Κυπριακό: Κάτι κινείται στη Γενεύη

Στην άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη, που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα και την Τρίτη στη Γενεύη, παρά τις χαμηλές προσδοκίες, δόθηκε μια διέξοδος προς αξιοποίηση: να συζητηθούν και να συμφωνηθούν Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και να επανέλθουν οι εμπλεκόμενοι στο τέλος Ιουλίου για επαναξιολόγηση και καθορισμό επόμενων κινήσεων, εάν και εφόσον τούτο είναι εφικτό.

Είναι σαφές γιατί η Τουρκία παρουσιάστηκε με «καλό προσωπείο» στη Διάσκεψη. Όχι επειδή την ενδιαφέρει ή θέλει να συνεργαστεί για την επίτευξη συμφωνίας στο Κυπριακό—βολεύεται, άλλωστε, με την κατάσταση ως έχει. Την ενδιαφέρει η ΕΕ. Και συγκεκριμένα η εμπλοκή της στη νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ευρώπης που διαμορφώνεται. Πρόκειται για ένα ενδιαφέρον με γεωπολιτική και οικονομική διάσταση. Γι’ αυτό και ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, έδειξε να συναινεί στα επόμενα βήματα, χωρίς πολλές ενστάσεις, όπως συνηθίζει να πράττει η κατοχική πλευρά. Η Άγκυρα, βέβαια, θα κριθεί στην πράξη και κατά πόσο θα προχωρήσουν, σε πρώτη φάση, τα ΜΟΕ.

Την ίδια ώρα, η Λευκωσία δούλεψε την τελευταία περίοδο σε τρεις άξονες και πρέπει να είναι ικανοποιημένη με το αποτέλεσμα:

1. Επιδίωξε να αποφευχθεί το ναυάγιο, γιατί αυτό θα προκαλούσε αρνητικές εξελίξεις σε σχέση με τον τουρκικό σχεδιασμό αναβάθμισης της αποσχιστικής οντότητας. Η αποφυγή ναυαγίου ήταν και η επιλογή των Ηνωμένων Εθνών.
2. Επιδίωξε να υπάρξει συνέχεια στην προσπάθεια του ΟΗΕ με έναν οδικό χάρτη, που δεν προσφέρει στην Άγκυρα και το κατοχικό καθεστώς τη δυνατότητα να προτάξουν θέσεις και ιδέες που παραπέμπουν σε δύο κράτη.
3. Επιδίωξε να υπάρξει ευρωπαϊκό αποτύπωμα στη Διάσκεψη. Ζήτησε και εξασφάλισε την επιστολή των θεσμών, του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Προέδρου της Κομισιόν προς τον Γενικό Γραμματέα, με αποδέκτες τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη και τον κατοχικό ηγέτη, Ερσίν Τατάρ. Η ουσία της επιστολής είναι πως το Κυπριακό είναι ευρωπαϊκό ζήτημα και ότι την ΕΕ την ενδιαφέρει το περιεχόμενο μιας συμφωνίας να στηρίζεται στο ευρωπαϊκό κεκτημένο.

Στη Γενεύη έγινε η αρχή. Η Λευκωσία απέφυγε τις κακοτοπιές και θα πρέπει τώρα να αξιοποιήσει το τουρκικό ενδιαφέρον για τα ευρωπαϊκά. Κι αυτό το ενδιαφέρον να συνδεθεί με το Κυπριακό. Δεν θα γίνει τούτο αυτόματα—είναι ένα προδήλως δύσκολο εγχείρημα. Δεν έχει, όμως, πολλές άλλες επιλογές ενώπιόν της.

Η αξιοποίηση των διαφορετικών συμφερόντων θα είναι το μεγάλο στοίχημα για τη Λευκωσία. Το Κυπριακό ήταν πάντα γεωπολιτικό ζήτημα—το ζητούμενο σήμερα είναι να αντιμετωπιστεί ως τέτοιο και να κερδίσει το εθνικό ζήτημα. Και κάτι ακόμα: Εκείνοι στην Ευρώπη που φλερτάρουν με την Τουρκία θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν πως δεν μπορεί να είναι θύμα αυτής της προσέγγισης η Κύπρος—ίσως και η Ελλάδα.