Ο αντιπερισπασμός του Ερντογάν με το “Τσεσμέ” και οι παγίδες

Στη διατήρηση της έντασης ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία επιμένει ο Ερντογάν, την ώρα που εναλλάσσει την συμπεριφορά του και προς την Ευρώπη, εμφανίζοντας άλλες φορές ευρωπαϊκό προφίλ και άλλες εξαπολύοντας επιθέσεις. Έτσι, ενώ επίκειται η συνέχιση των διερευνητικών επαφών στην Αθήνα, βγάζει στο Αιγαίο το ωκεανογραφικό πλοίο “Τσεσμέ”, με παράνομη Navtex, που προκάλεσε ελληνικές αντιδράσεις.

Ο Έλληνας πρέσβης στην Άγκυρα έχει προχωρήσει σε προφορικό διάβημα ενώ, σύμφωνα με το υπουργείο Εξωτερικών, αναμένεται και γραπτή ρηματική διακοίνωση, για την τουρκική απόφαση  να αποσταλεί το “Τσεσμέ” για έρευνες σε περιοχές μεταξύ της Λήμνου, της Σκύρου και της Αλοννήσου. Η Αθήνα τονίζει επίσης ότι η Navtex «αυτή καθαυτή είναι παράτυπη», καθώς ο σταθμός της Σμύρνης που την εξέδωσε «δεν έχει την αρμοδιότητα να εκδίδει Navtex γι αυτή την περιοχή».

Στο θέμα αναφέρθηκαν ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, Αλέξανδρος Παπαϊωάννου, καθώς και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Χρήστος Ταραντίλης, ο οποίος έκανε λόγο για «αχρείαστη» ενέργεια που «δεν βοηθάει το θετικό κλίμα» και επιβεβαίωσε ότι η Ελλάδα προβαίνει σε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες. Οι κινήσεις της Άγκυρας βρίσκονται βέβαια υπό την στενή παρακολούθηση του ελληνικού “Πενταγώνου”. Μόλις την περασμένη εβδομάδα, άλλωστε, ένα πολύ μεγάλο μέρος του Στόλου βρέθηκε για γυμνάσια στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή του Κεντρικού και Βόρειου Αιγαίου.

Η πρόκληση με το Τσεσμέ 

Η τουρκική navtex εκδόθηκε στις 15 Φεβρουαρίου και προβλέπει ότι από σήμερα Πέμπτη το “Τσεσμέ” θα προχωρήσει σε έρευνες που θα διαρκέσουν έως τις 2 Μαρτίου. Σημειώνεται ότι η τουρκική πρόκληση εκδηλώνεται την ώρα που η Ελλάδα αναμένει την απάντηση της Άγκυρας για τη συνέχιση των άτυπων διερευνητικών επαφών στην Αθήνα. Κάτι που προσδιορίζεται χρονικά για τα τέλη Φεβρουαρίου ή τις αρχές Μαρτίου.

Αυτός είναι και ο λόγος που το προηγούμενο διήμερο, από την ανακοίνωση δηλαδή της τουρκικής navtex, η ελληνική πλευρά κράτησε χαμηλούς τόνους. Η Ελλάδα είναι γνωστό ότι έχει υποβάλει ήδη κάποιες προτάσεις για ημερομηνίες, και συγκεκριμένα για την πρώτη εβδομάδα του Μαρτίου. Μια χρονική περίοδο, την οποία φαίνεται να αποδέχεται και η Άγκυρα, όπως μετέδωσε  το CNN Turk, χωρίς, ωστόσο να επιβεβαιώνεται επίσημα.

