O Ερντογάν δρα, η ΕΕ δεν αντιδρά

του Κώστα Βενιζέλου  –  

Σκηνικό έντασης έχει στήσει στην Ανατολική Μεσόγειο η Τουρκία, επιδιώκοντας μέσα από την πρόκληση κρίσης να αποτρέψει τους ενεργειακούς σχεδιασμούς της Κυπριακής Δημοκρατίας. Μέχρι πού θα τραβήξει το σχοινί η Άγκυρα, αυτό θα διαφανεί τις επόμενες ημέρες. Είναι προφανές πως από τις κινήσεις αυτές του καθεστώτος της Άγκυρας προκύπτουν μια σειρά από ζητήματα, που δεν μπορούν παρά να αξιολογηθούν αμέσως, ώστε να καθοριστούν και τα επόμενα βήματα.

Πρώτον, η Τουρκία επαναφέρει την προσέγγιση για «αντιδράσεις χωρίς όρια», όπως τότε, την περίοδο πριν από την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ. Την ίδια προσέγγιση υιοθέτησε και πριν την έναρξη των πρώτων ερευνών στην κυπριακή ΑΟΖ για εντοπισμό κοιτασμάτων φυσικού αερίου. Τότε έστειλε πολεμικά πλοία, το Μπαρμπαρός, ωστόσο, δεν σταμάτησε γεωτρύπανο.

Και στις δυο περιπτώσεις δεν τράβηξε την αντίδρασή της στα άκρα. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει απαραίτητα πως τώρα μπλοφάρει, καθώς με την παρεμπόδιση του γεωτρύπανου να κινηθεί προς το τεμάχιο 3 ήδη έχει αναβαθμίσει τις αντιδράσεις της.

Ο Ερντογάν, ως γνωστόν, είναι αστάθμητος παράγοντας και ως εκ τούτου όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά. Αυτό που καθίσταται σαφές είναι πως η Τουρκία παρουσιάζεται αποφασισμένη να μην επιτρέψει στην Κυπριακή Δημοκρατία να αξιοποιήσει το αέριο, να το διαχειριστεί χωρίς την ίδια να είναι μέρος αυτού (απευθείας ή μέσω των Τουρκοκυπρίων).

Είναι ακόμη σαφές πως, ενόψει και εξελίξεων στο Κυπριακό, η Άγκυρα θέλει να θέσει το ζήτημα της ενέργειας στην ατζέντα των συνομιλιών, ενδεχομένως από μια διαφορετική οπτική γωνία, σε μια νέα βάση, όπως αυτή περιγράφεται εσχάτως από Τουρκία και κατοχικό καθεστώς.

Δεν υπάρχουν επιλογές

Δεύτερον, η Κυπριακή Δημοκρατία δεν φαίνεται να έχει πολλές επιλογές. Παρακολουθεί και ελπίζει σε παρεμβάσεις τρίτων για να εκτονωθεί η κρίση. Ασφαλώς και δεν έχει δυνατότητες να αποτρέψει την τουρκική επιθετικότητα.

Την ίδια, όμως, ώρα είναι προφανές πως όταν μια χώρα διαμορφώνει σχεδιασμούς αυτού του βεληνεκούς, δεν μπορεί παρά να λαμβάνει υπόψη όλα τα ενδεχόμενα, όλα τα σενάρια. Δεν μπορεί στα ενεργειακά να ανεβάζει ψηλά τον πήχη και στα ζητήματα της διαχείρισης να είναι… εξαφανισμένη.

Οι τουρκικές προκλήσεις, αμφισβητήσεις, ήταν αναμενόμενες, εκδηλώθηκαν και στο παρελθόν. Ποιο είναι το σχέδιο αντιμετώπισης αυτών των προκλήσεων; Να περιμένουμε, στην προκειμένη περίπτωση, την Ιταλία να αντιδράσει εκ μέρους μας; Γιατί έχει μεν συμφέροντα η Ιταλία λόγω ΕΝΙ, όμως είναι τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου που αμφισβητούνται.

Διαφορετικά κρατικά συμφέροντα

Τρίτον, το Παρίσι, όταν θα άρχιζε έρευνες η ΤΟΤΑΛ στην κυπριακή ΑΟΖ, έστειλε προληπτικά φρεγάτες. Η Ιταλία ακόμη δεν το έπραξε, αν και αυτό έπρεπε να γίνει εξαρχής. Είναι προφανές πως τα πολλά και διαφορετικά συμφέροντα κρατών επιβεβαιώνονται και μέσα από τη στάση των περισσοτέρων έναντι του καθεστώτος Ερντογάν.

Η ΕΕ που κόπτεται για την τύχη της χελώνας καρέτα-καρέτα, δεν μπόρεσε, όμως, να αρθρώσει καταγγελτικό λόγο για τις τουρκικές προκλήσεις και δεν έλαβε αποφάσεις που προκαλούν κόστος στην Τουρκία. Μοχλούς πίεσης διαθέτει πολλούς. Ούτε τα Ηνωμένα Έθνη αντέδρασαν.

Την ίδια ώρα, δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε πώς αξιοποιήθηκαν από τη Λευκωσία οι τριμερείς συνεργασίες. Υπενθυμίζεται συναφώς πως προεκλογικά παρακολουθήσαμε τις αλλεπάλληλες συναντήσεις κορυφής των τριμερών συνεργασιών, που φιλοξενούνταν στη Λευκωσία. Την ώρα της κρίσης μένουμε με τις φωτογραφικές πόζες;

Εάν η Τουρκία αποτρέψει τη συνέχιση της πορείας του γεωτρύπανου, ο ενεργειακός σχεδιασμός καταρρέει. Αυτό να το έχουμε υπόψη μας όταν τούτες τις ώρες διαμορφώνονται κινήσεις για αντιμετώπιση των τουρκικών επεκτατικών σχεδιασμών του καθεστώτος Ερντογάν.