόψεις διαψεύσθηκαν όταν ο διάδοχός του Γιώργος Κατρούγκαλος έκανε δηλώσεις στο ίδιο περίπου μήκος κύματος, προτείνοντας εμμέσως πλην σαφώς κάποιου είδους συνεκμετάλλευση. Μπορεί στη συνέχεια να προέβη σε διορθωτικές δηλώσεις, αλλά το μήνυμα είχε σταλεί.

Όλα δείχνουν ότι η ελληνική κυβέρνηση κάτι θέλει να μας πει χωρίς, όμως, να το λέει καθαρά. Είναι, άλλωστε, γνωστό ότι στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής οι λέξεις φέρουν ειδικό βάρος, ειδικά όταν εκφέρονται όχι από έναν, αλλά από δύο υπουργούς Εξωτερικών, τον τέως και τον νυν. Αμφότεροι επιδεικνύουν μία εθνικά επιζήμια “γενναιοδωρία” προς την Τουρκία.

Αν προσθέσει κανείς και τους κυβερνητικούς ψιθύρους περί “έντιμου συμβιβασμού”, μένει να αναρωτηθεί τι ειπώθηκε κεκλεισμένων των θυρών στην τελευταία συνάντηση Τσίπρα-Ερντογάν; Να θυμίσουμε ότι στις δηλώσεις ενώπιον των δημοσιογράφων είχε γίνει λόγος για συνεργασία των δύο χωρών στα ενεργειακά. Δεν είχε προσδιορισθεί, όμως, σε ποιον ακριβώς ενεργειακό τομέα έγινε συζήτηση για ελληνοτουρκική συνεργασία.

Στο σημείο αυτό αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι η Άγκυρα δεν αναγνωρίζει πως τα ελληνικά νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ. Τους αναγνωρίζει μόνο αιγιαλίτιδα ζώνη έξι μιλίων. Κι αυτό δεν το ισχυρίζεται για τις βραχονησίδες, αλλά ακόμα και για την Κρήτη! Η γειτονική χώρα, άλλωστε, είναι μία από τις μετρημένες στα δάκτυλα του ενός χεριού χώρες που δεν έχουν υπογράψει τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, η οποία προβλέπει ρητά ότι ακόμα και η πιο μικρή νησίδα, εάν φιλοξενεί έστω και στοιχειώδη οικονομική δραστηριότητα, δικαιούται υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ. Η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, μάλιστα, επειδή είναι εθιμικό δίκαιο δεσμεύει και την Τουρκία.

Η Άγκυρα επιμένει

Παρόλα αυτά, η Άγκυρα εμμένει στον ισχυρισμό της, επικαλούμενη ειδικές συνθήκες. Αντιθέτως, κανείς δεν αμφισβήτησε τα όποια δικαιώματα παραχωρεί το Διεθνές Δίκαιο στην Τουρκία και στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Άρα το μόνο που μπορεί να συμπεράνει κανείς είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση το φέρνει από εδώ το πάει από εκεί, για να καταλήξει σε ένα είδος συνεκμετάλλευσης. Με ποιον τρόπο, όμως, θα συμμετάσχει η Τουρκία;

Η παλαιότερη αναφορά του Κοτζιά στο Καστελόριζο φέρνει στο νου μία συνεκμετάλλευση πιθανών κοιτασμάτων στην συγκεκριμένη θαλάσσια περιοχή, προκειμένου να αρθεί το αδιέξοδο που υφίσταται σήμερα. Όλα αυτά, τη στιγμή που δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που στην ελληνική Βουλή Τούρκος βουλευτής είχε πει ξεκάθαρα: «Δεν αναγνωρίζουμε το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και έτσι δεν αποδεχόμαστε τα δικαιώματα που εσείς λέτε, ότι έχετε στο Αιγαίο και που προέρχονται από αυτή τη διεθνή συμφωνία».

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών στην κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Κατρούγκαλο σχολίασε: «Όσον αφορά το θέμα των υδρογονανθράκων, ο Γιώργος είπε ότι δεν θα πρέπει να αποκλειστεί η Τουρκία. Τον ευχαριστούμε για το θετικό μήνυμά του», προσθέτοντας ότι «κανένα πρότζεκτ, στο οποίο δεν συμπεριλαμβάνεται η Τουρκία, δεν είναι ρεαλιστικό».

Με αμήχανο χαμόγελο

Ως ανταπόδοση προς τη “γενναιοδωρία” του Έλληνα ομολόγου του, μάλιστα, επανέλαβε την πάγια θέση της Άγκυρας περί ύπαρξης τουρκικής μειονότητας στην Θράκη, κατηγορώντας την Ελλάδα πως δεν σέβεται αποφάσεις διεθνών δικαστηρίων. Δίπλα του ο Γιώργος Κατρούγκαλος άκουγε τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου με ένα αμήχανο χαμόγελο στο πρόσωπό του.

Παρά τον θόρυβο που προκλήθηκε, η κυβέρνηση τήρησε σιγή ιχθύος, για ένα ολόκληρο εικοσιτετράωρο, ενισχύοντας την ανησυχία ότι ο Γιώργος Κατρούγκαλος, όπως προ καιρού ο Νίκος Κοτζιάς, ίσως προετοιμάζουν το έδαφος για κάτι που ήδη μεθοδεύεται στο διπλωματικό παρασκήνιο. Πηγές από το περιβάλλον του υπουργού Εξωτερικών υποστήριξαν ότι η ουσία όσων είπε χάθηκε στην μετάφραση!

Την κατάσταση ανέλαβε να αποσαφηνίσει ο προϊστάμενος Στρατηγικού Σχεδιασμού του Πρωθυπουργού Γιάννης Μπουρνούς την επομένη ημέρα. «Η δική μας εξωτερική πολιτική βασίζεται στην υπεράσπιση μέχρι κεραίας των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων και στην επίλυση των προβλημάτων με βάση το Διεθνές Δίκαιο. Επομένως, όπως είπε, ο Κατρούγκαλος εκφράζει αυτή μας την αυτοπεποίθηση». Την κατάσταση κάνει ακόμα πιο δύσκολη το γενικότερο τοξικό περιβάλλον που συνεχίζει να καλλιεργεί το καθεστώς Ερντογάν. Οι σχέσεις της Άγκυρας με τη Δύση, εξάλλου, βαίνουν από το κακό στο χειρότερο.