Λερναία Ύδρα το “Σλαβομακεδονικό” στα Βαλκάνια

Σε “Λερναία Ύδρα” εξελίσσεται το σλαβομακεδονικό, καθώς τα σοβαρά προβλήματα στα Σκόπια, που θεωρητικά θα έλυνε η “Συμφωνία των Πρεσπών”, όχι απλώς δεν λύθηκαν, αλλά αντιθέτως δείχνουν να πολλαπλασιάζονται. Η ίδια η συμφωνία, άλλωστε, δύο χρόνια αφότου τέθηκε σε ισχύ, εξακολουθεί να απασχολεί τον πολιτικό λόγο στη Βόρεια Μακεδονία και τις επόμενες εβδομάδες θα  απασχολήσει και το Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας.

Σύμφωνα με την ιστοσελίδα των Σκοπίων, telma.com.mk, στα μέσα Μαρτίου, θα εκδικαστούν στο Συνταγματικό Δικαστήριο οι προσφυγές που έχουν κατατεθεί εναντίον της Συμφωνίας και του Διατάγματος με το οποίο αυτή τέθηκε σε ισχύ. Πρόκειται για συνολικά επτά προσφυγές, τις οποίες υπογράφουν  το “Παγκόσμιο Συνέδριο της «Μακεδονίας»”, η καθηγήτρια Σόλζα Γκρέσεβα και πολίτες.

Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας εκπρόσωποι της κυβέρνησης και της Βουλής, καθώς και εμπειρογνώμονες στο θέμα των σχέσεων της Βόρειας Μακεδονίας με την Ελλάδα, θα κληθούν να καταθέσουν για τις συνομιλίες με την Αθήνα και την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών, αλλά και για τις διαδικασίες ψήφισης της και το Διάταγμα με το οποίο τέθηκε σε ισχύ.

Η Συμφωνία των Πρεσπών

Πρόκειται για την Συμφωνία που υπέγραψαν οι τότε υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών, Νίκολα Ντιμιτρόφ και Νίκος Κοτζιάς, για να βάλουν τέλος σε μια 27χρονη διαμάχη σχετικά με το όνομα της γειτονικής μας χώρας. Με αυτήν, όπως υπογραμμίζει η ιστοσελίδα, η πΓΔΜ πρόσθεσε το επίθετο Βόρεια στο συνταγματικό της όνομα “Δημοκρατία της Μακεδονίας”, ενώ η Ελλάδα της αναγνώρισε ιθαγένεια και “μακεδονική γλώσσα”, εγκαταλείποντας παραλλήλως το βέτο για την ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ. Μια ενέργεια η οποία επέτρεψε στη “Βόρεια Μακεδονία” να γίνει το 30^ο μέλος της βορειοατλαντικής Συμμαχίας.

Είναι γνωστό ότι η επικύρωση της Συμφωνίας δεν ήταν μία εύκολη διαδικασία για τον Ζάεφ. Χρειάστηκε ένα δημοψήφισμα, αλλά και τις ψήφους Αλβανών βουλευτών (ακούστηκε ακόμα και η εξαγορά κάποιων του εθνικιστικού κόμματος) μέχρι να καταφέρει να εξασφαλίσει μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία υπέρ της Συμφωνίας. Γνωστό είναι επίσης ότι ο τότε πρόεδρος Γκιόργκε Ιβάνοφ, ο οποίος προερχόταν από το εθνικιστικό κόμμα VMRO-DPMNE, αρνήθηκε να υπογράψει το διάταγμα που την έθετε σε ισχύ. Η επικύρωση της Συμφωνίας έγινε μόνο από τον τότε πρόεδρο της Βουλής, τον Αλβανό Ταλάτ Τζαφέρι.

Στο σημείο αυτό επικεντρώνουν με τις προσφυγές τους στο Συνταγματικό Δικαστήριο, όσοι καταφέρονται εναντίον της Συμφωνίας και του Διατάγματος, υποστηρίζοντας ότι υπήρξε συνταγματική παραβίαση. Ένα επιχείρημα, το οποίο αντικρούουν η κυβέρνηση και οι υποστηρικτές της Συμφωνίας, ισχυριζόμενοι ότι η συνταγματική παραβίαση διαπράχθηκε από τον τότε πρόεδρο Ιβάνοφ. Σημειώνουν μάλιστα, ότι ο πρώην πρόεδρος ήταν από το Σύνταγμα υποχρεωμένος να υπογράψει το Διάταγμα κύρωσης της Συμφωνίας, αφού ο σχετικός Νόμος είχε ψηφιστεί δύο φορές από την πλειοψηφία των βουλευτών.

Βουλγαρία και “σλαβομακεδονικό”

Το πρόβλημα  δεν είναι όμως μόνον οι προσφυγές στο Συνταγματικό Δικαστήριο. Τα Σκόπια βρήκαν δύσβατο τον δρόμο προς της ΕΕ, λόγω της ένστασης του Μακρόν και άλλων Ευρωπαίων εταίρων, και εξαιτίας αυτού του γεγονότος οδηγήθηκαν σε πρόωρες εκλογές, στις οποίες, παρότι έγιναν σίριαλ λόγω της πανδημίας, επικράτησε πάλι ο Ζάεφ. Όταν όμως βγήκαν από τη μέση οι αντιρρήσεις των δυτικοευρωπαίων (τον περασμένο Μάρτιο έδωσαν την έγκριση για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων) εμφανίστηκε η κρίση με τη Βουλγαρία.