Στάση αναμονής τηρούν όμως και οι στρατιωτικοί επιτελείς, οι οποίοι περιμένουν να δουν τι ακριβώς θα πράξει η Άγκυρα. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το “Τσεσμέ” πραγματοποιεί υδρογραφικές-περιβαλλοντικές έρευνες και είχε βγει στην ίδια περιοχή και το 2017, χωρίς τη συνοδεία άλλων σκαφών ή τουρκικών πολεμικών πλοίων. Αν όμως τώρα, η Τουρκία επιλέξει να το αποστείλει με τη συνοδεία πολεμικών, τότε θα πρόκειται για μια αναβαθμισμένη πρόκληση. Υπάρχει βέβαια πάντα το ενδεχόμενο για μια συμβολικού χαρακτήρα πρόκληση από την πλευρά της Άγκυρας, ειδικά ενόψει των διερευνητικών και της επικείμενης Πενταμερούς για το Κυπριακό.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που η τουρκική navtex εκδίδεται τώρα, ούτε το ότι έχει “ισχύ” ως τις 2 Μαρτίου. Η Τουρκία προφανώς και επιδιώκει μέσα από αυτήν την ενέργεια να δείξει, με πιο ασφαλή τρόπο για την ίδια απ’ ότι με το Ορουτς Ρέις, ότι επιμένει στις θέσεις της σχετικά με το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Στόχος της Άγκυρας είναι επίσης να δημιουργήσει την εντύπωση ότι η Αθήνα πηγαίνει στις άτυπες διερευνητικές την ώρα που η ίδια δεν υπαναχωρεί από τις προκλητικές και κυρίως παράνομες διεκδικήσεις της. Ή να ωθήσει την Αθήνα σε μια δυναμική αντίδραση προκειμένου να της χρεώσει το όποιο ναυάγιο του διαλόγου, τον οποίο η ίδια τορπιλίζει.

Πιεσμένος ο Ερντογάν 

Στην Αθήνα πάντως δεν εξετάζεται θέμα υπαναχώρησης από τις διερευνητικές, καθώς έχει γίνει πλέον ευκολοδιάβαστο το παιχνίδι (blame game) του Ερντογάν. Αντιθέτως η ελληνική πλευρά επιμένει να εμφανίζεται υποστηρικτής του διαλόγου, εμμένοντας στους όρους που εξαρχής έθεσε τόσο για την θεματική του όσο και για το πλαίσιο διεξαγωγής του. Ειδικά όταν βρισκόμαστε πριν την Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου, όπου αναμένεται να υπάρξει επαναξιολόγηση της τουρκικής συμπεριφοράς και των ευρωτουρκικών σχέσεων.

Η νέα τουρκική πρόκληση εκδηλώνεται πάντως και την ώρα που ο Ερντογάν δέχεται έντονες επικρίσεις από την αντιπολίτευση για την πολιτική του στο βόρειο Ιράκ. Ειδικά μετά την γνωστοποίηση ότι 13 Τούρκοι στρατιωτικοί βρέθηκαν νεκροί, την χρονική στιγμή που ήταν σε εξέλιξη εκτεταμένες τουρκικές επιχειρήσεις στην περιοχή.

Η υιοθέτηση από τους Αμερικανούς, παρά τις αρχικές επιφυλάξεις, των θέσεων της Άγκυρας ότι πρόκειται για εκτέλεση που διέπραξε το παράνομο στην Τουρκία  PKK, “διέσωσε” προς στιγμή τον Τούρκο πρόεδρο, δεν έκαμψε, ωστόσο, όλες τις αντιδράσεις της τουρκικής  αντιπολίτευσης που ζητά τη διερεύνηση των αιτίων. Παραλλήλως, ο Ερντογάν επιχείρησε να προσπεράσει τις αρνητικές κριτικές για το σύνολο της πολιτικής του (εξωτερική ανάμιξη, εσωτερική δημοκρατία και οικονομική κατάσταση) με μια νέα έξαρση μεγαλοϊδεατισμού, στην οποία επιδόθηκε την Τετάρτη.

Ο Τούρκος πρόεδρος υποστήριξε ότι η χώρα του «βαδίζει προς τον στόχο της για περιφερειακή και παγκόσμια ηγεσία, όχι στα λόγια, αλλά με βήματα που κάνει στο πεδίο», καθώς και ότι η κυβέρνησή του «δεν υπήρξε ποτέ τύραννος» και ότι υποστηρίζει το δίκαιο και τους αδικημένους. Την ίδια ώρα, ωστόσο, επιδίδεται σε πογκρόμ εναντίον των Κούρδων και των πολιτικών αντιπάλων του, ενώ βρίσκεται σε ανοιχτή διαμάχη και με τους φοιτητές και συνολικά τη νεολαία. Σε  ό,τι αφορά δε την κατάσταση της οικονομίας προσπαθεί μάταια να ελέγξει τον πληθωρισμό, ακόμα και την τιμή του ψωμιού, η οποία πλέον αυξάνεται κατακόρυφα.