Η Σόφια άσκησε βέτο τον Δεκέμβριο, την ώρα που ήταν προγραμματισμένο να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις, επικαλούμενη ιστορικές και γλωσσικές διαφορές με τα Σκόπια. Το γεγονός αυτό πυροδότησε νέες εσωτερικές αντιδράσεις, οι οποίες συνοψίστηκαν σε πρόταση μομφής εναντίον του “αρχιτέκτονα” της Συμφωνίας των Πρεσπών, του τότε υπουργού Εξωτερικών και νυν αντιπροέδρου της κυβέρνησης και αρμόδιου για τις ευρωπαϊκές υποθέσεις, Νίκολα Ντιμιτρόφ. Η πρόταση μομφής καταψηφίστηκε πριν δέκα ημέρες, στις 4 Φεβρουαρίου, με μόλις δύο ψήφους διαφορά (55-53) και ο Ντιμιτρόφ διασώθηκε μάλλον από τις 12 αποχές, αφού ψήφισαν μόνον οι 108 από τους 120 βουλευτές.

Η κόντρα με τη Σόφια δεν εμπόδισε πάντως την περασμένη εβδομάδα, εκατοντάδες κατοίκους της Βόρειας Μακεδονίας, να στηθούν στην ουρά έξω από το προξενείο της Βουλγαρίας στη Μπίτολα (Μοναστήρι) για ένα βουλγαρικό, επομένως και ευρωπαϊκό, διαβατήριο. Στόχος τους να φύγουν από τη χώρα, αρνούμενοι την “μακεδονική” ταυτότητα, αυτήν που πολύ “κιμπάρικα” τους αναγνώρισε η Αθήνα με τη Συμφωνία των Πρεσπών, μαζί με την “μακεδονική” γλώσσα.

Πρόβλημα και με τους Αλβανούς

Πρόβλημα προέκυψε όμως και με τους Αλβανούς των Σκοπίων, με αφορμή ένα σχολικό βιβλίο, το οποίο ανάγει την καταγωγή τους «από τους Τούρκους, τους Ρομά και τους Κιρκάσιους» του Καυκάσου. Στο ίδιο βιβλίο αναφέρεται ότι «οι Αλβανοί ήταν “Μακεδόνες”, αλλά κατά την οθωμανική κυριαρχία έγιναν Αλβανοί» ή ότι «η Αλβανία εισέβαλε στη δυτική περιοχή της χώρας», όπως έγραψε η αλβανική εφημερίδα Gazeta Shqiptare.

Το βιβλίο αυτό πυροδότησε τις έντονες αντιδράσεις των Αλβανών της Βόρειας Μακεδονίας και μέλη της νεολαίας των αντιπολιτευόμενων κομμάτων της Συμμαχίας των Αλβανών και των Εναλλακτικών συγκεντρώθηκαν έξω από το υπουργείο Παιδείας, όπου έσκισαν και έκαψαν τις επίμαχες σελίδες. Η κυβέρνηση υποσχέθηκε ότι θα διορθώσει το περιεχόμενο του βιβλίου, η αλβανική κοινότητα της Βόρειας Μακεδονίας βρήκε όμως και πάλι στο προσκήνιο.

Θέματα που αφορούν την αλβανική κοινότητα  θα εξεταστούν εξάλλου και στην γενικότερη συζήτηση που θα ανοίξει στην Ακαδημία Επιστημών και Τεχνών της Βόρειας Μακεδονίας. Μια συζήτηση που θα αρχίσει ο πρόεδρος της Ακαδημίας, Λιούπτσο Κοσάρεφ, ο οποίος  έχει ήδη εκφράσει την πεποίθησή του ότι η Συμφωνία των Πρεσπών αποτελεί πηγή περιφερειακής αστάθειας.

Σε προπαρασκευαστική συνεδρία θα συζητηθεί και ο νόμος για τις γλώσσες, ο οποίος αναγνωρίζει ως επίσημη γλώσσα και την αλβανική, προβλέποντας μια διευρυμένη χρήση της στη Βόρεια Μακεδονία. Έναν νόμο, τον οποίο  ο πρώην πρόεδρος Ιβάνοφ δεν υπέγραψε επίσης, όταν τέθηκε σε εφαρμογή πριν από τρία χρόνια. Ο νόμος προσβλήθηκε στα δικαστήρια με συνολικά 13 προσφυγές, τόσο από το VMRO-DPMNE και το Παγκόσμιο Συνέδριο της «Μακεδονίας» όσο και από την Αριστερά.

Όλα τα παραπάνω δείχνουν πάντως, ότι η Συμφωνία δεν έλυσε τα προβλήματα που κάποιοι ανέμεναν και κάποιοι άλλοι πρόβαλαν ως επιχείρημα το ότι θα τα λύσει. Τα προβλήματα είναι πολλά και συνεχώς αυξάνονται όχι μόνο για την κυβέρνηση Ζάεφ, αλλά και για το αντιπολιτευόμενο VMRO-DPMNE, το οποίο βρίσκεται στα πρόθυρα της διάσπασης και οδεύει σε δύο διαφορετικά συνέδρια.